امپراتوری عثمانی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰.۱) +مرتب (۱۴.۹ core): + رده:سیاست پیشین دوره میاندوجنگ |
ویرایش عیناً از دانشنامه معتبر بریتانیکا برچسبها: متن دارای ویکیمتن نامتناظر ویرایشگر دیداری |
||
خط ۱۳:
* [[سلطنت مشروطه]]
* <small>(۱۸۷۶–۱۸۷۸)</small>
* <small>(۱۹۰۸–۱۹۲۰)</small>}}|title_leader=[[فهرست سلاطین امپراتوری عثمانی|پادشاه]]|leader1=[[عثمان یکم]] <small>(نخستین)</small>|year_leader1=۱۲۹۹–۱۳۲۳|leader2=[[محمد ششم]] <small>(واپسین)</small>|year_leader2=۱۹۱۸–۱۹۲۲|title_representative=[[خلیفه]]|year_representative1=۱۵۱۷–۱۵۲۰|representative1=[[سلیم یکم]] <small>(نخستین)</small>|year_representative2=۱۹۲۲–۱۹۲۴|title_deputy=[[فهرست وزیران اعظم عثمانی|وزیر اعظم]]|deputy1=[[علاء الدین پاشا]] <small>(نخستین)</small>|year_deputy1=۱۳۲۰–۱۳۳۱|deputy2=[[احمد توفیق پاشا]] <small>(واپسین)</small>|year_deputy2=۱۹۲۰–۱۹۲۲|legislature=مجلس عمومی|house1=مجلس اعیان|house2=مجلس مبعوثان|event_start=بنیانگذاری دولت عثمانی|year_start=۱۲۹۹|date_start=|event_end=بنیانگذاری جمهوری ترکیه|year_end=۱۹۲۳|date_end=۲۹ اکتبر|event1=[[دوره فترت عثمانی|دوره فترت]]|date_event1=۱۴۰۲–۱۴۱۴|event2=گسترش|date_event2=۱۴۵۳|event3=نخستین دوره مشروطه|date_event3=۱۸۷۶–۱۸۷۸|event4=دومین دوره مشروطه|date_event4=۱۹۰۸–۱۹۲۰|event5=کودتای ۱۹۱۳|date_event5=۲۳ ژانویه ۱۹۱۳|event6=پایان سلطنت عثمانی|date_event6=۱ نوامبر ۱۹۲۲|event_post=پایان خلافت عثمانی|date_post=۳ مارس ۱۹۲۴|stat_year1=۶٬۵۰۰٬۰۰۰|ref_area1=|ref_pop1=<ref>{{Cite web|url=http://www.paolomalanima.it/default_file/Papers/MEDIEVAL_GROWTH.pdf|title=Energy and Population in Europe: The Medieval Growth (10th–14th Centuries)}}</ref>|stat_pop1=۱۴۵۱|stat_year2=۱۱٬۶۹۲٬۴۸۰|stat_pop2=۱۵۲۰|ref_area2=|ref_pop2=|stat_year3=۳۰٬۰۰۰٬۰۰۰|stat_pop3=۱۶۸۳|ref_area3=<ref>{{cite journal |last1=Turchin|first1=Peter|last2=Adams|first2=Jonathan M.|last3=Hall|first3=Thomas D |title = East-West Orientation of Historical Empires |journal = Journal of World-systems Research|date=December 2006 |volume=12|issue=2 |page=223 |url =http://jwsr.pitt.edu/ojs/index.php/jwsr/article/view/369/381|accessdate=12 September 2016 |issn= 1076-156X}}</ref><ref>{{cite journal|date=September 1997|title=Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia|journal=[[International Studies Quarterly]]|volume=41|issue=3|page=498|doi=10.1111/0020-8833.00053|author=Rein Taagepera|authorlink=Rein Taagepera|jstor=2600793}}</ref>|ref_pop3=|stat_year4=۳۵٬۳۵۰٬۰۰۰|stat_pop4=۱۸۵۶|ref_area4=|ref_pop4=|stat_year5=۲۴٬۰۰۰٬۰۰۰|stat_pop5=۱۹۱۲|ref_pop5=<ref name="Erickson2003">{{cite book |last=Erickson |first=Edward J. |title=Defeat in Detail: The Ottoman Army in the Balkans, 1912–1913 |url=https://books.google.com/books?id=3fYuy5iUi_sC |year=2003 |publisher=Greenwood Publishing Group |isbn=978-0-275-97888-4 |page=59}}</ref>|currency=[[لیره عثمانی]]|demonym=|area_km2=|area_rank=|GDP_PPP=|GDP_PPP_year=|HDI=|HDI_year=|representative2=[[عبدالمجید دوم]] <small>(واپسین)</small>|type_house1=منتصبان|type_house2=منتخبان|s1=ترکیه|flag_s1=Flag of Turkey.svg|s2=پادشاهی یونان|flag_s2=State Flag of Greece (1863-1924 and 1935-1973).svg|s3=سلطنت مصر|flag_s3=Flag of Egypt (1882-1922).svg|s4=اتریش-مجارستان|flag_s4=Flag of Austria-Hungary (1869-1918).svg|s5=پادشاهی صربستان|flag_s5=Civil Flag of Serbia.svg|s6=شهریارنشین آلبانی|flag_s6=Flag of Albania (1914–1920).svg|s7=پادشاهی رومانی|flag_s7=Flag of Romania.svg|s8=پادشاهی بلغارستان|flag_s8=Flag of Bulgaria.svg|s9=قبرس بریتانیا|flag_s9=Flag of the United Kingdom.svg|s10=عراق تحت قیمومت بریتانیا|flag_s10=Flag of Iraq (1924–1959).svg|s11=قیمومت بریتانیا بر فلسطین|flag_s11=Palestine-Mandate-Ensign-1927-1948.svg|s12=الجزایر فرانسه|flag_s12=Flag of France.svg|s13=پادشاهی حجاز|s14=قیمومت فرانسه بر سوریه و لبنان|s15=لیبی ایتالیا|flag_s13=Flag of Hejaz 1920.svg|flag_s14=Flag of France.svg|flag_s15=Flag of Italy (1861–1946).svg|p1=سلجوقیان روم|flag_p1=Flag of Sultanate of Rum.svg|p2=امپراتوری بیزانس|flag_p2=Byzantine imperial flag, 14th century, square.svg|p3=امپراتوری ترابوزان|flag_p3=Banner of the Empire of Trebizond.svg|p4=امیرنشین موریا|flag_p4=Flag of PalaeologusEmperor.svg|p5=امارت اپیروس|flag_p5=Byzantium1204.png|p6=بیگنشینهای آناتولیایی|flag_p6=Emblem of Turkey.svg|p7=دومین امپراتوری بلغارستان|flag_p7=Flag of the Second Bulgarian Empire.svg|p8=استبداد صربستان|flag_p8=Supposed Flag of the House of Crnojevic.svg|p9=سلطنت مملوک (مصر)|flag_p9=Mameluke Flag.svg|p10=پادشاهی مجارستان|p11=امپراتوری اسپانیا|flag_p10=Flag of Hungary (1915-1918; angels; 3-2 aspect ratio).svg|flag_p11=Flag of Cross of Burgundy.svg|p12=آق قویونلو|flag_p12=Flag of Ak Koyunlu.svg|s16=پادشاهی حجاز|flag_s16=Flag of Hejaz 1920.svg}}'''امپراتوری عثمانی''' (به [[ترکی عثمانی|عثمانی]]: ''دولت علیه عثمانیه'') که در میان ایرانیان، مسلمانانِ ساکن امپراتوری و مسلمانان خارج از آن، هندیها و چینیها به '''روم''' معروف بود، یک امپراتوری مسلمان بود که چندین قرن بخشهای بزرگی از [[جنوب شرقی اروپا|جنوب شرق اروپا]]، [[غرب آسیا]] و [[شمال آفریقا]] را تحت کنترل خود داشت. این امپراتوری در اواخر قرن سیزدهم میلادی توسط رهبر قبایل [[غز|تُرک اغوز]] یعنی [[عثمان یکم]] در [[سوگوت]] بنیانگذاشته شد<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.britannica.com/place/Ottoman-Empire|عنوان=دانشنامه بریتانیکا|ص=Ottoman Empire, empire created by Turkish tribes in Anatolia .... The term Ottoman is a dynastic appellation derived from Osman I (Arabic: ʿUthmān), the nomadic Turkmen chief who founded both the dynasty and the empire about 1300.}}</ref><ref>{{Cite book|last=Finkel|first=Caroline|title=Osman's Dream: The Story of the Ottoman Empire, 1300–1923|pages=2, 7|publisher=Basic Books|isbn=978-0-465-02396-7|date=2006-02-13}}</ref> و در سال ۱۳۵۴، با فتح بالکان، به اروپا راه یافت که بدین ترتیب دولت کوچک عثمانی به یک قدرت بینقارهای تبدیل شد. تا سال ۱۴۵۳، عثمانیان همه قلمروی [[امپراتوری روم شرقی]] را ضمیمه خاک خود کردند و با [[سقوط قسطنطنیه|فتح قسطنطنیه]] توسط [[محمد فاتح]]، پایتخت خود را به این شهر انتقال دادند.<ref name="Quataert20052">{{cite book|last=Quataert|first=Donald|title=The Ottoman Empire, 1700–1922|url=https://books.google.com/books?id=OX3lsOrXJGcC|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-83910-5|page=4|edition=2|date=2005}}</ref>
در قرون شانزدهم و هفدهم میلادی، امپراتوری عثمانی در اوج گستره خود در زمان [[سلطان سلیمان قانونی]]،<ref>{{cite EB1911|wstitle=Turkey|volume=27|page=448}}</ref> یک دولت چند فرهنگی و چند زبانی بود که همه جنوب شرق اروپا، بخشهایی از اروپای مرکزی و آسیای غربی، بخشهایی از شرق اروپا و قفقاز و قسمتهای وسیعی در شمال و [[شاخ آفریقا]] را زیر فرمان خود درآورده بود.<ref>{{cite web|url=http://www.oxfordislamicstudies.com/article/opr/t125/e1801?_hi=41&_pos=3|title=Ottoman Empire|publisher=Oxford Islamic Studies Online|date=6 May 2008|accessdate=26 August 2010}}</ref> در آغاز قرن هفدهم، این دولت ۳۲ ولایت و تعداد زیادی دولت دستنشانده داشت که این دستنشاندگان در ادوار مختلف یا به ولایتهای جدید تبدیل شدند یا توانستند از خودمختاری نسبیای برخوردار باشند.
خط ۲۶:
== نام ==
نام عثمانی از نام بنیانگذار این سلسله، یعنی [[عثمان یکم]] که از روسای قبایل [[غز|تُرکمان]] بود گرفته
نام عثمانی، ابتدا عنوانی برای اشاره به اعضای قبیله عثمان یکم بود. بعدها، این واژه به نامی برای طبقه نظامی امپراتوری تبدیل شد. در دوران عثمانی، واژه «ترک» نامی برای اشاره به عشایر ترک زبانِ آناتولی بود و زمانی که از آن برای اشاره به دولت عثمانی، پادشاهان این سلسله یا طبقه حاکم استفاده میشد، نوعی بار توهین آمیز داشت و عثمانیها که ترکها را «اتراک بیادراک» به معنای «ترکها، مردمی که از فهمیدن عاجزند» خطاب میکردند، علاقهای به جمع بستن خود با آنها نداشتند.<ref>{{Cite book|last=Ágoston|first=Gábor|editor-last=Ágoston|editor-first=Gábor|editor2=Bruce Masters|title=Encyclopedia of the Ottoman Empire|chapter=Introduction|date=2009|page=xxvi}}
|