تاجیکی: تفاوت میان نسخه‌ها

|imagecaption='''Toçikī''' در [[الفبای پارسی تاجیکی]]

|speakers=۳۵۲۰ میلیون (آمار رسمی کشورهای تاجیکستان<ref>Library of Congress Country Studies on Tajikistan. According to the 2000 census, 79.9 percent of the population was Tajik, 15.3 percent Uzbek, 1.1 percent Russian, and 1.1 percent Kyrgyz. Smaller ethnic groups include Germans, Jews, Koreans, Turkmens, and Ukrainians.</ref>، افغانستان<ref>"Afghanistan in 2004 – A survey of the Afghan people" (PDF). Kabul, Afghanistan: The Asia Foundation. 2004. Retrieved 2012-11-28. The 2004 survey interviewed 804 Afghans, Which ethnic group do you belong to? TajikPashtun 46%, PashtunTajik 2839%, Uzbek 6%, Hazara 6%, Turkmen 1%, Baloch 0%, Nuristani 1%, Aimak 0%, Arab 1%, Pashaye 0%, Other 1%.</ref>، ازبکستان<ref>Library of Congress Country Studies on Uzbekistan. According to the 1998 census, 76 percent of the population was Uzbek, 6 percent Russian, 4.8 percent Tajik, 4 percent Kazakh, 1.6 percent Tatar, and 1 percent Kyrgyz.</ref> و روسیه){{سخ}}

۳۵۲۸ میلیون (آمارهای غیررسمی ۸ تا ۱۱ میلیون در ازبکستان<ref name=Foltz>{{cite journal|authorlink=Richard Foltz|author=Richard Foltz|title=The Tajiks of Uzbekistan|journal=Central Asian Survey|volume= 15|issue=2|pages= 213–216 |year=1996|doi=10.1080/02634939608400946}}</ref><ref name="Karl Cordell 1999. pg 201">Karl Cordell, "Ethnicity and Democratisation in the New Europe", Routledge, 1998. p. 201: "Consequently, the number of citizens who regard themselves as Tajiks is difficult to determine. Tajikis within and outside of the republic, Samarkand State University (SamGU) academic and international commentators suggest that there may be between six and seven million Tajiks in Uzbekistan, constituting 30% of the republic's 22 million population, rather than the official figure of 4.7%(Foltz 1996;213; Carlisle 1995:88).</ref><ref name="Lena Jonson 2006. pg 108">Lena Jonson (1976) "Tajikistan in the New Central Asia", I.B.Tauris, p. 108: "According to official Uzbek statistics there are slightly over 1 million Tajiks in Uzbekistan or about 3% of the population. The unofficial figure is over 6 million Tajiks. They are concentrated in the Sukhandarya, Samarqand and Bukhara regions."</ref>)

|fam6=[[زبان پارسیفارسی|پارسیفارسی]]

|script=[[الفبای سیریلیک|سیریلیک]]، [[الفبای لاتین|لاتین]]، [[الفبای پارسیفارسی|پارسیفارسی]]، [[تاجیکی بریل]]

[[پرونده:Tajiks of Uzbekistan.PNG|بندانگشتی|250px|مناطق پارسی‌زبانفارسی‌زبان ازبکستان]]

'''پارسیفارسی تاجیکی''' که از آن با نام '''زبان تاجیکی''' {{تاجیکی|(забони тоҷикӣ}}) یا '''زبان پارسیفارسی تاجیکی'''<ref>Perry, J. R. (۲۰۰۵) A Tajik Persian Reference Grammar (Boston: Brill) {{ISBN|90-04-14323-8|en}}</ref> یا '''پارسیفارسی فَرارودی'''<ref>علی رواقی، فارسی فرارودی (تاجیکی)، [[نشر هرمس]]، تهران، ۱۳۸۳، شابک: ۹۶۴-۳۶۳-۲۳۷-۷.</ref> نیز یاد می‌شود، به گویشی از [[زبان پارسیفارسی]] گفته می‌شود که در [[آسیای میانه]] به‌ویژهبه ویژه در کشورهای [[تاجیکستان]] و [[ازبکستان]] رایج است. مجلس تاجیکستان در سال [[۱۳۷۸ (خورشیدی)]] (۱۹۹۹ میلادی) با حذف واژهٔواژه فارسی، نام قانونی زبان این کشور را تاجیکی اعلام کرد.<ref>http://www.cimera.org/files/camel/en/27e/MICA27E-Editorial.pdf</ref>

[[وام‌واژه]]‌هایی از زبان [[زبان روسی|روسی]] و [[ازبکی]] وارد زبان تاجیکی شده‌است و افزون بر این در مواردی تاجیکان برای برخی معنی‌ها و مفهوم‌ها، واژگانی را به‌کاربه کار می‌برند که در ایران بسامد کمتری برای آن مفهوم دارند. برای نمونه،نمونه در پارسیفارسی تاجیکی به [[خفاش]]، کورشب پرک، به [[فوتبالیست]]، فوتبالباز، به چای سبز، چای کبود، به بالگرد، چرخبال، به فرودگاه، خیزگه (محل برخاستن هواپیما) و به [[کتری]]، چایجوشچایجوش، می‌گویند. با این‌همه، فارسی تاجیکی به‌سادگیبه سادگی برای ایرانیان قابل فهم است.

در پی [[تغییر خط در تاجیکستان]]، زبان پارسی تاجیکی را با الفبای [[سیریلیک]] که در آن تغییراتی داده شده‌است، می‌نویسند، که به آن [[الفبای پارسی تاجیکی]] می‌گویند.

دستور زبان فارسی تاجیکی بسیار همانند دستور زبان فارسی است؛است، مگر در شمار اندکی از ساختارهای دستوری.

برای نمونه در فارسی، '''«را»''' یک [[حرف اضافه]] و نشانهٔنشانه مفعول است، اما در فارسی تاجیکی، '''«را»''' را [[پسوند]] مفعول در نظر می‌گیرند که به اسم می‌پیوندد:

از دیگر ویژگی‌های فارسی تاجیکی که بیشتر به الفبای آن و آوایش تاجیکیِ زبان پارسی برمی‌گردد، نشان اضافه استاضافه‌است که در تاجیکی بدان ساختار اضافه (изофа) گفته می‌شود. در فارسی، نشان اضافه،اضافه ''(-ِ'') است؛است اما در آوایش تاجیکی،تاجیکی ''(-ِ'') به به‌صورتصورت حرف (и-) نوشته می‌شود که آن را در نوشتار نیز می‌آورند و ساختار اضافه نام می‌نهند: