پرچم ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۲۳۵:
{{double image|left|Qajar Civil Ensign.svg|160|Qajar Naval Ensign.svg|160|دو پرچم از آغاز دوران مشروطیت:{{سخ}}سمت چپ با توجه به تاریخچهٔ تغییرات و و تحولات درفش… (۴) نوشتهٔ یحیی ذکاء بازسازی شده است. در «رسملی قاموسِ عثمانی» این پرچم افزون بر شیر و خورشید دارای تاج نیز می‌باشد و به عنوان پرچم دولتی ایران معرفی شده است.{{سخ}}سمت راست بازسازی پرچم مدنی ایران در «رسملی قاموسِ عثمانی» چاپ ۱۳۳۰ ه.ق}}
در آغاز دوران مشروطه، پرچمی با زمینهٔ سفید و دو لبهٔ سبز و سرخ معمول گردید که به‌زودی کنار گذاشته شد.<ref>{{پک|ذکاء|۱۳۴۴|ف=تاریخچه تغییرات و تحولات درفش… (۴)|ک=هنر و مردم|ص=32|رف=Zoka4}}</ref> در «رسملی قاموسِ عثمانی» چاپ ۱۲۹۱ ه.خ (۱۳۳۰ ه.ق) دو پرچم دولتی و مدنی از ایران ترسیم شده است که هر دو دارای دو لبهٔ سبز و سرخ در سه سوی پرچم (همهٔ جهت‌ها به جز میلهٔ پرچم) اند و تفاوت آنها در نشان شیر و خورشید است که فقط در پرچم دولتی دیده می‌شود.<ref>{{پک|سیدی|ک=رسملی قاموسِ عثمانی|ص=178|زبان=ota|رف=رسملی}}</ref> با توجه به مغایرت نحوهٔ قرارگیری رنگ‌ها با آن چه که در نظام‌نامهٔ بیرق‌های دولت علیّهٔ ایران به تاریخ ۳ رمضان ۱۳۲۸ ه.ق (۱۶ شهریور ۱۲۸۹ ه.خ)، مسلم است که پرچم‌های معرفی‌شده در رسملی قاموس عثمانی در زمان چاپ به‌روز نبوده اند. در نظام‌نامهٔ یادشده که به امضای نایب‌السلطنه ([[علیرضا خان عضدالملک]]) و وزیر جنگ رسید، ۵ پرچم با نام‌های «بیرق ملی»، «بیرق شعله‌ای مخصوص دکل‌های جهازات (کشتی‌های) جنگی»، «بیرق دولتی»، «بیرق نظامی و جنگی» و «بیرق سلطنتی» معین شدند. در چهار پرچم نخست، ترتیب رنگ‌ها که به صورت نوارهای افقی هم‌اندازه توصیف شده اند، سبز روشن (چمنی) در بالا، سفید در میانه و قرمز گلی در پایین تعیین گردید. پرچم مدنی (که به غلط ملی نامیده شده بود) فاقد شیر و خورشید و پرچم دولتی دارای شیر و خورشید توصیف گشت. در پرچم نظامی ایران هم شیر و خورشید میان شاخه‌های زیتون و بلوط{{یاد|در اصل متن به‌غلط «پالم» آمده است.}} قرار گرفت و بر بالای خورشید تاج کیانی نهاده شد. پرچمی آبی‌رنگ نیز به عنوان بیرق سلطنتی (درفش شاهنشاهی) طراحی گشت. این درفش مربع‌شکل بود و در گوشهٔ بالا و سمت میله، مربعی با سه رنگ سبز و سفید و قرمز قرار داشت که ضلع‌هایش یک‌چهارم ضلع‌های پردهٔ درفش بودند. در میان زمینهٔ آبی نیز دایره‌ای سفیدرنگ قرار داشت که شیر و خورشید و تاج کیانی و دو شاخه‌برگ در آن جای می‌گرفت. درازای پرچم شعله‌ای کشتی‌های جنگی نیز ۸ برابر پهنای آن و دارای دو زبانه بود.<ref>{{پک|۱۳۳۲ ه.ق|ک=سالنامه وزارت امور خارجه|ص=۲۰۲-۲۰۴|رف=سالنامه}}</ref> نمونهٔ چنین پرچم‌هایی (به جز پرچم شعله‌ای کشتی‌های جنگی) در کتاب «پرچم‌های جهان» نشر «جامعهٔ جغرافیایی ملی» ایالات متحدهٔ آمریکا {{به انگلیسی|National Geographic Society}} در سال ۱۹۱۷ م (دوران پادشاهی احمد شاه قاجار) منتشر شد.<ref dir=ltr>{{پک|McCandless|Grosvenor|1917|ک=Flags of the World|ص=355|زبان=en}}</ref>
[[پرونده:Flag of Persia in 1917.png|بندانگشتی|300px|پرچم‌های ایران در سال ۱۹۱۷ م (دوران پادشاهی احمد شاه قاجار) در کتاب «پرچم‌های جهان» نشر «جامعهٔ جغرافیایی ملی» ایالات متحدهٔ آمریکا]]
==== پرچم دورهٔ پهلوی ====
در زمان [[رضا شاه]] پهلوی پرچم مشروطه حفظ شد با این تفاوت که شیر با چهرهٔ واقعی‌تری ترسیم می‌شد و دیگر خورشید به صورت زنانه ترسیم نمی‌گردید و خورشید تنها دارای انواری بود. در این زمان در بسیاری از موقعیت‌ها نظیر استفاده‌های نظامی پرچم دارای تاج پهلوی نیز بوده‌است.
| |||