زبان فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌شده][نسخهٔ بررسی‌شده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
رفع تغییر مسیر در نام الگو
←‏خط فارسی: حذف ضایعات، اصلاح و بهبود
خط ۱۵۷:
 
== خط فارسی ==
[[پرونده:Persian keyboard layout, unshifted.gif|بندانگشتی|چپ|350px|<sub>جایگاه حروف فارسی بر روی صفحه کلید رایانه</sub>]]
{{مرتبط|شورای بازنگری در شیوه نگارش و خط فارسی}}
{{اصلی|خط فارسی}}
{{مرتبط|صفحه‌کلید فارسی|شورای بازنگری در شیوه نگارش و خط فارسی}}
خط فارسی کنونی، فارسی‌شدهٔ [[خط عربی]] است و خط عربی تغییر یافته [[خط کوفی]] و بصری است که چهار حرف «پ»، «ژ»، «گ» و «چ» را افزون بر آن دارد و خط عربی خود تغییریافته [[خط کوفی]] است. در پی [[تغییر خط در تاجیکستان]]، در این کشور زبان فارسی به [[خط تاجیکی|]] (مبتنی‌بر خط [[سیریلیک]]) نوشته می‌شود و تلاش‌هایی برای بازگشت به خط فارسی وجود دارد.<ref>[http://tajikam.com/fa/index.php?option=com_content&task=view&id=53&Itemid=36 وضعیت زبان و خط فارسی در تاجیکستان در گفتگو با محمدجان شکوری]</ref> خط فارسی هم‌اکنون در دو کشور ایران و افغانستان به خوبیکاملاً رواج دارد و تنها خط رسمی کشور است. تاریخ آغاز نوشتارنوشتن به این خط دقیق مشخص نیست با این وجود گاهی برخی پژوهشگران نظیر [[ریچارد فرای]]، [[رودکی سمرقندی]] را از ابداع‌گران خط نوین فارسی دانسته‌اند.<ref>تاریخ ایران از اسلام تا سلاجقه، [[نشر امیرکبیر]]، ص۱۲۷.</ref>
خط امروزی فارسی در نظر برخی کارشناسان مانند [[محمدرضا باطنی]] و [[کوروش صفوی]] دارای معایبی است و ایشان آن را برای نوشتن فارسی مناسب نمی‌دانند. از مهم‌ترین ایرادهایی که به این خط گرفته‌اند می‌توان به عدم ثبت آواها ([[واکه]]‌های کوتاه) در نوشتار و امکان غلط‌خوانی، وجود حروف متفاوت با مخرجیصدای یکسان،یکسان (ز ذ ض ظ−غ ق گ−س ص ث−ط ت−ع ئـ)، دشواری آموزش و فراگیری خط فارسی به دلیل نبود آوانویسی و اشکال مختلف یک حرفحروف در کلمه،کلمات برحسب مکان آن‌ها، فراوانی نقطه‌ها و اعمال سلیقه در نوشتار را می‌توان ذکر نمود.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=دکتر محمدرضا باطنی:معایب خط فارسی |نشانی=http://persianlanguage.ir/articles/persian_alphabet/319 |زبان=فارسی |اثر=انجمن زبان فارسی |تاریخ بازدید= |6= |پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20120429021607/http://persianlanguage.ir/articles/persian_alphabet/319 |تاریخ بایگانی=۲۹ آوریل ۲۰۱۲ |dead-url=yes }}</ref><ref>{{یادکرد وب |عنوان=سخنان بحث‌برانگیز کوروش صفوی دربارهٔ خط فارسی|نشانی=http://www.bookcity.org/news-2812.aspx |زبان=فارسی |اثر= |تاریخ بازدید=|| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6E0RaJ5YS | تاریخ بایگانی = ۲۸ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref> مسئله تغییر خط فارسی در آغاز دوره حکومت پهلوی اول مطرح شد و اگرچه کسانی مانند باطنی و [[صادق هدایت]] از این مسئله استقبال کرده‌بودند اما به‌هرحال این موضوع رخ نداد. همچنان نیز چنین علاقه‌هایی وجود دارد.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=تغییر خط فارسی وسوسه باطلی است |نشانی=http://www.hamshahrionline.ir/news-74507.aspx |زبان=فارسی |اثر=همشهری آنلاین |تاریخ بازدید=|| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6Dxy40ztg | تاریخ بایگانی = ۲۶ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref>
[[پرونده:Nastaliq-proportions.jpg|بندانگشتی|چپ|230px|<sub>نمونه‌ای از [[خط نستعلیق]] (که از خطوط هنری و زیبای خط فارسی است) و قوانین نسبت‌های اندازه‌ای حروف آن بوسیله نقطه‌های خود خط نستعلیق</sub>]]
[[پرونده:Shirinisaraie didar.jpg|بندانگشتی|333px|وسط|زبان فارسی نوشته شده با [[الفبای گرجی]] در [[منطقه فریدن|فریدن]] ایران]]
 
=== ;خطوط رایج در ایران باستان ===
[[ابراهیم پور داوود]] ایران‌شناس معاصر، اوستاشناس، در ارتباط با خطوط رایج در ایران باستان در کتاب خود فرهنگ ایران باستان در صفحه ۱۰۲ می‌نویسد:
 
{{نقل قول|خط‌هایی که از زمان کهن در ایران رواج داشته، از خط میخی و آرامی و پهلوی گرفته تا خط اوستائی (دین دبیره) هیچ‌یک بومی این دیار نبوده و همه از مرز و بوم بیگانه و از کشورهای همسایه به این سرزمین رسیده‌است خود واژهٔ دبیری که بمعنی نوشته و خط است از لغت‌های عاریتی زبانهای ایران باستان است که از زبان بابلی سامی بفرس هخامنشی درآمده و از آن زبان به پهلوی رسیده و از پهلوی در فارسی بیادگار مانده‌است. باید بیاد داشت پیش از آنکه ایرانیان در این سرزمین سر و سامانی گیرند و پادشاهی بزرگی بسر کار آورند، با دو دولت بزرگ و توانای همسایه از سوی مغرب در تماس بودند: یکی از آنها بابل بوده که نخستین پادشاهی آن (۱۹۲۶–۲۲۲۵ ق. م) در حدود بیست وسه سده پیش از میلاد بوجود آمده و دیگر پادشاهی [[آشور]] که در حدود سال هزار و هشتصد (۱۸۰۰) در شمال عراق کنونی به دوران رسیده.<ref>فرهنگ ایران باستان، صفحه ۱۰۲، چاپ دوم، ناشر دانشگاه تهران، تحت نظر دکتور بهرام فره وشی</ref>}}
 
==== ;فارسی به خط عبری ====
کهن‌ترین نوشتهٔ به‌دست‌آمده از زبان فارسی نوامروزی به [[خط عبری]] کتابت شده‌است. نمونه‌های بسیار کهن دیگری هم از نوشته‌های متعلق به یهودیان فارسی زبانفارسی‌زبان به دست آمده‌است که دارای مختصات [[گویش|گویشی]] خاص خود است. برایدر نمونهزیر، چند خط سندی که احتمالاً متعلق به قرن پنجم هجری‌استهجری است برای نمونه ذکر می‌شود.می‌شود، ابتدا صورت مکتوب آن با تغییر الفبا از عبری به فارسیفارسی، و سپس صورت استاندارد فارسی امروزی آن ذکر می‌شود:<ref>D. N. MacKenzie, An EarlyJewish-Persian Argument</ref>
 
: اگرت پُرسد کو از چی بی‌شناسی کو نبی‌ای بود