گوتفرید لایبنیتس: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش و تصحیح ویکی‌سازی |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۱:
'''گوتفرید ویلهلم لایبنیتس''' {{آلمانی|Gottfried Wilhelm Leibniz}} {{رچ}} (۱۶۴۶–۱۷۱۶)، [[فیلسوف]]، [[منطق‌دان]]، [[ریاضی‌دان]]، [[فیزیک‌دان]]، [[حقوق‌دان]]، [[تاریخ‌دان]] و [[دیپلمات]] [[آلمان|آلمانی]] بود، که نقش به‌سزایی در [[سیاست]] [[اروپا]]ی زمان خود بازی کرد. او بنیادگذار [[دستگاه اعداد دودویی]] است. همچنین [[حسابان|محاسبات دیفرانسیل و انتگرال]] را که در کنار [[معادله دیفرانسیل|معادلات دیفرانسیل]] زمینه بسیاری از پیشرفت‌های بشر شدند، همزمان ولی کاملاً مستقل از [[آیزاک نیوتن]] به دست آورد. همین مایه باعث اختلاف او با [[نیوتون|نیوتن]] بر سر این که کدام مبدع این علم بوده‌اند، شد، که سرانجام نیوتن پیروز این محکمه شد و بیش‌تر کشفیات به نام او ثبت شد، هرچند که نمادها و نشانه‌هایی که امروزه به‌طور گسترده استفاده می‌کنیم، نشانه‌هایی اند، که لایبنیتس نخستین بار به کار گرفت. (به‌طور مثال نماد dy/dx برای مشتق تابع (y(x در نقطه x یا نماد (∫) برای انتگرال)
او از بزرگ‌ترین فیلسوفان [[تاریخ فلسفه]] و در شمار [[خردگرایی|خِردگرایان]] پیرو [[رنه دکارت]] است. [[منطق]] نزد او، که «می‌اندیشم» دکارت را بسیار مهم می‌داند، بسیار ارجمند است و در
در [[مکانیک کلاسیک]]، او بر این عقیده بود که زمان و مکان [[نظریه نسبیت|نسبی]]
اگرچه لایبنیتس مورخ حرفه‌ای نبود، اما به سبب حضور ش در دربار [[امرای انتخابگر|شاه‌گزین]] [[دودمان هانوفر|هانوفر]] مأمور تألیف تاریخ [[خاندان برونسویک]] شد، تألیفی که تا پایان
در روزگاری که [[امپراتوری عثمانی|عثمانیان]] [[وین]] را در [[نبرد وین|محاصره]] داشتند و شاه‌گزینان آلمانی [[امپراتوری مقدس روم]] سخت در جنگ با [[ینی‌چری|سپاهیان عثمانی]] بودند، لایبنیتس سخت پی‌گیر آشتی برقرار کردن میان دولت‌های مسیحی اروپا بود و برای تشویق فرمان‌روایان این دولت‌ها به اختلافات را کنارگذاشتن، با بسیاری از ایشان، از جمله [[پتر یکم]] [[تزار|تزار روسیه]] و [[لوئی چهاردهم]] [[پادشاهی فرانسه|پادشاه فرانسه]] نامه‌نگاری می‌کرد.
خط ۵۶:
[[پرونده:Stamp leibniz.jpg|بندانگشتی|چپ|تمبر یادبود لایبنیتس، منتشرشده در سال ۱۹۶۶، جمهوری فدرال آلمان]]
لایبنیتس مانند [[جرج بارکلی]]، فیلسوف [[ایرلندی‌ها|ایرلندی]]، قائل به وجود [[ماده (فیزیک)|ماده]] نبود و آن را توهم و زاییدهٔ ذهن انسان می‌دانست.
فلسفهٔ لایبنیتس بر دو اصل [[امتناع تناقض]] و [[اصل دلیل کافی|دلیل کافی]] استوار است. اصل امتناع تناقض بیان می‌دارد، که از میان دو [[گزاره (منطق)|گزارهٔ]] [[تناقض|متناقض]] تنها یکی می‌تواند درست باشد. اصل جهت کافی مدعی است که بدون جهت و علل کافی هیچ چیز در عالم موجود نمی‌شود و هیچ گزاره‌ای صدق نمی‌کند. با کاربرد این دو اصل، لایبنیتس نتیجه می‌گیرد که به‌موجب اصل امتناع تناقض هر قضیه تحلیلی صادق است و به‌سبب اصل جهت کافی، هر قضیهٔ صادق چون از جهات و مقدمات کافی نتیجه‌گیری می‌شود، پس تحلیلی است؛
لایبنیتس این جهان را بهترین جهانِ ممکن برای زندگی انسان که خدا می‌توانسته بیافریند، می‌دانست و معتقد بود هیچ چیزی در جهان بیهوده نیست و حتی پدیده‌های شر مانند زلزله، قحطی و سیل، زمینه‌ساز
[[الاهیات]]
=== دوگانه‌های لایبنیتس ===
| |||