کشتار ارمنی-تاتار ۱۹۰۵–۱۹۰۷: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: حذف حجم زیادی از مطالب منبعدار متن دارای ویکیمتن نامتناظر برداشتن بخش بزرگی از صفحه |
متولد بهار (بحث | مشارکتها) خنثیسازی ویرایش 29486015 از 5.235.64.28 (بحث) برچسب: خنثیسازی |
||
خط ۳۲:
در نظام اداری و حکومتی که پس از چیرگی روسها بر قفقاز اعمال شد، تنها اصلی که هیچگاه مورد ملاحظه و توجه قرار نداشت، تقسیم منطقه به نوعی از حوزههای اداری بود که با ترکیب قومی و فرهنگی منطقه همخوانی داشته باشد. بلکه برعکس، مقامات روس از هر گونه تدبیری که به تنشهای قومی در میان اتباع امپراتوری دامن میزد خرسند بوده و در بسیاری مواقع از این موضوع به نفع تداوم حاکمیت خویش استفاده کردند. تغییر و تحولات اداری مناطق ارمنینشین قفقاز در این دوره نمونه روشنی است از خط مش مذکور.<ref>[[کاوه بیات]]، بحران قراباغ،انتشارات پروین، ۱۳۷۲، صفحهٔ: ۱۵</ref> روسها ضمن تعطیلی مدارس و موسسات فرهنگی ارمنیان و توقیف اموال کلیسای ارمنستان و گرجستان، سعی کرد با اعطای یک رشته مزایای اداری برای مسلمانها، اقوام و ملل قفقاز را بر ضد یکدیگر تحریک کند. زمینه سیاسی و اجتماعی نیز مساعد بود. بدین ترتیب نهضت اجتماعی گستردهای که در سراسر روسیه به صورت انقلاب ۱۹۰۵ میلادی بروز کرد، در قفقاز سریعاً به یک جنگ و جدل داخلی ارمنیها و مسلمانها تبدیل شد که نهضت را به شکست و نابودی کشاند.<ref>کاوه بیات، بحران قراباغ،انتشارات پروین، ۱۳۷۲، صفحه: ۱۷</ref>
== کشتار
[[پرونده:Armenian house plundered.jpg|بندانگشتی|190px|چپ|خانهای متعلق به یک ارمنی، توسط تاتارها تخریب شدهاست در روستای تامبات در نخجوان]]
دولت تزاری که بر اثر جنگ با [[ژاپن]] و در نتیجه هیجانهای انقلابی ([[انقلاب روسیه (۱۹۰۵)]])، که پس از شکستهای منچوری ([[جنگ روسیه و ژاپن]]) در سرتاسر کشور احساس میشد ضعیف شده بود، تصمیم گرفت به کشتار دست بزند. آنهم به کشتار با واسطه تا مقاومت ارمنیان را درهم بشکند.
«[[سن پترزبورگ]] حس تعصب کهنه پرستی تاتارها را علیه [[ارمنیان]] برانگیخت و به آنان اشاره کرد که کشتار را آغاز کنند.»<ref name=" Victor Berard">[https://archive.org/details/russianempirean00brgoog/page/n9 The Russian empire and Czarism p.202]</ref>
دستههای تاتار که به وسیلهٔ مقامات دولتی روس مسلح شده بودند در ماه فوریه سال ۱۹۰۵ به جان ارمنیهای [[قفقاز جنوبی]] افتادند. کشتارها و غارتهای بسیار شدیدی در نیمههای ماه فوریه در [[باکو]] روی داد. چند نفر از روشنفکران تاتار، از جمله [[:w:en:Ahmet Ağaoğlu|احمد آغایف]] مشهور که بعدها در [[ترکیه]] نقش مهمی در نهضت ([[پان تورانیسم]]) بازی کرد، تبدیل به آلت بیارادهای در دست مقامات روسی شدند و از طرف آنان مأموریت یافتند که این کشتارها را راه بیندازند.<ref>Russian Azerbaijan, 1905-1920. The Shaping of National Identity in a Muslim Community. By Tadeusz Swietochowski</ref>
همینکه
==
{{اصلی|قتلعام باکو}}
نیروهای [[فدایی ارمنی]] به منظور دفاع از [[ارمنیها در امپراتوری عثمانی|ارمنیهای عثمانی]] به علت [[کشتار حمیدیه|کشتارهای ۱۸۹۴–۱۸۹۶]] به [[ارمنستان غربی]] اعزام شده بودند به مبارزان ارمنی در قفقاز پیوستند. بر خلاف انتظار و برنامهریزی شده توسط مقامات روسی و تاتارها، ارمنیان پس از سپری شدن لحظات اول غافلگیری و کشتارهای گسترده به دور حزب [[فدراسیون انقلابی ارمنی]] که تنها هدفش محافظت از ارمنیان ساکن در باکو و دیگر شهرهای قفقاز در مقابل حملات تاتارها بود جمع شدند و مبارزه برای حفظ بقای ملی خود را آغاز کردند. [[آرمن گارو]] در [[تفلیس]]، [[نیکول دومان]] در [[باکو]]، [[درو]] و [[خچو]] در [[ایروان]] و [[سرگیس مهرابیان]] در [[شوشی]]، دست به یک مقاومت مسلحانه در برابر تهاجم تاتارها زدند.<ref name="Luigi Villari. FIRE AND SWORD IN THE CAUCASUS">[http://armenianhouse.org/villari/caucasus/nakhitchevan-massacres.html FIRE AND SWORD IN THE CAUCASUS], p. 265</ref><ref name="Tadeusz Swietochowski. Russian Azerbaijan, 1905-1920: The Shaping of a National Identity in a Muslim Community">[http://www.amazon.com/Russian-Azerbaijan-1905-1920-Community-Post-Soviet/dp/0521522455 Russian Azerbaijan, 1905-1920: The Shaping of a National Identity in a Muslim Community], p. 41-42</ref>
[[پرونده:Nikol Duman2.jpg|بندانگشتی|200px|چپ|نیکوقایوس دِر-هوانسیان معروف به [[نیکول دومان]]]]
حملات علیه ارمنیان باکو در ۱۹ فوریه ۱۹۰۵ میلادی آغاز یافت و در روزهای ۲۰ و ۲۱ فوریه صورت یک کشتار واقعی به خود گرفت. ارمنیان خواستار حمایت مقامات روسی شدند، لیکن مقامات مذکور که در واقع همدست تاتارها بودند از دخالت در این امر خودداری کردند.
[[ویکتور برار]] در کتاب خود این گونه مینویسد که:{{گفتاورد|«آنگاه [[ارمنیهای جمهوری آذربایجان|ارمنیهای باکو]] به ناچار سرنوشت خود را، خود به دست گرفتند. در ۲۱ فوریه جوانان ارمنی مسلح به طپانچه و [[تفنگ]] که به شتاب گردآورده بودند به کوچهها و خیابانهایی که دستههای مسلح تاتار در آن بودند سرازیر شدند. نظامیان روسی فقط ناظر صحنه بودند، در پایان روز، تاتارها از همه کوچههای اطراف کلیسای ارمنیان و اطراف ایستگاه راهآهن رانده شده بودند. صبح روز بعد، ارمنیان به سمت محلات دیگر شهر پیش رفتند و برسر راه خود دستههای تاتار را پراکنده کردند. انتقامجویی خونین بود و هر دم بر نعش تاتارها در کوچهها افزوده میشد. در آن دم بود که سران تاتارها به نزد حاکم شهر شتافتند و به التماس از او خواستند که به مبارزه پایان دهد.»<ref>The Russian empire and Czarism.p:267,268</ref>}}
پلیس و نظامیان روسی که تا به آن لحظه به عنوان تماشاچیان بیطرف ناظر صحنه نبرد بودند به پیروی از نقش محرکی که نقش مقامات دولت تزاری بود، و تا وقتی که به نظر میرسید تاتارها برندهاند حالت بیطرف به خود گرفته بودند، از آن حالت بدرآمدند، با پیشرفت حمله متقابل ارمنیها ناچار به دخالت شدند و قبول کردند که دوباره نظم را برقرار سازند.<ref name="Luigi Villari. FIRE AND SWORD IN THE CAUCASUS"/>
فدراسیون انقلابی ارمنی عمل دفاعی و انتقامجویی خود را با کشتن
برطبق گفته حزب داشناک و کمیته مشترک روس و تاتار، ۲۰۵ ارمنی، کشته شدند و ۱۲۱ نفر مجروح؛ که (۷ زن، ۲۰ کودک و ۱۳ سالمند)، در بین کشته شدگان بودند و ۱۱۱ تاتار، کشته شده و همچنین، ۱۲۸ نفر مجروح شدند.<ref>Saint-Peterburg Vedomosti, 25 May 1905</ref>
چنین بود داستان کشتارهای ۱۹۰۵ میلادی این کشتارها با شکست پر سروصدایی برای دستههای ارتجاعی روس به پایان رسید، و آنان خود را نه تنها در چشم ارمنیان بلکه در نظر ملت خودشان و در برابر افکار عمومی اروپایی نیز بی آبرو کردند.<ref>[[هراند پاسدرماجیان]]. تاریخ ارمنستان. تهران: انتشارات زرین، صفحه:۴۶۲</ref>
== نگارخانه ==
{{وسطچین}}
<gallery>
پرونده:Natchivanm.jpg|اجساد ارمنی در نخجوان<ref name="Luigi Villari. FIRE AND SWORD IN THE CAUCASUS"/>
پرونده:Azeri (tatar) victim in Baku.jpg|یک قربانی در کشتار باکو
</gallery>
{{پایان}}
== جستارهای وابسته ==
|