ایرانویج: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←محل جغرافیایی: ترجمه از منبع |
افزودن منبع |
||
خط ۱:
{{مزدیسنا مزدیسنا}}
بر اساس اوستا، ایرانیان باستان خاستگاه خود را '''اَیریَنِم وَیجَ''' یا '''ایرانویج''' ([[زبان اوستایی|اوستایی]]: اَریَنَ وَئیجَه (airyana waējah),<ref>{{پک|مالاندرا|1391|ک=مقدمه‌ای بر دین ایران باستان|ص=250}}</ref> [[زبان پارسی میانه|پارسی میانه]]: ایرانویج (ērānwēz),<ref>{{پک|مالاندرا|1391|ک=مقدمه‌ای بر دین ایران باستان|ص=250}}</ref> [[زبان سغدی|سغدی مانوی]]: آریانا وَئیجه (airyana waējah),<ref>{{پک|MacKenzie|۱۹۹۸a|ک=ĒRĀN-WĒZ|ص=536}}</ref> [[زبان پارتی|پارتی]]: آریان‌ویجن(ʾryʾnwyjn)<ref>{{پک|MacKenzie|۱۹۹۸a|ک=ĒRĀN-WĒZ|ص=536}}</ref>) می‌نامیدند، که به معنی «گسترهٔ آریائیان» یا «سرزمین رودهای آریایی، چشمه‌های آریایی» است.<ref>{{پک|رضایی باغ‌بیدی|1388|ک=تاریخ زبانهای ایرانی|ص=9}}</ref> این واژه بعدها در متون [[پارسی میانه|پهلوی]] تبدیل به ایرانویج (ērānwēz) شد. (ēr) به معنی «آریایی (آزاده، شریف و اصیل)» است. بنابر [[اوستا]]، نخستین مسکن اقوام آریایی است.<ref>{{پک|مالاندرا|1391|ک=مقدمه‌ای بر دین ایران باستان|ص=250}}</ref>
گر چه بسیاری ایران ویج را خاستگاه ایرانیان باستان میدانند اما [[امیل بنونیست]] معتقد است واژه " waējah " ، مشخصا به معنی "گسترش " ( stretch) است .در این حالت عبارت "ایران ویج " معنای " گسترش آریایی " است. اگر این نظر درست باشد ، بنابرین " ایران ویج "، مسکن ایرانیانی است که در مرز این رود بزرگ زندگی میکرده اند و شامل سرزمین همه ایرانیان نمیشود ، بلکه به طور مشخص محدوده جغرافیایی [[مزدیسنان]] آغازین است. <ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/eran-wez?fbclid=IwAR2dCUBJqJWWTTOKv85tMj3jjV6R8R5EJcF_qN6bYKTv3rWfWLNPNv3RKrA|عنوان=ایران ویج}}</ref>
==محل جغرافیایی==
دربارهٔ محل ایرانویج اختلاف نظر وجود دارد. برخی آن را سرزمین صرفاً اساطیری دانسته‌اند. در [[دانشنامه ایرانیکا]] ، در مبحث محدوده جغرافیایی اوستا ، چنین گفته شده که تعیین محدوده جغرافیایی بر اساس داده های اوستا ، غیر ممکن است زیرا گر چه متون اوستایی ، نکات مفیدی بیان میکنند اما مقایسه آنها با کتیبه های ایران باستان شواهد دیگری ارائه می دهد ، از سوی دیگر جغرافیای اوستایی ، آمیزه ی از اسطوره و تاریخ است که به اسطوره بیشتر ، تمایل دارد. <ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/avestan-geography?fbclid=IwAR20N-6wKAIUhV4Gpts1M0qNZXCzYcMoGm_9WI7IBR1XpokfaYbZS5Lv41g|عنوان=AVESTAN GEOGRAPHY}}</ref>
دربارهٔ محل ایرانویج اختلاف نظر وجود دارد. برخی آن را سرزمین صرفاً اساطیری دانسته‌اند. برخی نیز پیشنهادهایی برای جایگاه جغرافیایی آن ارائه کرده‌اند. محل‌های پیشنهادی از [[خوارزم]] بر ساحل [[دریاچه آرال]] در شمال [[ازبکستان]] تا [[آذربایجان]]، یا تا جنوب یا شمال غرب [[افغانستان]] گسترده است. اخیراً [[فُگِلسانگ]] محل ایرانویج را شمال سرزمین باستانی [[سُغد]]، در شمال [[رود سیحون]] دانسته،<ref>{{پک|رضایی باغ‌بیدی|1388|ک=تاریخ زبانهای ایرانی|ص=9-10}}</ref>▼
▲
به عقیده [[مایکل ویتزل]] در کتاب خانه آریاییان، نمی‌توان محل دقیق «خانه آریاییان» در متن اوستا یافت و باید به کتاب‌های دیگری که در آن دوره نوشته شده مراجعه کرد و بر اساس [[وندیداد]] که بخش‌های تحریف شده اوستا است<ref>Bleeker, C.J (1978). "Wer war Zarathustra". Persica. 7: 32.</ref> به این نتیجه می‌رسد که محل آن ایران شرقی ، افغانستان و زمین‌های اطراف آن است.<ref>M. Witzel, p. 48, “The Home Of The Aryans”</ref>
| |||