استبداد صغیر: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌نشده] | [نسخهٔ بررسی‌نشده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←کودتای اول: +یادکرد |
←کودتای اول: انحلال دولت |
||
خط ۵۷:
به ادعای ملک‌المتکلمین، سعدالدوله در دربار با الهام از کودتای [[ناپلئون سوم|لوئی بناپارت]]، که جمعیت ۱۰ دسامبر را از افراد بی‌طبقه و لمپن تشکیل داده بود و از آنها در کودتای خود استفاده کرده بود، طرح کودتای مشابهی را ریخت. او برای متقاعد کردن شاه به این برنامه، نظام‌نامه‌های لوئی در مورد انجمن‌های سیاسی را به فارسی برگرداند و در اختیار شاه قرار داد. با تایید محمدعلی شاه، برنامه با همکاری افرادی در دربار از جمله [[کامران میرزا]]، مجلل‌السلطان و مختارالدوله عملی شد.<ref>{{پک|یزدانی|۱۳۹۶|ک=کودتاهای ایران|ف=فصل دوم|ص=۸۹–۸۷}}</ref>
کارکنان بیوتات در ۲۱ آذر ۱۲۸۶ برای اعتراض به مجلس ابتدا در [[قورخانه (تهران)|قورخانه]] و سپس در مسجد عبدالحسین تجمع کردند. روز بعد، دسته‌هایی از محله‌های سنگلج، چاله میدان و عودجالان، که روی هم رفته اجتماعی هفتصد، هشتصد نفری را تشکیل می‌دادند، به سمت بهارستان حرکت کردند.<ref>{{پک|یزدانی|۱۳۹۶|ک=کودتاهای ایران|ف=فصل دوم|ص=۸۹}}</ref> سهراب یزدانی برنامه مخالفان مشروطه را سه مرحله ارزیابی کرده‌است؛ مرحله اول، هجوم گروه ضربت مجهز به سلاح سرد به مجلس، مرحله دوم، تجمع تعداد زیادی از بیوتات در میدان بهارستان برای شعار دادن علیه مجلس و مرحله سوم، به میدان آمدن نیروی نظامی و اعلام حکومت نظامی برای مانع شدن از پیوستن طرفداران مجلس به صحنه درگیری. منتها محافظان کم‌شمار مجلس، با مشاهده مهاجمان درب مجلس را بستند، و پس از این که چند تیر از سمت مهاجمان به سمت در مجلس و چند تیر از پشت بام مجلس به سمت مهاجمان شلیک شد، مرحله اول (ماموریت گروه ضربت) و کل برنامه حمله ناکام ماند.<ref>{{پک|یزدانی|۱۳۹۶|ک=کودتاهای ایران|ف=فصل دوم|ص=۸۹}}</ref>
بنابراین، مهاجمان نیز به گروه تجمع کنندگان درمیدان بهارستان پیوستند و تحت محافظت نیروهای قزاق که آنها را پشتیبانی می‌کردند، علیه مشروطه و مجلس شعار دادند. به موازات، در دربار، محمدعلی شاه با دولت مشروطه برخورد سختی کرد. [[ابوالقاسم ناصرالملک|ناصرالملک]]، نخست‌وزیر، حبس شد و بعد از این که با وساطت انگلیس رهایی یافت، عازم اروپا شد. [[احمدخان علاءالدوله|علاءالدوله]] و معین‌الدوله بازداشت و تبعید شدند و بقیه وزیران نیز با توهین و تحقیر از دربار رانده شدند. به این ترتیب، دولت عملاً منحل شد.
ماشاءالله آجودانی، ابتکار عمل احتشام‌السلطنه در دفاع از مجلس را عامل ناکامی کودتا و عقب‌نشینی شاه دانسته‌است.<ref>{{پک|آجودانی|۱۳۸۲|ک=مشروطه ایرانی|ص=۱۰۷}}</ref> شاه پس از شکست در این کودتا، در سوگندنامه‌ای در اول دی ۱۲۸۶ به قرآن سوگند خورد که اساس مشروطیت و قانون اساسی را رعایت کند.<ref>{{پک|آجودانی|۱۳۸۲|ک=مشروطه ایرانی|ص=۱۰۷}}</ref>
== )آغاز استبداد صغیر ==
| |||