استبداد صغیر: تفاوت میان نسخه‌ها

=== نشانه‌هاکودتای اول ===

تحرکات شاه و درباریان برای مقابله با مجلس چندان پوشیده و مخفیانه نبود و مشروطه‌خواهان نشانه‌های آن را ملاحظه می‌کردند. [[جمال‌الدین واعظ اصفهانی|سید جمال واعظ]] و [[ملک‌المتکلمین]] در مجالس وعظ خود در این زمینه هشدار می‌دادند و نمایندگان مجلس کارهای شاه را غیرقانونی می‌دانستند و بر او خرده می‌گرفتند. اما قدرت چندانی نداشتند. شاه بدون هماهنگی وزیر جنگ، نیروهای نظامی را جابجا می‌کرد و اوباش محله‌های مختلف تهران مانند [[سنگلج]] و [[چاله‌میدان|چاله میدان]] را سازماندهی می‌نمود. او برای تحریک کارکنان خرده‌پای دربار (مانند مهتران و آبدارباشیان و قاطرچیان)، که به بیوتات معروف بودند، حقوق آنان را پرداخت نمی‌کرد و وانمود می‌کرد که مجلس حقوقشان را قطع کرده‌است.<ref>{{پک|یزدانی|۱۳۹۶|ک=کودتاهای ایران|ف=فصل دوم|ص=۸۹–۸۷}}</ref> کارکنان بیوتات در ۲۱ آذر ۱۲۸۶ برای اعتراض به مجلس ابتدا در [[قورخانه (تهران)|قورخانه]] و سپس در مسجد عبدالحسین تجمع کردند. روز بعد، دسته‌هایی از محله‌های سنگلج، چاله میدان و عودجالان، که روی هم رفته اجتماعی هفتصد، هشتصد نفری را تشکیل می‌دادند، به سمت بهارستان حرکت کردند.<ref>{{پک|یزدانی|۱۳۹۶|ک=کودتاهای ایران|ف=فصل دوم|ص=۸۹}}</ref> سهراب یزدانی برنامه مخالفان مشروطه را سه مرحله ارزیابی کرده‌است؛ مرحله اول، هجوم گروه ضربت مجهز به سلاح سرد به مجلس، مرحله دوم، تجمع تعداد زیادی از بیوتات در میدان بهارستان برای شعار دادن علیه مجلس و مرحله سوم، به میدان آمدن نیروی نظامی و اعلام حکومت نظامی برای مانع شدن از پیوستن طرفداران مجلس به صحنه درگیری. منتها محافظان کم‌شمار مجلس، با مشاهده مهاجمان درب مجلس را بستند، و پس از این که چند تیر از سمت مهاجمان به سمت در مجلس و چند تیر از پشت بام مجلس به سمت مهاجمان شلیک شد، مرحله اول (ماموریت گروه ضربت) و کل برنامه حمله ناکام ماند.<ref>{{پک|یزدانی|۱۳۹۶|ک=کودتاهای ایران|ف=فصل دوم|ص=۸۹}}</ref> ماشاءالله آجودانی، ابتکار عمل احتشام‌السلطنه در دفاع از مجلس را عامل ناکامی کودتا و عقب‌نشینی شاه دانسته‌است. شاه پس از شکست در این کودتا، در سوگندنامه‌ای در اول دی ۱۲۸۶ به قرآن سوگند خورد که اساس مشروطیت و قانون اساسی را رعایت کند.