کمال‌الدین بهزاد: تفاوت میان نسخه‌ها

{{اشتباه نشود|کمال الدینحسین بهزاد}}

|ملیت= افغان

|دوره= [[تیموریان|تیموری]]، [[ایران صفوی|صفوی]]

|مذهب= سنی اهل سنت

|آرامگاه=آرامگاه دوکمال تبریز و به‌قولی کوه مختار هرات

|پیشه= عضو کتابخانه و کارگاه هنری [[سلطان حسین بایقرا]]،{{سخ}}سرپرست گروه خوشنویسان و نقاشان دربار صفوی

'''کمال‌الدّینْ بهزادِ هِرَوی''' (حدود ۸۶۰ هجری قمری/۱۴۵۵ میلادی در [[هرات]] – ۹۴۲ هجری قمری/۱۵۳۵ میلادی مشهوردر [[تبریز]]) نامدار به '''استاد کمال‌الدین بهزاد'''، '''استاد بهزاد''' و '''استاد نقاش'''، نقاش افغان[[مردمان ایرانی|ایرانی]] سده‌های نهم و دهم هجری بود. وی در دربار پادشاهان [[تیموریان|تیموری]] و [[ایران صفوی|صفوی]] صاحب منصب بود و بابت نوآفرینی در خراسان[[نقاشی قدیم افغانستان فعلیایرانی]] شناخته شده‌است.

سال تولد بهزاد را در فاصلهٔ ۸۵۵ تا ۸۶۵ ه‍.ق تخمین زده‌اند. بهزاد در آغاز به‌عنوان شاگرد و زیردست [[میرک نقاش|روح‌الله میرک نقی‌زاده]] مشغول به کار بود. او به‌سرعت معروف شد و با حمایت‌های [[امیر علی‌شیر نوایی]]، فرصت‌های هنری بزرگی را به‌دست آورد چنانکه به خدمت [[سلطان حسین بایقرا]]، از سلاطین سلسلهٔ [[تیموریان]] درآمد. شرح زندگی بهزاد پس از مرگ سلطان حسین بایقرا به‌درستی معلوم نیست. آنچه از شواهد بر می‌آید آن است که بعد از برافتادن تیموریان، بهزاد همچنان در هرات باقی ماند و به نوشتهٔ [[بابر|بابُر]] تحت حمایت [[محمد شیبانی]] قرار گرفت. احتمالاً بهزاد یازده سال پس از مرگ محمد شیبانی نیز در هرات زندگی کرده‌است. تاریخ و شرایط حرکت بهزاد به [[تبریز]] نامعلوم است. بهزاد در تبریز همچنان از حمایت سلطنتی برخوردار بود و به‌عنوان مدیر کتابخانهٔ سلطنتی منصوب شد. او این مقام را تا زمان مرگش حفظ کرد. فعالیت‌های بهزاد در تبریز و دربار صفوی بسیار کم بود. بهزاد به سال ۹۴۲ ه‍.ق در خدمت [[شاه طهماسب]] درگذشت. و در تبریز در کنار [[کمال خجندی]] به خاک سپرده شد.

اعتبار بهزاد در درجهٔ نخست، نتیجهٔ آرمان‌گرایی او در آثارش، و سپس شخصیت فردی و همکاری مستمرش با حاکمان بزرگ روزگار خویش بود. بااین‌حال، برخی معتقدند که شخصیت بهزاد به بزرگی شهرتش نبوده و رابطهٔ او با علی‌شیر و [[جامی]] سبب افزودن ناروای شهرت او شده‌است. از سوی دیگر، بابر و حیدر میرزا جایگاه والای بهزاد در میان هم‌روزگارانش را تأیید کرده‌اند. ویژگی‌های دقت در الگو، [[خوشنویسی خراسانیایرانی|خوشنویسی]] و طراحی، میراث مهم سبک بهزاد است. توجه بهزاد به دنیای واقعی پیرامونش او را از نگارگران پیش از خود متمایز می‌کند. ترکیب‌بندی‌های بهزاد در روزگار خود او نیز از سوی دیگران تقلید شد. بهزاد در رنگ‌شناسیِ [[نگارگری ایرانی]] تحول ایجاد کرد. در آثار او رنگ و فرم جدایی‌پذیر نیستند. در کنار این‌ها، بهزاد پیام معنوی داستان‌ها را در اثر توصیف رویدادهای عادی از بین نمی‌برد و در تلفیق این‌دو می‌کوشیدمی‌کوشد. نگرش انسان‌گرایانهٔ او با چگونگی بهره‌گیری از رنگ، خط و ساختار آثارش در هماهنگی کامل هستند، انسان‌گرایی‌ای که در تاریخ نقاشی خراسانی افغانیایران سابقه ندارد. او افزون بر تربیت شاگردان برجسته، با دید و سبک خویش بر دربار صفوی در تبریز اثری شگرف گذاشت. با وجود نوآوری‌های بهزاد در فرم، او نه‌تنها هیچ‌گاه از جریان اصیل و سنتی نقاشی خراسانیایران خارج نشد، بلکه دید درستی را که میراثی یگانه بود نگاه داشت که همان قرارگیری رنگ‌های تخت در کنار یکدیگر است به شکلی بسیار پیشرفته‌تر از آن‌چه در [[میناکاری]] ایرانی و [[ویترا]]ی در غرب انجام شده‌بود.