مردم مازندرانی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
در منبع از تاریخ ایران کمبریج به آمیختگی آمارد ها با تپور ها و تشکیل جمعیت مازندران(common mazan population)اشاره مستقیم شده |
MammothBot (بحث | مشارکتها) اصلاح پیوند(های) داخلی با استفاده از AWB |
||
خط ۱۲:
| related=ایرانیان
}}
'''مردم تبری''' یا '''مردمان مازندرانی''' مردمان [[مردمان ایرانی|ایرانی تباری]] هستند<ref>''Area handbook for Iran'', Harvey Henry Smith, American University (Washington, D.C.), Foreign Area Studies, page 89</ref><ref name="Grolier Incorporated page 294">Academic American Encyclopedia By Grolier Incorporated, page 294</ref><ref>''The World Book Encyclopedia'', World Book, Inc, 2000, page 401</ref> که بهطور کلی دارای پسزمینهٔ قومی تبری ([[مازندرانی]]) هستند و به [[زبان مازندرانی]] صحبت میکنند. این مردم نزدیکی بسیار با [[مردم گیلک]] دارند. بنابر گزارش [[بطلمیوس]] جغرافی نگار شهیر یونانی، قوم تپور از قبایل [[ایرانیتبار]] دوران باستان و یکی از طوایف [[سکاها]]<ref name="ReferenceA">and to the eastward are the Galactophagi ; and eastward from Tapuris mountains and the scymbi scythae are the Tapurei. ptolemy (6.14.12)</ref> بودهاست. در کتاب [[تاریخ ایران کمبریج]] در صفحه ۷۶۶ چاپ ۱۹۸۳، تپوریها قومی خوانده شدهاند که در دوران [[فرهاد یکم]] [[اشکانی]]، از [[پرثوه]] (Parthyene) به مناطق مرکزی جنوب [[دریای مازندران]] ([[تبرستان]]) کوچانده شده و با بومیان [[مردم آمارد|آمارد]] در آمیخته شده و جمعیت
[[دانشنامه ایرانیکا]] نیز در مقاله مردمان باستانی ایران، در ارتباط با [[قوم تپور]] به گزارشهای [[بطلمیوس]] و [[استرابون]] و [[آریان (مورخ)]] [[یونانیها|یونانی]] و [[کوینت کورس]] مورخ [[رومی]] استناد کردهاست.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/iran-v2-peoples-pre-islamic They are spread toward the Caspian Gates and Rhaga in Media (Ptol., 6.2.6).These western Tapuri could have resulted from a tribal division north of the Sarnius/Atrak river—another, perhaps ancestral, group, the Tapurei, is located by Ptolemy (6.14.12) in Scythia. The remainder moved south and east into Margiana (“between the Hyrcani and the Arii,” Str., 11.8.8; Ptol., 6.10.2) along the Ochus/Arius (mod. Tejen/Hari-rud) river into Aria (cf. Polyb., 10.49). The Tapuri on the Caspian could, alternatively, represent a later westward migration along the main east-west highway from Margiana.], IRANICAONlINE IRAN v. PEOPLES OF IRAN (2) Pre-Islamic</ref> دین بیشتر این مردم [[اسلام]] [[شیعه]] میباشد.<ref name="Borjan">''[http://www.tc.columbia.edu/students/sie/LCEjr05/pdfs/Borjian.pdfBilingualism in Mazandaran: Peaceful Coexistence With Persian]'', Maryam Borjian, Columbia University, page 66.</ref>
خط ۷۵:
== ژنتیک ==
[[File:
مازندرانیها و گیلکان که ارتباط نزدیکی با آنان دارند در مطقه جنوب [[دریای خزر]] ایران زندگی میکنند و به زبانهایی صحبت میکنند که به شاخه شمال غربی [[زبانهای ایرانی]] تعلق دارد. تصور رفتهاست که اجداد آنان از [[قفقاز]] آمدهاند و ممکن است جایگزین گروههایی شده باشند که پیشتر در جنوب خزر میزیستند.<ref name="sciencedirect.com">{{cite journal|title=''Concomitant Replacement of Language and mtDNA in South Caspian Populations of Iran''|doi=10.1016/j.cub.2006.02.021|pmid = 16581511|volume=16|issue=7|journal=Current Biology|pages=668–673|year=2006|last1=Nasidze|first1=Ivan|last2=Quinque|first2=Dominique|last3=Rahmani|first3=Manijeh|last4=Alemohamad|first4=Seyed Ali|last5=Stoneking|first5=Mark}}</ref> شواهد زبانشناسانه این سناریو را تقویت میکند، چرا که زبانهای گیلکی و مازندرانی (و نه دیگر زبانهای ایرانی) ویژگیهای تیپولوژیک مشترکی با دیگر زبانهای قفقازی دارند.<ref name="sciencedirect.com"/> تحلیلهایی از واریاسیون mtDNA و Y کروموزوم در بین گیلکها و مازندرانیها انجام شدهاست.
خط ۸۶:
== زبان ==
زبان مازندرانی (تبری)،زبان کرانه های جنوبی دریای مازندران،دامنه های شمالی البرز و بخش گسترده ای از شمال ایران بوده است که بالغ برشش میلیون نفر<ref>http://www.mazandnume.com/fullcontent/12255/واژگان-روسی-در-زبان-مازندرانی-(تبری)/</ref> از جمعیت کشورمان را در برمی گیرد.<ref>http://www.imanabadkarokela.com/index.php?option=com_content&view=article&id=1494:2014-05-15-17-05-53&catid=111&Itemid=515</ref> [[زبان مازندرانی]]، زبان بومی مازندرانیها، یعنی ساکنان اصلی استانهای [[استان مازندران|مازندران]]، [[استان گلستان|گلستان]]، و مناطق شمالی استانهای [[استان سمنان|سمنان]]، [[استان تهران|تهران]] و [[استان البرز|البرز]] است.<ref>واژهنامه بزرگ تبری، گروه پدید آورندگان به سرپرستی: [[جهانگیر نصراشرفی]] و [[حسین صمدی]]، سال 1377، جلد اول، ص 31</ref><ref>Windfuhr, G. L. (1989). New Iranian languages: Overview. In R. Schmitt. (Ed.), Compendium linguarum Iranicarum (pp. 246-49). Wiesbaden: L.Reichert.</ref> علاوه بر ایران در افغانستان توسط مهاجرینی که توسط امیر تیمور به آنجا مهاجرت کردند نیز گویشورانی دارد.
چنانکه گروهی از مازندرانیان از فیروزکوه در زمان امیر تیمور و به خواسته وی در سده پانزدهم میلادی به افغانستان کوچ کردهاند و این قوم زبان و فرهنگ مازندرانی را در محیط خود حفظ کرده و رواج دادهاند.
این قوم فیروزکوهی اکنون در منطقه مسیر رود مرغاب در شرق و شمال شرقی قلعهنو زندگی میکنند و جمعیت آن بیش از نود هزار نفر میباشد.<ref>نجف زاده بارفروش، محمد باقر، واژهنامه مازندرانی، بنیاد نیشابور، ۱۳۶۸، ص ۴۰</ref>
خط ۱۰۶:
طایفه الیکایی (الیکائیج) یکی از اقوام بومی منطقه ی کلارستاق (چالوس، مرزن آباد و کلاردشت) ، کجور (نوشهر و نور) مازندران هستند که جمعیت قابل توجهی از آنها در شهرستان های سمنان، آرادان، گرمسار و ایوانکی استان سمنان و همچنین شهرستان های تهران، فیروزکوه، دماوند و ورامین و استان های البرز و قم سکونت دارند.
بخشی از طوایف سوادکوه در اوایل دوران قاجار در تهران و قزوین ساکن شدند.
بخشی از مردم مازندرانی و همچنین خوانین مازندرانی در دوران اسپهبدان، صفویه، قاجار و همچنین در دوران پهلوی اول به استان های قزوین، زنجان، کرمانشاه، همدان، مرکزی، قم، لرستان، اصفهان، فارس، کرمان، گیلان و خراسان تبعید شدند. طایفه نوری به زنجان، قزوین، گیلان، قم ، مرکزی، شیراز، اصفهان و خراسان تبعید شدند. طایفه میار به اصفهان، قزوین، شیراز، ملایر، خرم آباد و کرمان تبعید شدند. طایفه دادوئی، تبرسو و لاهویی به قزوین، قم، زنجان، همدان و کرمان تبعید شدند. طایفه لاشکی، غفاری، یزدانی و حاتمی به کرمان، بم، ملایر و شیراز تبعید شدند. طایفه دیوسالار به خرم دره و زنجان تبعید شدند. طایفه زهری به ملایر تبعید شدند. طایفه فقیه به شیراز و مرودشت تبعید شدند. طایفه کجوری و کلارستاقی به کاشان، اصفهان، شیراز، همدان و کرمانشاه تبعید شدند.
[[File:
== فهرست افراد مشهور ==
خط ۱۵۱:
* [[عبدالله موحد]] (طلای المپیک در کشتی آزاد)
* [[حسین توکلی]] (طلای المپیک در وزنهبرداری)
* [[قاسم رضایی (ورزشکار)|قاسم رضایی]] (طلای المپیک در کشتی فرنگی)
* [[کمیل قاسمی]] (طلای المپیک در کشتی آزاد)
* [[حسن یزدانی]] (طلای المپیک در کشتی آزاد)
|