ایل بیرانوند: تفاوت میان نسخه‌ها

بر اساس اغلب منابع بیرانوند نام ایلی از [[مردم لر|ایلات لر]] است.<ref name="ReferenceA">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/bayranavand-a-lor-tribe-of-the-pis-ekuh-region-in-lorestan |عنوان =BAYRĀNAVAND | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱ دسامبر ۲۰۱۴}}</ref><ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/bayranavand-a-lor-tribe-of-the-pis-ekuh-region-in-lorestan A. T. Wilson described it as “the strongest of the tribes of Luristan” and as “the wildest and least amenable of the Lot tribes”]</ref><ref name=ToolAutoGenRef3>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = کاطمی دلفانی | نام = ایرج | عنوان = مشاهیر لر| صفحه = صفحه 456 | تاریخ بازبینی = {{جا:تاریخ}}}}</ref><ref>https://books.google.com/books?id=6tbbDgAAQBAJ&pg=PT18&dq=بیرانوند+لر&hl=fa&sa=X&ved=0ahUKEwiy6dmn3ZDUAhXF3SwKHb6QDD4Q6AEIJTAB#v=onepage&q=بیرانوند%20لر&f=false</ref><ref>https://books.google.com/books?id=8lxtAAAAMAAJ&q=Bairanawand+lurs&dq=Bairanawand+lurs&hl=fa&sa=X&ved=0ahUKEwj9lpOF2pDUAhVEXSwKHU58CiUQ6AEINzAD</ref><ref>https://books.google.com/books?id=R91tAAAAMAAJ&q=Bairanawand+lurs&dq=Bairanawand+lurs&hl=fa&sa=X&ved=0ahUKEwj9lpOF2pDUAhVEXSwKHU58CiUQ6AEIKTAB</ref><ref name=ToolAutoGenRef1>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = مستوفی | نام = حمدالله | عنوان = تاریخ گزیده | صفحه = صفحه 550 | تاریخ بازبینی = {{جا:تاریخ}}}}</ref><ref name=shoresh>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =ستوده | نام =سیدیدالله| پیوند نویسنده = | عنوان =شورش لرستان | ترجمه = | جلد =نخست | سال =۱۳۹۱ | ناشر =شاپورخواست |مکان =خرم‌آباد | شابک =978-964-2707-75-1| صفحه =۱۱۰ | پیوند = | تاریخ بازبینی =}}</ref><ref name=ToolAutoGenRef2>https://archive.org/stream/contributionstoa291fiel#page/182/mode/2up/search/bairanawand</ref> [[دانشنامه ایرانیکا]] بیرانوندها را به عنوان یکی از ایلات لر معرفی می‌کند<ref name="ReferenceA"/> [[هنری راولینسون|راولینسون]] و [[علی‌اکبر دهخدا]] بیرانوندها را به عنوان یکی از ایلات کرد معرفی می‌کنند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.ashayerlorestan.ir/ilha.aspx |عنوان =فهرست طایفه‌های لرستان | ناشر = اداره کل امور عشایر استان لرستان |تاریخ = |تاریخ بازدید =۱۰ آبان ۱۳۹۳|زبان=فارسی}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی = https://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-3a40dfdb35d14919a1efa5e04c853cab-fa.html |عنوان = بیرانوند |ناشر = [[لغتنامه دهخدا]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱ دسامبر ۲۰۱۴ |archiveurl = https://web.archive.org/web/20141024140832/http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-3a40dfdb35d14919a1efa5e04c853cab-fa.html |archivedate = ۲۴ اکتبر ۲۰۱۴ |dead-url = yes }}</ref>[[هنری راولینسون]] از قول میرزا بزرگ، حاکم لرستان، خاستگاه [[باجلان|باجولوندها (سکوند)]] و بیرانوندها را [[موصل]] عراق می‌داند و معتقد است بیرانوندها و باجولوندها در قرن دوازدهم هجری یعنی در اواخر [[صفویه]] یا در زمان [[افشاریه]] از نواحی [[موصل]] به [[لرستان]] آمدند.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =راولینسون | نام =هنری لرزیک | پیوند نویسنده = | عنوان =سفرنامه راولینسون: گذر از ذهاب به خوزستان | ترجمه =سکندر امان‌اللهی بهاروند | جلد = | سال = ۱۳۶۲ | ناشر = |مکان =تهران | شابک = | صفحه =۱۵۲ | پیوند = | تاریخ بازبینی =}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/8285 |عنوان =بیرانوند | ناشر =[[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۶ مارس ۲۰۱۶}}</ref> البته این ادعای هنری راولینسون مورد تردید است. تیمور لنگ (قرن هشتم) در کتاب منم تیمور جهانگشا نام طایفه بیرانوند را به عنوان یکی از [[مردم لر|ایلات لر]] ساکن در لرستان ذکر کرده استکرده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = بریون | نام = مارسل | عنوان = منم تیمور جهانگشا| صفحه = صفحه ۲۱۲ |سال =۱۳۷۲ | ناشر =کتابخانه مستوفی | مکان = تهران| تاریخ بازبینی = {{جا:تاریخ}}}}</ref> در کتاب «معین الدین نطنزی» در سال ۸۱۶ قمری (حدود ۳ قرن قبل از تاریخ مهاجرتی که هنری راولینسون از آن خبر می‌دهد) در کتاب (منتخب التواریخ) از وجود ایل بیرانوند در ایران خبر می‌دهد و می‌نویسد:{{نقل قول|چون قوم لر در آن موضع (مانرود) بسیار شدند و بعد از آن هر قبیله به جهت علفخواری (چرای احشام) رو به موضعی نهادند، بعضی به لقب و بعضی به اسم موضعی که قرار گرفتند نام قبیله بدان مشهور شد، مثل روزبهانی، فضلی، داود عباسی، ایازکی، عبدالمالکی و ابوالعباسی که به نام پدر موسوم اند و سلوزی، جنگروی، لک، هسته، کوشکی، کارند، سنوبدی، الانی، زخوارکی، براوند (بیرانوند)، زنگنه، مانکره‌ای، رازی، سلگی و جودکی که به اسم مواضع خود مشهورند.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = نطنزی | نام = معین الدین | عنوان = منتخب التواریخ | سال = ۱۳۳۶| ناشر = انتشارات خیام |مکان = تهران | صفحه = صفحه ۵۳ | تاریخ بازبینی = {{جا:تاریخ}}}}</ref>}}

بر اساس گفته‌های محلی که از اساس نادرست است، بیرانوندها از نسل مردی [[عرب]] از ساکنان [[حجاز]] هستند. این فرد پس از سکونت در لرستان و ازدواج با دختر یک خان دارای دو فرزند پسر به نام‌های بیران و باجول شد که از نسل آن‌ها ایل‌های باجولوند (سکوند) و بیرانوند به وجود آمده‌است.<ref name=encyclopaediaislamica>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=2436 |عنوان =بِیْرانْوَن (بِیْرِنْوَن) | ناشر =دانشنامه جهان اسلام |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳۱ مه ۲۰۱۳}}</ref> با توجه به سفر راولینسون به لرستان در حالی که تنها پنج نسل پس از بیران (جد بزرگ بیرانوندها) می‌گذشته این گفته‌های محلی از اساس نادرست است.<ref name=encyclopaediaislamica/>[[کارل ریتر]] زبان‌شناس المانی ایل بیرانوند را به همراه [[سلسه]] و [[دلفان]] بزرگترین ایلات [[پیشکوه]] و از ایلات [[لک]] به شماره آورده‌است<ref name=":0">https://books.google.co.uk/books/content?id=bMNjMIteErYC&pg=PA216&img=1&zoom=3&hl=en&sig=ACfU3U0bYVyVWb0YE6sCi-GXcjN-hOUNPg&ci=79,96,909,588&edge=0</ref><ref>I Die Pischkuh 38 0V Familien bestehen aus 4 Tribus Unterabthei Fa n ienz hi ingeii Sommer und Win 1 Dilfun 15 00 6 terlager s bei Rawlinson 2 Silasila 15 3 l st p 107 meist un 3 Wala Giriva 6 4 bekannte Ortsnamen 4 A malah 200 9 z diese letzteren sind Dil Nischin welche zu Khorramabad Kronland bebauen auch zu Seimarrah Ferhan Kuhdascht sie wandern nicht mehr II Die Puschtikuh 12 00 Familien gehören zu einem TribuS den Faili in 5 Abtheilungen Abhängig von ihnen sind 6 die Bajilan und 7 Bairanawand 4500 Familien und 8 dieHulilani 1500 Familien welche letzteren in den Umgebungen von Kermanschah Hausen und dem Gouvernement 500 Mann Fußvolk stellen 216 West Asien II Abtheilung IV Abschnitt 19</ref><ref>صفحه 216 Die Erdkunde Asien, Klaien, Arabien</ref> لیدی شل محقق انگلیسی در کتاب Glimpses of life and manners in Persia از بیرانوند نام می‌برد و ان هارا از قوم [[لک]] می‌داند<ref>The following are only a few of the tribes of Little Looristan Gerawend 1500 tents Jelalawend 1500 tents Osmanawend 1800 tents Shakhawend 700 tents Balawend 800 tents Veeranawend 600 tents Del an 12,000 tents Feilee 12,000 tents Habeebawemd 1500 tents Seelaseel a large tribe AmaWi Bajelan Leks Ardelan is a province on the west of Persia inhabited almost exclusively by Koords who during the last and the present reign have been completely reduced to subjection</ref><ref>https://books.google.co.uk/books/content?id=zYZi0qSfHxoC&pg=PA402&img=1&zoom=3&hl=en&sig=ACfU3U1c4xN0hrHvWsloEl5GWs3CtQk6MQ&ci=143,150,821,692&edge=0</ref><ref>https://books.google.co.uk/books/content?id=zYZi0qSfHxoC&pg=PA401&img=1&zoom=3&hl=en&sig=ACfU3U1CmB_S9Qz84Ak2sJpUMGHFNbfTqA&ci=2%2C322%2C965%2C1297&edge=0</ref><ref>https://archive.org/stream/glimpsesoflifema00sheiiala#page/94/mode/2up</ref><ref>http://digital.library.upenn.edu/women/sheil/persia/persia.html#noteB</ref> ویلسون [[بیرانوند]]‌ها را قوی‌ترین ایل [[مردم لر|لرستان]] دانسته‌است.<ref name="ReferenceA"/> هنری فیلد نیز آن‌ها را [[لک]] دانسته‌است و از گفته ویلسون و رابینو هم در این مورد نقل قول می‌کند.<ref name=ToolAutoGenRef2/><ref>Rabino suggested that the Dilfan, Silsileh, and Bairanawand might be Leks. - The Ali Illahi sect had many adherents among Leks and Kurds</ref><ref>http://www.biodiversitylibrary.org/item/30793#page/183/mode/1up</ref><ref>https://books.google.com/books?id=ISAMAwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=Contributions+to+the+anthropology+of+Iran,+Volume+29&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjnnqql5_fTAhUDZCwKHeL9CxUQ6AEIKzAB#v=onepage&q&f=false</ref><ref>Contributions to the anthropology of Iran صفحه 175</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = هنری | نام = فیلد| عنوان = مردم‌شناسی ایران| سال = 1343 | ناشر = انتشارات کتابخانه ابن سینا |مکان = تهران | صفحه = صفحه 216۲۱۶ و 217۲۱۷ | تاریخ بازبینی = {{جا:تاریخ}}}}</ref> [[رابینو]] می‌گوید بیرانوندها لر هستند.<ref>https://archive.org/stream/contributionstoa291fiel#page/174/mode/2up/search/bairanawand</ref>

با بررسی زمین‌های که هم‌اکنون در مالکیت [[بیرانوند]] و [[باجلان|باجولوند (سکوند)]] هست حاکی از ان است این اراضی متعلق به ایلات لر زبان همچون چگنی ساکی کوشکی و غیره بوده‌است این اراضی از زمان افشاریه به تدریج در [[لرستان]] به تصرف ایلات [[لک]] همچون بیرانوند و باجولوند درآمده است<ref>http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/8285</ref>

بیرانوندها به همراه باجلوندها (سکوند) از جمله ایل‌های لرستان بودند که در شکل‌گیری [[زندیان|حکومت زندیان]]، به [[کریم‌خان زند]] کمک کرده و همراه وی به [[شیراز]] رفتند اما پس از انقراض سلسله زندیه به لرستان برگشتند و در هرج و مرج اوایل حکومت قاجار به تصرف املاک سایر ایل‌ها پرداختند.<ref name=encyclopaediaislamica/><ref name=tarikh>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =چگنی | نام =فرهاد | پیوند نویسنده = | عنوان =ایل سگوند، نام و تاریخ آن | ترجمه = | جلد = | سال =۱۳۷۸ | ناشر =کیهان فرهنگی |مکان = | شابک = | صفحه =۶۶، ۶۷ [http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/18725?sta=سگوند پایگاه مجلات تخصصی نور] | پیوند = | تاریخ بازبینی =۱۳ مارس ۲۰۱۳}}</ref>

# حسین علیخانی (اعظمی،طهماسبی،اعظمی، اسدیان،احمدی،طهماسبی، اسدیان، احمدی، حیدری، خسروی و رستمی)

== منابعپانویس ==