طرزی افشار: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ابرابزار، افزودن جعبه اطلاعات
خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام = طرزی افشار
| تصویر =
| توضیح تصویر =
| نام اصلی =
| زمینه فعالیت = شعر
| ملیت = ایرانی
| تاریخ تولد =
| محل تولد =
| والدین =
| تاریخ مرگ =
| محل مرگ =
| محل زندگی =
| مختصات محل زندگی =
| مدفن =
|در زمان حکومت = [[صفویان]]
|اتفاقات مهم =
| نام دیگر =
|لقب =
|بنیانگذار =
| پیشه = شاعر
| سال‌های نویسندگی =
|سبک نوشتاری =
|کتاب‌ها =
|مقاله‌ها =
|نمایشنامه‌ها =
|فیلم‌نامه‌ها =
|دیوان اشعار =
|تخلص =
|فیلم (های) ساخته بر اساس اثر(ها)=
| همسر =
| شریک زندگی =
| فرزندان =
|علت شهرت =
| تأثیرات =
| تأثیرپذیرفته =
| وبگاه =
|گفتاورد =
|امضا =
}}
'''طرزی افشار''' شاعر ایرانی عهد [[شاه عباس دوم]] بود که به ساختن واژه‌ها و فعل‌ها و مصدرهای جعلی شهرت داشت. وی از [[ایل افشار]] و مولدش روستای [[طرزلو]] در اطراف [[ارومیه]] بود و در دربار مقامی ارجمند داشت.<ref>{{پک|محدث‌زاده|عباسی|۱۳۸۴|ک=اثرآفرینان|ص=ج۱-ششم}}</ref> او در اوایل سدهٔ یازدهم از اصلاح‌کنندگان زبان و دشمنان اشرافیت به‌شمار می‌رفت.<ref>{{پک|انزابی‌نژاد|۱۳۷۹|ک=نامهٔ فرهنگستان|ف=طرزی افشار شاعری…|ص=۹۶}}</ref>
 
== زندگی ==
طرزی افشار در روستای [[طرزلو]] در اطراف [[ارومیه]] متولد شد.<ref name="پک/بن|۱۳۸۹|ک=طرزی افشار|ص">{{پک/بن|۱۳۸۹|ک=طرزی افشار|ص=}}</ref> بنا به گفتهٔ نویسندهٔ [[مجمع‌الفصحاء]] طرزی مردی ظریفِ خوش‌طبعِ عاشق‌پیشه صاف‌اندیشه بود.<ref>{{پک|انزابی‌نژاد|۱۳۷۹|ک=نامهٔ فرهنگستان|ف=طرزی افشار شاعری…|ص=۹۶}}</ref> طرزی از شعرای اواسط سدهٔ یازدهم قمری و معاصر با [[شاه صفی]] و [[شاه عباس دوم]] بود.<ref name="پک/بن|۱۳۸۹|ک=طرزی افشار|ص" /> وی تعلیمات ابتدایی را نزد ملای همان روستای زادگاهش فراگرفت و سپس به [[ارومیه]] رفت.<ref name="پک/بن|۱۳۸۹|ک=طرزی افشار|ص" /> در جوانی به [[قزوین]] و از آن‌جا به عزم تحصیل به [[اصفهان]] رفت.<ref>{{پک|انزابی‌نژاد|۱۳۷۹|ک=نامهٔ فرهنگستان|ف=طرزی افشار شاعری…|ص=۹۷}}</ref> خود گوید:
{{شعر}}
{{ب|از بلدهٔ قزوین به صفاهان سَفَریدم|بی‌خرجی و بی‌اسب خرامان سفریدم}}
سطر ۸ ⟵ ۴۸:
{{پایان شعر}}
 
مدت‌ها در [[اصفهان]] مانده و با تنگ‌دستی روزگار گذرانده و، سرانجام به دربار [[شاه صفی]] و سپس به مجلس [[شاه عباس دوم]] راه یافت<ref>{{پک|انزابی‌نژاد|۱۳۷۹|ک=نامهٔ فرهنگستان|ف=طرزی افشار شاعری…|ص=۹۷}}</ref> و مورد عنایت شاه عباس دوم قرار گرفت.<ref name="پک/بن|۱۳۸۹|ک=طرزی افشار|ص" /> طرزی افشار طی [[بحر طویل]]ی که در دیوانش ثبت است به [[ایل افشار|افشار]] بودن خودش اشاره می‌کند و می‌گوید از این بیم دارم که به میان افشارها و [[ارومیه|بلدهٔ ارومی]] برگردم و مجدداً مجبور شوم که خوانین افشار را تملق گویم.<ref name="پک/بن|۱۳۸۹|ک=طرزی افشار|ص" />
 
=== سفرهای طرزی ===
سطر ۱۷ ⟵ ۵۷:
{{پایان شعر}}
 
او به شهرهای [[قم]]، [[اصفهان]] و [[شیراز]] هم مسافرت کرده‌است و برای زیارت به [[نجف]] نیز رفته‌است.<ref name="پک/بن|۱۳۸۹|ک=طرزی افشار|ص" /> در این سیر و سفرها، بزرگ‌ترین آرزوی او زیارت [[کعبه]] بوده — که دستش نمی‌داده — اما سرانجام، باری راه حجاز در پیش می‌گیرد:<ref>{{پک|انزابی‌نژاد|۱۳۷۹|ک=نامهٔ فرهنگستان|ف=طرزی افشار شاعری…|ص=۹۷}}</ref>
{{شعر}}
{{ب|به عزمِ کعبهٔ مقصود بر راه|نهادم رخ توکّلتُ علی‌اللّه}}
سطر ۲۴ ⟵ ۶۴:
{{پایان شعر}}
 
در مسیر [[مکه]] بیشتر شهرهای [[عراق]]، [[قفقاز]] و [[ترکستان]] را دیده‌است.<ref name="پک/بن|۱۳۸۹|ک=طرزی افشار|ص" /> دیدن سرزمین‌های دور و نزدیک و نشست و برخاست با ترک و عرب و تاجیک سبب شد علاوه‌بر آشنایی با سرزمین‌ها، با آداب و شیوه‌های زیستی و معیشتیِ مردم و گفتار آن‌ها نیز آشنا گردد. خود گوید:<ref>{{پک|انزابی‌نژاد|۱۳۷۹|ک=نامهٔ فرهنگستان|ف=طرزی افشار شاعری…|ص=۹۷}}</ref>
{{شعر}}
{{ب|[[مردمان ترک|تُرکیدم]] و [[تات]]یدم و آن‌گه [[عرب]]یدم|در دیدهٔ کوته‌نظران بوالعجبیدم}}
سطر ۵۸ ⟵ ۹۸:
 
== طرز شعر ==
طرزی مبتکر طرزی نوین در سخن‌سرایی بود.<ref name="پک/بن|۱۳۸۹|ک=طرزی افشار|ص" /> بدیعه‌گو و ظرافت‌جو بود و در اشعار خود مصادر و ترکیب‌های جعلی به‌کار می‌برد.<ref>{{پک/بن|۱۳۸۵|ک=طرزی افشار|ص=}}</ref> در برخورد نخست با شعر و شیوهٔ طرزی، خواننده کمی احساس غریبی می‌کند و حتی ممکن است شعر را نامفهوم و شاعر را ناچیره انگارد؛ اما پس از انس و اُخت‌شدن، معلوم می‌شود که شاعر، با چیرگی و در عین حال با قانونمندی اقدام به ساختن مصدرهای ساختگی و صیغه‌های جعلی می‌کند. چنان‌که خودش گفته:<ref>{{پک|انزابی‌نژاد|۱۳۷۹|ک=نامهٔ فرهنگستان|ف=طرزی افشار شاعری…|ص=۹۸}}</ref>
{{شعر}}
{{ب|گر چه طرزِ نو اختراعیدم|جانبِ نظم را مُراعیدم}}
سطر ۶۶ ⟵ ۱۰۶:
 
== انتشار آثار ==
دیوان کامل طرزی افشار به همت [[محمد تمدن]]<ref>{{پک|انزابی‌نژاد|۱۳۷۹|ک=نامهٔ فرهنگستان|ف=طرزی افشار شاعری…|ص=۹۶}}</ref> در سال ۱۳۰۹ خورشیدی به چاپ رسید و در سال ۱۳۳۸ تجدید چاپ گردید.<ref name="پک/بن|۱۳۸۹|ک=طرزی افشار|ص" />
 
== نمونه شعر ==