تشکیل و تکامل منظومه شمسی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده: Protoplanetary-disk.jpg|بندانگشتی|350px|نمایش مفهوم یک هنرمند از یک [[قرص پیش–سیاره‌ای|دیسک پیش‌سیاره‌ای]]، جایی که با برخورد و متبلور شدن ذرات [[گرد و غبار میان‌کهکشانی|گرد‌و‌غبارگردوغبار]] [[سیاره]]‌ها و [[قمر]]هایشان، و [[سیارک]]‌ها و دیگر اجرام شکل گرفتند]]

تشکیل [[منظومه شمسی|منظومهٔ شمسی]] از ۴٫۶ [[۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰ (عدد)|بیلیون]] (۴۶٬۰۰۰ میلیون) سال قبل و با [[رمبش گرانشی]] بخش کوچکی از [[ابر مولکولی|ابرهای مولکولی]] آغاز شد.<ref name="Bouvier" /> بیشتر حجم سقوط‌کرده در مرکز جمع شد و [[خورشید]] را شکل داد، بقیهٔ آن در [[قرص پیش–سیاره‌ای|دیسک پیش‌سیاره‌ای]] پخش شد، و [[سیاره]]‌ها، [[قمر]]ها، [[سیارک]]‌ها و سایر [[اجرام کوچک منظومه شمسی]] را به‌وجودآورد.

منظومهٔ شمسی از زمان پیدایش اولیهٔ خود، [[فرگشت|تکامل]] چشم‌گیری پیدا کرده‌است. برخی از قمرها از دیسک‌های گردان تشکیل‌شده از گاز و [[گرد و غبار میان‌کهکشانی|گرد‌و‌غبارگردوغبار]] اطراف سیارهٔ خود ایجاد می‌شوند، درحالی که به نظر می‌رسد سایر قمرها به‌طور مستقل شکل گرفته و سپس توسط سیارهٔ خود گرفتار شده‌اند. سایر آن‌ها، همانند [[ماه]] [[زمین]]، در نتیجهٔ [[فرضیه برخورد بزرگ|برخوردهای بزرگ]] ایجاد شده‌اند. برخورد بین اجرام آسمانی تا به امروز ادامه داشته‌است و یکی از منابع اصلی تکامل زمین و منظومهٔ شمسی به‌شمار می‌رود. اغلب موقعیت سیاره‌ها در اثر عکس‌العمل‌های گرانشی تغییر کرده‌است.<ref name="Gomes" /> به نظر می‌رسد، این [[مهاجرت سیاره‌ای]] مسئول تکامل‌های جدید منظومهٔ شمسی است.

خورشید در حدود ۵ بیلیون سال دیگر رو به سردی خواهد رفت و قطر آن تا چندین برابر اندازهٔ کنونی افزایش می‌یابد (تبدیل به [[غول سرخ]] می‌شود)، و بعد از آن، لایهٔ خارجی‌اش به عنوان [[سحابی سیاره‌نما]] فرو می‌ریزد و در نهایت به صورت یک [[کوتوله سفید|کوتولهٔ سفید]] باقی‌می‌ماند. در آینده‌ای بسیار دور، ستارگانی که از مجاورت منظومهٔ شمسی عبور می‌کنند، از تأثیر گرانشی خورشید بر سیاره‌هایش می‌کاهند. برخی از این سیاره‌ها نابود می‌شوند و برخی دیگر در [[فضای بیرونی]] رها می‌گردند. نهایتاً، با گذر [[گاه‌شمار آینده بسیار دور|ده‌ها بیلیون سال]]، احتمالاً هیچ‌یک از جرم‌های آسمانی پیرامون خورشید، به دورش نخواهند چرخید.<ref name=dyson />

درک چگونگی تکامل خورشید، نیاز به شناخت منبع نیروی آن داشت. تأیید [[نظریه نسبیت]] [[آلبرت اینشتین]] توسط [[آرتور استنلی ادینگتون]]، سبب شد که او متوجه شود انرژی خورشید از [[همجوشی هسته‌ای]] در مرکز آن حاصل می‌شود.<ref>{{cite book | title=The Sun: A Biography | author=David Whitehouse | year=2005 | publisher=John Wiley and Sons | isbn=978-0-470-09297-2}}</ref> در سال ۱۹۳۵ میلادی، ادینگتون فراتر رفت و بیان نمود که احتمالاً عناصر دیگری نیز ستارگان را تشکیل داده‌اند.<ref name=Hoyle2005>{{cite book | title=Fred Hoyle: A Life in Science | author=Simon Mitton | publisher=Aurum|year=2005|chapter=Origin of the Chemical Elements|pages=197–222 | isbn=978-1-85410-961-3}}</ref> [[فرد هویل|فرد هویلی]] با بحث دربارهٔ ستارگان تکامل یافته که [[غول سرخ]] نام دارند، سخن او را نشان داد و عنوان کرد که این ستارگان در هستهٔ خود، عناصری بسیار سنگین‌تر از هیدروژن و هلیم تولید می‌کنند. زمانی که در نهایت لایهٔ خارجی غول سرخ فرو می‌ریزد، این عناصر کنار هم جمع می‌شوند و سیستم‌های تولید ستارهٔ جدید را فراهم می‌کنند.<ref name=Hoyle2005 />

فرضیه سحابی بیان می‌کند که منظومه شمسی از فروریزی گرانشی بخشی از [[ابر مولکولی]] ایجاد شده‌است.<ref name=Montmerle2006 /> این ابر خودش اندازه‌ای در حدود ۲۰ [[پارسک]] داشت،<ref name=Montmerle2006 /> درحالی که اندازه آن قطعه حدوداً ۱ پارسک (۳ و یک‌چهارم [[سال نوری]]) بود.<ref name="Arizona">{{cite web|title=Lecture 13: The Nebular Theory of the origin of the Solar System|url = http://atropos.as.arizona.edu/aiz/teaching/nats102/mario/solar_system.html| author=Ann Zabludoff (University of Arizona) | accessdate=2006-12-27 | date=Spring 2003}}</ref> فروریزی‌های بعدی بخش‌های ابر به اندازه ۰٫۰۱ تا ۰٫۱ پارسک، موجب ایجاد هسته‌های چگال شد.<ref group=note>An astronomical unit, or AU, is the average distance between the Earth and the Sun, or ~150 million kilometres. It is the standard unit of measurement for interplanetary distances.</ref><ref name=Montmerle2006 /><ref>{{cite journal|journal=Earth, Moon, and Planets|publisher=Springer Netherlands|volume=34|year=1986|pages=93–100|title=Further Considerations on Contracting Solar Nebula|author=J. J. Rawal|place=Nehru Planetarium, Bombay India|url=http://www.springerlink.com/content/r5825j48k66n8284/fulltext.pdf|accessdate=2006-12-27|format=PDF|doi=10.1007/BF00054038|issue=1|bibcode=1986EM&P...34...93R}}{{پیوند مرده|date=فوریه ۲۰۲۰ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> یکی از این بخش‌های سقوط‌کننده که نام ابر پیش‌خورشیدی را دارد، موجب ایجاد منظومه شمسی شده‌است.<ref name=composition>{{cite conference | author=W. M. Irvine | title=The chemical composition of the pre-solar nebula | booktitle=Cometary Exploration | year=1983 | volume=1 | editor=T. I. Gombosi (ed.) | pages=3–12 | bibcode=1983coex....1....3I}}</ref> ترکیبات این منطقه که جرمی تقریباً برابر (اندکی بیشتر) از خورشید دارا بود، تقریباً برابر با جرم خورشید امروزی است، که [[هیدروژن]]، به همراه [[هلیم]]، و مقدار کمی [[لیتیم]] تولید شده از [[هسته‌زایی مه‌بانگ]]، ۹۸ درصد جرم آن را تشکیل می‌دهند. دو درصد باقی نیز [[فلزیگی|عناصر سنگینی]] هستند که در [[سنتز هسته‌ای]] در تولید ستارگان اولیه ایجاد شده‌اند. {{sfn|Zeilik|Gregory|1998|p=۲۰۷}} سپس در زندگی این ستارگان، آن‌ها عناصر سنگین را به [[سطح میان‌ستاره‌ای]] فرستادند.

به دلیل [[تکانه زاویه]]، ابر با سرعتی بیشتر نسبت به فروریختنش چرخید. با غلیظ‌تر شدن مواد درون ابر، اتم‌ها شروع به برخورد کردند و با افزایش فرکانس، [[انرژی جنبشی]] آن‌ها تبدیل به [[گرما]] شد. مرکز، که بیشتر جرم در آن جمع شده بود، از همه‌جا گرم‌تر شد.<ref name="Arizona" /> در حدود ۱۰۰ هزار سال،<ref name=Montmerle2006>{{cite journal|author=Thierry Montmerle, Jean-Charles Augereau, Marc Chaussidon |title=Solar System Formation and Early Evolution: the First 100 Million Years|journal=Earth, Moon, and Planets|volume=98|issue=1–4|publisher=Spinger|pages=39–95|year=2006|doi=10.1007/s11038-006-9087-5| bibcode=2006EM&P...98...39M}}</ref> نیروهای جاذبه، فشار گاز، میدان‌های مغناطیسی، و دوران، سبب شد که ابر منقبض شده، به یک [[دیسک پیش‌سیاره‌ای]] پخش‌شده تبدیل شود که قطرش تقریباً 200 AU است<ref name="Arizona" /> و یک [[پیش‌ستاره]] داغ و چگال (ستاره‌ای که همجوشی هیدروژن در آن هنوز آغاز نشده‌است)، در مرکز شکل گرفت.<ref>{{cite journal | year= 2005|author=Jane S. Greaves | title= Disks Around Stars and the Growth of Planetary Systems| journal=Science | volume=307 | pages=68–71 | doi=10.1126/science.1101979 | pmid= 15637266 | issue= 5706 |bibcode = 2005Sci...307...68G}}</ref>

بعد از بین سه تا ۱۰ میلیون سال،<ref name=sciam /> بادهای خورشیدی ستاره جوان، احتمالاً تمام گازها و گردوغبار را با خود به فضای بین ستاره‌ای برده، لذا رشد سیاره‌ای متوقف شده‌است.<ref>{{cite journal | author=B. G. Elmegreen| title=On the disruption of a protoplanetary disc nebula by a T Tauri like solar wind | journal=Astronomy & Astrophysics | year=1979 | volume=80 | pages=77 | bibcode=1979A&A....80...77E}}</ref><ref>{{cite web |date=24 November 2004 |author=Heng Hao |work=Harvard University |title=Disc-Protoplanet interactions |url=http://cfa-www.harvard.edu/~kstanek/astro200/disk-protoplanet.pdf |accessdate=2006-11-19 |format=PDF |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060907170907/http://cfa-www.harvard.edu/~kstanek/astro200/disk-protoplanet.pdf |archivedate=۷ سپتامبر ۲۰۰۶ |dead-url=yes }}</ref>

در پایان دوره تشکیل سیاره‌ای، منظومه شمسی داخلی مملو از ۵۰ تا ۱۰۰ جنین سیاره‌ای مشابه ماه تا مریخ بود.<ref name=Petit2001 /><ref name= Kominami>{{cite journal|title=The Effect of Tidal Interaction with a Gas Disk on Formation of Terrestrial Planets|author=Junko Kominami, Shigeru Ida|place=Department of Earth and Planetary Sciences, Tokyo Institute of Technology, Ookayama, Meguro-ku, Tokyo, Department of Earth and Planetary Sciences, Tokyo Institute of Technology, Ookayama, Meguro-ku, Tokyo| year=2001 | doi=10.1006/icar.2001.6811|journal=Icarus|

volume=157|issue=1|pages=43–56|bibcode=2002Icar..157...43K}}</ref> رشدهای بعدی تنها زمانی امکان‌پذیر شدند که این بدنه‌ها با یک‌دیگر برخورد کردند و ادغام شدند، این فرایند کمتر از ۱۰۰ میلیون سال به طول انجامید. این اشیا در اثر گرانش با یک‌دیگر تعامل کردند، مدارهای هم را تحت کشش قرار دادند تا برخورد کنند، و آن‌قدر رشد کردند که ۴ سیاره امروزی پایدار شدند.<ref name=sciam /> به نظر می‌رسد یکی از این برخوردهای بزرگ، ماه را تشکیل داده‌است (در پایین قمرها را ببینید)، درحالی که سایر قمرها از پوشش مشتری جوان شکل گرفتند.<ref name=Solomon2003>{{cite journal|author=Sean C. Solomon|title=Mercury: the enigmatic innermost planet|journal=Earth and Planetary Science Letters|volume=216|issue=4|year=2003|pages=441–455|doi=10.1016/S0012-821X(03)00546-6| bibcode=2003E&PSL.216..441S}}</ref>

یکی از مسائل حل‌نشده این مدل اینست که نمی‌تواند توضیح دهد، مدارهای اولیه سیاره‌های زمین‌سان، که باید برای برخورد گریز از مرکز بالایی داشتند، چگونه مدارهای بسیار ثابت و تقریباً دایره‌ای را ایجاد کردند که سیارات زمین‌سان امروزه بدان‌ها دسترسی دارند.<ref name=Petit2001 /> یک فرضیه برای این «پرتاب گریز از مرکز» اینست که سیاره‌های زمین‌سانی که در یک دیسک گازی تشکیل شده بودند، هنوز توسط خورشید طرد نشده بودند. بسپار گرانشی گاز باقی‌مانده در نهایت انرژی سیاره‌ها را کاهش می‌داد، و آنان از مدارشان خارج می‌شدند.<ref name= Kominami /> با این وجود اگر این گاز وجود داشت، در همان قدم اول مانع می‌شد مدار سیاره‌های زمین‌سان گریزنده از مرکز شوند.<ref name=sciam /> یک فرضیه دیگر وجود دارد که بسپار گرانشی بین سیاره‌ها و گاز باقی‌مانده اتفاق نمی‌افتد بلکه بین سیاره‌ها و سایر اجرام کوچک‌تر روی می‌دهد. با عبور اجرام بزرگ از کنار اجرام کوچکتر، این اجرام کوچک‌تر تحت تأثیر گرانش اجرام بزرگ قرار می‌گیرند، منطقه‌ای با چگالی بیشتر ایجاد می‌کنند، و در مسیر اجرام بزرگ‌تر، «بیداری گرانشی» ایجاد می‌شود. با این عمل، جاذبه افزایش یافته بیداری، اجرام بزرگ‌تر را به مدارهایی منظم‌تر هدایت می‌کند.

از آن‌جا که مشتری بعد از تشکیل به سمت داخل منظومه حرکت کرد (مهاجرت سیاره‌ای را در ادامه ببینید)، تشدید در سراسر کمربند سیارک‌ها پیچید، جمعیت منطقه پویا ماند و سرعتشان نسبت به یک‌دیگر افزایش یافت.<ref>{{cite conference | author=E. R. D. Scott | title=Constraints on Jupiter's Age and Formation Mechanism and the Nebula Lifetime from Chondrites and Asteroids | booktitle = Proceedings 37th Annual Lunar and Planetary Science Conference | publisher = Lunar and Planetary Society | year=2006 | location = League City, Texas | bibcode =2006LPI....37.2367S}}</ref> عمل تجمعی تشدیدها و جنین‌ها، یا اجرام آسمانی کوچک کمربند سیارک‌ها را پراکنده کرد، یا [[انحراف مداری]] و [[خروج از مرکز مداری]] آن‌ها را برانگیخت.<ref name=Bottke2005 /><ref name=OBrien2007 /> برخی از این جنین‌های سنگین نیز در اثر مشتری از مدار خارج شدند، درحالی که برخی دیگر به درون منظومه حرکت و در رشد نهایی سیارات زمین‌سان نقش ایفا کردند و<ref name=Bottke2005 /><ref name=Raymond2007 /><ref>{{cite web| author= Susan Watanabe| date=20 July 2001 | url = http://www.jpl.nasa.gov/news/features.cfm?feature=520| title =Mysteries of the Solar Nebula| publisher = NASA| accessdate = 2007-04-02}}</ref> در پایان این دوره تخلیه اولیه، برخورد سیارات بزرگ و جنین‌های سیاره‌ای سبب شد که جرم کمربند سیارک‌ها به ۱ درصد جرم زمین کاهش یابد، که در اصل از اجرام بسیار کوچک تشکیل می‌شد.<ref name=OBrien2007>{{cite journal|author= David O'Brien, Alessandro Morbidelli, William F. Bottke|title=The primordial excitation and clearing of the asteroid belt—Revisited |journal=Icarus|volume=191|issue= 2| pages=434–452 |year=2007|doi= 10.1016/j.icarus.2007.05.005|format=PDF | url = http://www.boulder.swri.edu/~bottke/Reprints/OBrien_2007_Icarus_191_434_Primordial_Excitation_Clearing_Asteroid_Belt.pdf|bibcode=2007Icar..191..434O}}</ref> اما هنوز این مقدار خیلی بیشتر از مقدار کنونی بود، زیرا اکنون به {{frac|1|2000}} جرم زمین رسیده‌است.<ref name=Krasinsky2002>{{cite journal |author=[[Georgij A. Krasinsky]], [[Elena V. Pitjeva]], M. V. Vasilyev, E. I. Yagudina | bibcode=2002Icar..158...98K |title=Hidden Mass in the Asteroid Belt |journal=Icarus |volume=158 |issue=1 |pages=98–105 |date=July 2002 |doi=10.1006/icar.2002.6837}}</ref> دوره تخلیه دوم، که جرم کمربند را به نزدیکی جرم امروزی رساند، زمانی اتفاق افتاد که مشتری و کیوان وارد تشدید ۲:۱ شدند (در پایین ببینید).

دوران برخوردهای عمیق منظومه شمسی داخلی، احتمالاً در جمع‌شدن آب کنونی زمین (تقریباً ۶×۱۰۲۱ کیلوگرم) از کمربند سیارک‌های اولیه، نقش داشته‌است. آب خیلی زود بخار می‌شود و لذا بعید است در زمان تشکیل زمین روی آن وجود داشته باشد، بلکه بعدها و از قسمت خارجی منظومه شمسی وارد سطح آن شده‌است.<ref name=Hsieh2006 /> احتمالاً جنین‌های سیاره‌ای و اجرام آسمانی کوچکی که توسط مشتری از کمربند خارج شده‌اند، آی را به سطح زمین آورده‌اند.<ref name=Raymond2007>{{cite journal | author=Sean N. Raymond, Thomas Quinn, Jonathan I. Lunine |title=High-resolution simulations of the final assembly of Earth-like planets 2: water delivery and planetary habitability | journal=Astrobiology | volume=7 | pages=66–84 | year=2007 | doi=10.1089/ast.2006.06-0126 | bibcode=2007AsBio...7...66R | pmid=17407404 | issue=1|arxiv = astro-ph/0510285}}</ref> احتمال می‌رود مجموعه‌ای از ستاره‌های دنباله‌دار کمربند اصلی که در سال ۲۰۰۶ کشف شدند، منبع اصلی آب زمین باشند.<ref name=Hsieh2006>{{cite journal|title=A Population of Comets in the Main Asteroid Belt|author=Henry H. Hsieh, [[دیوید سی.جویت|David Jewitt]] | journal=Science|date=23 March 2006 | volume=312|pages=561–563 | doi=10.1126/science.1125150 | url = http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/312/5773/561|accessdate=2008-04-05|pmid=16556801|issue=5773|bibcode = 2006Sci...312..561H}}</ref><ref>{{cite web|title=New comet class in Earth's backyard|url = http://www.astronomy.com/asy/default.aspx?c=a&id=4100| work=astronomy.com|author=Francis Reddy|year=2006|accessdate=2008-04-29}}</ref> در مقابل، [[دنباله‌دار]]های کمربند کویپر و مناطق دورتر تنها ۶ درصد آب زمین را فراهم نموده‌اند.<ref name="Gomes" /><ref>{{cite journal | author= A. Morbidelli, J. Chambers, J. I. Lunine, J. M. Petit, F. Robert, G. B. Valsecchi, K. E. Cyr | title= Source regions and timescales for the delivery of water to the Earth | journal= Meteoritics & Planetary Science | volume=35 | pages=1309 | issn= 1086–9379 | year=2000 |bibcode = 2000M&PS...35.1309M |doi = 10.1111/j.1945-5100.2000.tb01518.x | issue= 6}}</ref> فرضیه [[پان‌اسپرمیا]] بیان می‌کند که حیات نیز از این طریق روی زمین گسترش یافته‌است، اگرچه این فرضیه چندان قابل قبول نیست.<ref>{{cite journal|title=From Panspermia to Bioastronomy, the Evolution of the Hypothesis of Universal Life|author=Florence Raulin-Cerceau, Marie-Christine Maurel, Jean Schneider|publisher=Springer Netherlands|journal=Origins of Life and Evolution of Biospheres|year=1998|volume=28|issue=4/6|doi=10.1023/A:1006566518046|pages=597–612|url=http://www.springerlink.com/content/m1t14rtr7372tp22/|accessdate=2007-12-19}}{{پیوند مرده|date=فوریه ۲۰۲۰ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>

همچنین مهاجرت سیاره‌های خارجی برای محاسبه وجود و ویژگی‌های مناطق بسیار دور افتاده منظومه شمسی ضروری است.<ref name=Levison2007>{{cite journal | author=Harold F. Levison, Alessandro Morbidelli, Crista Van Laerhoven et al. | title=Origin of the Structure of the Kuiper Belt during a Dynamical Instability in the Orbits of Uranus and Neptune|year=2007| bibcode=2008Icar..196..258L | arxiv=0712.0553 | doi=10.1016/j.icarus.2007.11.035 | journal=Icarus | volume=196 | issue=1 | pages=258}}</ref> [[جسم فرانپتونی|بر فراز نپتون]]، منظومه شمسی به [[کمربند کویپر]]، [[دیسک فشرده (منظومه شمسی)|دیسک فشرده]] و [[ابر اورت]] ختم می‌شود، این سه منطقه، ریشه بسیاری از [[دنباله‌دار]]های مشاهده شده‌اند. در فاصله آن‌ها از خورشید، رشد پیوسته برای اجازه دادن به سیارات برای شکل‌گیری قبل از ناپدیدی ابر بسیار کند، و در نتیجه چگالی دیسک فشرده برای اجاد سیاره بسیار اندک بود.<ref name=Taylor2001 /> کمربند کویپر در فاصله ۳۰ تا55 AU از خورشید قرار دارد، درحالی که دیسک فشرده تا 100 AU پخش شده‌است.<ref name=Levison2007 /> ابر اورت نیز حدوداً در 50000 AU آغاز می‌شود.<ref>{{cite arXiv

}}</ref> اما در اصل کمربند کویپر بسیار چگال‌تر و نزدیک‌تر به خورشید بود، که انتهای خارجی آن 30 AU با خورشید فاصله داشت. لبه داخلی آن فراتر از مدار اورانوس و نپتون بوده‌است، این سیاره‌ها نیز در زمان تشکیل، خیلی به خورشید نزدیک‌تر بودند، و در آن موقع، اورانوس نسبت به نپتون، دورتر از خورشید بود.<ref name="Gomes" /><ref name=Levison2007 />

بعد از تشکیل منظومه شمسی، مدار تمام سیارات بزرگ آن شروع به تغییرات آرام کردند، و تحت تأثیر تعامل با اجرام آسمانی کوچک قرار گرفتند. بعد از ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون سال (۴ میلیارد سال قبل)، مشتری و کیوان به تشدید ۲:۱ رسیدند: یعنی کیوان در مداری به دور خورشید چرخید که مدت یک بار دورانش برابر با دو بار دوران مشتری شد.<ref name=Levison2007 /> این تشدید سبب شد نپتون از اورانوس عبور کند، و پای به مدار کویپر بگذارد. این سیارات حجم عظیمی از اجرام آسمانی یخی را به سمت داخل منظومه روانه ساختند، و خود پای به بیرون گذاردند. سپس این اجرام آسمانی کوچک در سیاره بعدی مواجهه، پراکنده شدند، و با حرکت به سمت داخل، مدار سیارات را به سمت بیرون حرکت دادند.<ref name=Levison2007 /> این فرایند تا جایی ادامه یافت که این اجرام آسمانی به مشتری رسیدند، و تحت جاذبه عظیم آن در مدار بیضوی‌اش گرفتار یا حتی به خارج از منظومه شمسی پرت شدند. این سبب شد مشتری اندکی به سمت داخل حرکت کند. مشتری این اجرام را در مدار بیضوی بالایی پراکنده کرد، مداری که ابر اورت را شکل می‌داد؛<ref group=note>The reason that Saturn, Uranus and Neptune all moved outward whereas Jupiter moved inward is that Jupiter is massive enough to eject planetesimals from the Solar System, while the other three outer planets are not. To eject an object from the Solar System, Jupiter transfers energy to it, and so loses some of its own orbital energy and moves inwards. When Neptune, Uranus and Saturn perturb planetesimals outwards, those planetesimals end up in highly eccentric but still bound orbits, and so can return to the perturbing planet and possibly return its lost energy. On the other hand, when Neptune, Uranus and Saturn perturb objects inwards, those planets gain energy by doing so and therefore move outwards. More importantly, an object being perturbed inwards stands a greater chance of encountering Jupiter and being ejected from the Solar System, in which case the energy gains of Neptune, Uranus and Saturn obtained from their inwards deflections of the ejcted object become permanent.</ref> با مهاجرت نپتون، اجرام در درجه پایین‌تری پراکنده شدند و کمربند کویپر و دیسک پراکنده فعلی شکل گرفت.<ref name=Levison2007 /> این سناریو جرم کم کمربند کویپر و دیسک پراکنده را توصیف می‌کند. برخی از این اجسام پراکنده، مانند [[پلوتو]]، به‌طور گرانشی به مدار نپتون گره خورد، و آنان را مجبور به [[تشدید مداری]] کرد. نهایتاً اصطکاک دیسک اجرام آسمانی مدار اورانوس و نپتون را دایره‌ای کرد.<ref name=Levison2007 />

در مقابل سیاره‌های خارجی، سیارات داخلی در طول تاریخ منظومه شمسی مهاجرات چندانی نداشته‌اند، زیرا مدارهای آنان با وجود برخوردهای بسیار ثابت مانده‌اند.<ref name=sciam />

[[پرونده: Barringer Meteor Crater, Arizona.jpg|بندانگشتی|[[حفره شهابی]] در آریزونا. این حفره ۵۰ هزار سال قبل و با برخورد یک شهاب‌سنگ ۵۰ متری تشکیل شد، این نشان می‌دهد که برخورد در منظومه شمسی پایان نیافته استنیافته‌است.]]

قطع گرانش ناشی از مهاجرت سیاره‌های خارجی سبب پرتاب سیارک‌های فراوانی به منظومه شمسی داخلی شد، و جرم کمربند به شدت کاهش یافت تا به میزان بسیار کم امروزی رسید.<ref name=OBrien2007 /> این رویداد موجب [[آخرین بمباران سنگین]] در حدود ۴ میلیارد سال قبل، یعنی ۵۰۰–۶۰۰ میلیون سال پس از تشکیل منظومه شمسی شد.<ref name="Gomes" /><ref name=shuffle>{{cite web |year= 2005| author= Kathryn Hansen | title=Orbital shuffle for early solar system | work=Geotimes | url = http://www.agiweb.org/geotimes/june05/WebExtra060705.html| accessdate=2006-06-22}}</ref> این بمباران چندصد میلیون سال به طول انجامید و گواهی برای حفره‌های درون ماه و عطارد است.<ref name="Gomes" /><ref>{{cite web|url = http://history.nasa.gov/SP-467/ch3.htm | title=Chronology of Planetary surfaces|work=NASA History Division|accessdate=2008-03-13}}</ref> قدیمی‌ترین گواه وجود [[زندگی]] بر روی زمین، به ۳٫۸ میلیون سال قبل بازمی‌گردد، که تقریباً بعد از پایان آخرین بمباران سنگین است.<ref name=life>{{cite press release | title=UCLA scientists strengthen case for life more than 3.8 billion years ago|url = http://www.eurekalert.org/pub_releases/2006-07/uoc--uss072006.php | date=21 July 2006 | publisher=University of California-Los Angeles | accessdate=2008-04-29}}</ref>

}}</ref> تکامل منظومه شمسی خارجی ظاهراً تحت اثیر [[فرسایش فضایی]] ناشی از بادهای خورشیدی، سنگ‌های فضایی ریز، و ترکیبات خنثی [[فضای میان‌ستاره‌ای]] قرار گرفته‌است.<ref>{{cite journal | url=http://www.agu.org/sci_soc/EISclark.html | title=Interplanetary Weathering: Surface Erosion in Outer Space | author=Beth E. Clark, Robert E. Johnson | journal=[[Eos (journal)|Eos, Transactions, American Geophysical Union]] | doi=10.1029/96EO00094 | volume=77 | issue=15 | pages=141 | year=1996 | accessdate=2008-03-13 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20080306012954/http://www.agu.org/sci_soc/EISclark.html | archivedate=۶ مارس ۲۰۰۸ | bibcode=1996EOSTr..77Q.141C | dead-url=no }}</ref>

بعد از آخرین بمباران سنگین، تکامل کمربند سیارک‌ها تحت تأثیر برخوردها قرار گرفته‌است.<ref name=Bottke2005b>{{cite conference|author=William F. Bottke, D. Durba, D. Nesvorny et al.|title=The origin and evolution of stony meteorites|conference=Dynamics of Populations of Planetary Systems|booktitle=Proceedings of the International Astronomical Union|volume=197|pages=357–374|year=2005|doi=10.1017/S1743921304008865|format=PDF | url = http://www.boulder.swri.edu/~bottke/Reprints/Bottke_IAU197_Belgrade_Origin_Stony_Met.pdf}}</ref> اجرامی که جرمشان زیاد است، جاذبه کافی برای نگه‌داشتن مواد پرتاب‌شده در اثر برخورد شدید را دارند. در کمربند سیارک‌ها اغلب شرایط بدین‌گونه نیست. در نتیجه، بسیاری از اشیای بزرگ‌تر شکسته‌اند، و گاهی‌اوقات اجرام تازه‌تر از بقایای برخوردهای کم شدت‌تر ساخته شده‌اند.<ref name=Bottke2005b /> قمرهایی که در اطراف سیارک‌ها وجود دارند، حاصل تثبیت موادی هستند که بدون انرژی کافی برای فرار از جاذبه، جرم اصلی خود را از دست داده‌اند.<ref>{{cite web

See also {{cite news | url=http://www.universetoday.com/2004/12/24/jovian-moon-was-probably-captured/ | work=Universe Today | date=24 December 2004 | title=Jovian Moon Was Probably Captured | author=Fraser Cain | accessdate=2008-04-03 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20080130030816/http://www.universetoday.com/2004/12/24/jovian-moon-was-probably-captured/ | archivedate=۳۰ ژانویه ۲۰۰۸ | dead-url=no }}</ref> این منشأ، توسط بزرگی قمرها و نزدیکی آن‌ها به سیاره قابل درک است. این خواص از طریق به دام انداختن حاصل نمی‌شوند، همچنین طبیعت گازی تشکیل آن‌ها، برخورد را نیز منتفی می‌کند. قمرهای خارجی غول‌های گازی کوچک‌ترند و دارای [[خروج از مرکز مداری]] با انحراف دلخواه می‌باشند. این ویژگی‌ها مختص اجرام به دام‌افتاده‌اند.<ref>{{cite conference | author = D. C. Jewitt, S. Sheppard, C. Porco | title = Jupiter's outer satellites and Trojans | booktitle = Jupiter. The Planet, Satellites and Magnetosphere | year = 2004 | pages = 263–280 | url = http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf | format = PDF | editor = [[Frances Bagenal|Fran Bagenal]], Timothy E. Dowling, William B. McKinnon (eds.) | publisher = Cambridge University Press | isbn = 0-521-81808-7 | accessdate = ۷ نوامبر ۲۰۱۴ | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110714003048/http://www.ifa.hawaii.edu/~jewitt/papers/JUPITER/JSP.2003.pdf | archivedate = ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۱ | dead-url = yes }}</ref><ref>{{cite web|url = http://www.dtm.ciw.edu/sheppard/satellites/| title= The Giant Planet Satellite and Moon Page |author=Scott S. Sheppard (Carnegie Institution of Washington) | work=Personal web page | accessdate=2008-03-13}}</ref> بسیاری از این قمرها خلاف سیاره مادر می‌چرخند. بزرگ‌ترین قمر غیرعادی، قمر [[تریتون (قمر)|تریتون]] است که یکی از اجرام به دام‌افتاده از [[کمربند کویپر]] می‌باشد.<ref name=Agnor2006 />

قمرهای اجرام جامد منظومه شمسی از برخورد و به‌دام افتادن ایجاد شده‌اند. دو قمر کوچک مریخ، [[دیموس (قمر)|دیموس]] و [[فوبوس (قمر)|فوبوس]] به نظر می‌رسد از [[سیارک]]‌ها به دام افتاده‌اند. اما گمان می‌رود قمر زمین، از یک برخورد یک‌گانه بزرگ شکل گرفته‌است.<ref name=Canup2005 /><ref>{{cite journal | author=D. J. Stevenson | title=Origin of the moon&nbsp;–&nbsp;The collision hypothesis | journal=Annual Review of Earth and Planetary Sciences | year=1987 | volume=15 | issue=1 | pages=271 | doi=10.1146/annurev.ea.15.050187.001415 | bibcode=1987AREPS..15..271S}}</ref> این قمر جرمی برابر جرم مریخ دارد و احتمالاً این رویداد در اواخر دوره برخوردهای بزرگ اتفاق افتاده‌است. پس از این برخورد بعضی قطعه‌های بزرگ وارد مدار گشته و بعداً به ماه تبدیل شدند.<ref name=Canup2005>{{cite journal | author=R. M. Canup, E. Asphaug | title=Origin of the Moon in a giant impact near the end of the Earth's formation | journal=Nature | year=2001 | volume=412 | pages=708–12 | bibcode=2001Natur.412..708C | doi=10.1038/35089010 | pmid=11507633 | issue=6848}}</ref> احتمالاً این برخورد، آخرین ادغام در مجموعه رویدادهای تشکیل زمین بود. بعداً این فرضیه نیز ارائه شده‌است که این جرم به اندازه مریخ، دی یکی از [[نقاط لاگرانژی|نقاط ثابت زمین-خورشید]] ایجاد شده‌است و به مکان فعلی انتقال یافته‌است.<ref>{{cite web | url = http://www.psrd.hawaii.edu/Dec98/OriginEarthMoon.html | title = Origin of the Earth and Moon | date=31 December 1998 | author=G. Jeffrey Taylor | work = Planetary Science Research Discoveries | publisher = Hawaii Institute of Geophysics &amp; Planetology | accessdate = 2007-07-25}}</ref> قمرهای [[جسم فرانپتونی]] [[پلوتو]] (شارون (قمر)|شارون) و [[ارکوس ۹۰۴۸۲]] (وانث (قمر)|وانث)، از برخوردهای عظیم شکل گرفته‌اند: سیستم‌های برخورد پلوتو-شارون، ارکوس-وانث، زمین-ماه، در منظومه شمسی غیرطبیعی اند که جرم قمر در آن‌ها حداقل یک درصد جرم سیاره مادر است.<ref name=impact_Pluto>{{cite journal|title=A Giant Impact Origin of Pluto-Charon|author=Robin M. Canup | journal=Science | date=28 January 2005 |volume=307 | pages=546–550 | doi=10.1126/science.1106818 | url = http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/307/5709/546 | accessdate=2008-05-01|pmid=15681378|issue=5709|bibcode = 2005Sci...307..546C}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Brown|first1=M. E.|last2=Ragozzine|first2=D.|last3=Stansberry|first3=J.|last4=Fraser|first4=W. C.|title=THE SIZE, DENSITY, AND FORMATION OF THE ORCUS-VANTH SYSTEM IN THE KUIPER BELT|journal=The Astronomical Journal|volume=139|issue=6|year=2010|pages=2700–2705|issn=0004-6256|doi=10.1088/0004-6256/139/6/2700}}</ref>

نهایتاً، اکنون منظومهٔ شمسی به طوری پایدار شده‌است که تا چند میلیارد سال، هیچ‌یک از سیارات آن به یکدیگر برخورد نخواهند کرد یا از سیستم خارج خواهند شد.<ref name=hayes07 /> فراتر از آن، تا ۵ میلیارد سال یا بیشتر، انحراف مداری مریخ به ۰٫۲ افزایش خواهد یافت که در نتیجه در مدار زمین قرار می‌گیرد و احتمال برخورد بین آن‌دو وجود دارد. همچنین در همین بازهٔ زمانی، انحراف مداری عطارد حتی بیشتر خواهد شد و با زهره برخورد خواهد کرد و ممکن است آن را برای همیشه از منظومهٔ شمسی به بیرون پرتاب کند،<ref name=laskar94 /> یا با زمین یا زهره برخورد کند.<ref>{{cite news | title=The solar system could go haywire before the sun dies | url=http://space.newscientist.com/article/dn13757-solar-system-could-go-haywire-before-the-sun-dies.html?feedId=online-news_rss20 | author=David Shiga | work=NewScientist.com News Service | date=23 April 2008 | accessdate=2008-04-28 }}{{پیوند مرده|date=سپتامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref> با توجه به شبیه‌سازی‌های انجام گرفته، ممکن است این رویداد تا یک میلیارد سال بعد رخ دهد.<ref name="Batygin">{{cite journal|last1=Batygin|first1=Konstantin|last2=Laughlin|first2=Gregory|title=On the Dynamical Stability of the Solar System|journal=The Astrophysical Journal|volume=683|issue=2|year=2008|pages=1207–1216|issn=0004-637X|doi=10.1086/589232}}</ref>

زمین و ماه آن نمونه‌ای از این پیکره‌بندی اندو امروزه، ماه به‌طور [[قفل جزر و مدی]] به زمین قفل شده‌است؛ یکی از گردش‌های آن به دور زمین (تقریباً ۲۹ روز) برابر یک بار گردش آن به دور محور خودش است، لذا همواره تنها یک طرف خود را به زمین نشان می‌دهد. ماه به دور شدن از زمین ادامه خواهد داد و زمین نیز به آرام‌تر دوران خواهد نمود. در حدود ۵۰ میلیارد سال، اگر زمین و ماه از انفجار خورشید جان سالم به در ببرند، از نظر جزرو مدی به یک‌دیگر متصل خواهند شد؛ هر دو گرفتار یک «تشدید گردش-چرخش» خواهند شد که طبق آن ماه، در حدود ۴۷ روز یک‌بار به دور زمین خواهد چرخید و هم زمین و هم ماه به‌طور هم‌زمان به دور مدارشان خواهند چرخید، لذا از روی هر کدام از آن‌ها تنها یک نیم‌کره از دیگری قابل دیدن است.<ref>{{cite book|title=Solar System Dynamics|author=C.D. Murray & S.F. Dermott|publisher=Cambridge University Press|year=1999|page=184|isbn=0-521-57295-9}}</ref><ref>{{cite book | last = Dickinson | first = Terence | authorlink = Terence Dickinson | coauthors = | title = From the Big Bang to Planet X | publisher = [[Camden House]] | year = 1993 | location = Camden East, Ontario | pages = 79–81 | url = | doi = | isbn = 0-921820-71-2}}</ref> نمونهٔ دیگر [[قمرهای گالیله‌ای]] مشتری (مانند قمرهای بسیار کوچک مشتری)<ref>{{cite journal | bibcode=1982MNRAS.201..415G | title=Tidal Heating of Io and orbital evolution of the Jovian satellites | journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | author=A. Gailitis | volume=201 | pages=415 | year=1980}}</ref> و قمرهای بسیار بزرگ کیوان‌اند.<ref>{{cite journal |author=R. Bevilacqua, O. Menchi, A. Milani et al. |date=April 1980 |title=Resonances and close approaches. I. The Titan-Hyperion case |journal=Earth, Moon, and Planets |volume=22 |issue=2 |pages=141–152 |url=http://www.springerlink.com/content/g627852062714784/ |accessdate=2007-08-27 |doi=10.1007/BF00898423 |bibcode=1980M&P....22..141B }}{{پیوند مرده|date=فوریه ۲۰۲۰ |bot=InternetArchiveBot }}</ref>

در درازمدت، تحولات اساسی منظومهٔ شمسی از خود خورشید و سنش ناشی می‌شود. هرچه خورشید هیدروژن بیشتری می‌سوزاند، گرم‌تر می‌شود و سرعت مصرفش بالاتر می‌رود. در نتیجه خورشید در هر ۱٫۱ میلیارد سال، ۱۰ درصد بزرگتر می‌شود.<ref name=scientist>{{cite news|title=Science: Fiery future for planet Earth |author=Jeff Hecht | work=New Scientist |url = http://www.newscientist.com/article/mg14219191.900.html | date=2 April 1994 | issue=1919 | page=14 |accessdate=2007-10-29}}</ref> در دورهٔ زمانی ۱ میلیارد ساله، با افزایش تشعشع، [[دامنه زندگی|دامنهٔ زندگی]] خورشید به سمت بیرون خواهد رفت و سطح زمین به قدری گرم خواهد شد که زندگی بر روی ان امکان‌پذیر نخواهد بود. در این نقطه، تمام حیات بر روی زمین منقرض خواهد شد.<ref name=Schroder2008 /> بخار آب، به عنوان یک [[گاز گلخانه‌ای]] قوی، از سطح اقیانوس‌ها، می‌تواند به سرعت گرم شدن زمین شتاب دهد و انقراض حتی زودتر روی دهد.<ref>{{cite web|url=http://www.cicero.uio.no/fulltext/index_e.aspx?id=2737|title=Our changing solar system|author=Knut Jørgen, Røed Ødegaard|work=Centre for International Climate and Environmental Research|year=2004|accessdate=2008-03-27|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081009015241/http://www.cicero.uio.no/fulltext/index_e.aspx?id=2737|archivedate=۹ اکتبر ۲۰۰۸|dead-url=yes}}</ref> در این شرایط، آزاد شدن کربن‌دی‌اکسید و آب یخ‌زده در [[سنگ‌پوشه]] مریخ، به دلیل افزایش دمای سطح آن، می‌تواند موجب افزایش اثر گلخانه‌ای شود و شرایطی مشابه شرایط کنونی زمین را برای حیات فراهم کند.<ref name=mars>{{cite book|title=Mars: A Warmer, Wetter Planet|author=Jeffrey Stuart Kargel | url = http://books.google.com/?id=0QY0U6qJKFUC&pg=PA509&lpg=PA509&dq=mars+future+"billion+years"+sun | isbn=1-85233-568-8 | year=2004 | publisher=Springer |accessdate=2007-10-29}}</ref> بعد از ۳٫۵ میلیارد سال، شرایط سطح زمین همانند شرایط سطح زهره کنونی خواهد شد.<ref name=scientist />

حدود ۵٫۴ میلیارد سال بعد، هستهٔ خورشید به قدری داغ خواهد شد که هم‌جوشی هیدروژنی در پوسته اطراف آن به راه خواهد افتاد.<ref name=Schroder2008 /> این شرایط سبب می‌شود که لایه بیرونی خورشید شدیداً گسترش یابد، و خورشید وارد مرحله‌ای از زندگی خود به نام [[غول سرخ]] شود. {{sfn|Zeilik|Gregory|1998|p=۳۲۰–۳۲۱}}<ref>{{cite web |title=Introduction to Cataclysmic Variables (CVs)|work=NASA Goddard Space Center|year=2006|url = http://heasarc.gsfc.nasa.gov/docs/objects/cvs/cvstext.html |accessdate = 2006-12-29}}</ref> بعد از ۷٫۵ میلیارد سال، شعاع خورشید به 1.2 AU خواهد رسید، یعنی ۲۵۶ برابر اندازهٔ کنونی. در رشته‌ای از غول سرخ، در نتیجه افزایش سطح خورشید، دمای سطح آن نسبت به حال، به شدت پایین خواهد آمد (۲٬۶۰۰ کلوین)، و [[فروزندگی|فروزندگیاش]] در مقایسه با فروزندگی فعلی خورشید، به شدت افززایش می‌یابد (تا ۲٬۷۰۰ برابر فروزندگی فعلی). به عنوان بخشی از زندگی غول سرخ، یک باد خورشیدی بسیار قوی ایجاد خواهد شد که حدوداً ۳۳ درصد جرم آن را با خود به فضای اطراف می‌برد.<ref name=Schroder2008>{{cite journal|author= K. P. Schroder, Robert Connon Smith|title= Distant future of the Sun and Earth revisited|journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | volume=386|issue= 1 |pages=155–163 | year=2008 |doi=10.1111/j.1365-2966.2008.13022.x |bibcode=2008MNRAS.386..155S |arxiv = 0801.4031}}</ref><ref name="sun_future">{{cite journal | author=I. J. Sackmann, A. I. Boothroyd, K. E. Kraemer | title=Our Sun. III. Present and Future | pages=457 | journal=Astrophysical Journal | year=1993 | volume=418 | bibcode=1993ApJ...418..457S | doi=10.1086/173407}}</ref>{{sfn|Zeilik|Gregory|1998|p=۳۲۲}} ممکن است در این زمان، قمر تایتان از قمرهای کیوان، به دمای مناسب برای ادامه حیات برسد.<ref name=Titan>{{cite journal|title=Titan under a red giant sun: A new kind of "habitable" moon|author=Ralph D. Lorenz, Jonathan I. Lunine, Christopher P. McKay | journal=Geophysical Research Letters | year=1997 | volume=24 | pages=2905–8 | url = http://www.lpl.arizona.edu/~rlorenz/redgiant.pdf | accessdate=2008-03-21|format=PDF|doi=10.1029/97GL52843|pmid=11542268|issue=22 | bibcode=1997GeoRL..24.2905L}}</ref><ref>{{cite web | author=Marc Delehanty | title= Sun, the solar system's only star | work=Astronomy Today|url = http://www.astronomytoday.com/astronomy/sun.html| accessdate=2006-06-23}}</ref>

|doi=10.1006/icar.2001.6591 |bibcode=2001Icar..151..130R}}</ref> سرنوشت زمین خیلی معلوم نیست؛ اگرچه خورشید به مدار فعلی زمین‌خواهد رسید، از دست دادن جرم ستاره موجب می‌شود مدار زمین کمی دورتر شود.<ref name=Schroder2008 /> اگر تنها عامل مؤثر این بود، زمین و زهره، احتمالاً نجات می‌یافتند،<ref name=sun_future /> اما مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۸ نشان داد که احتمالاً زمین در نتیجهٔ تعامل جزر و مدی با مرز پوشش خارجی خورشید، بلعیده شود.<ref name=Schroder2008 />

بتدریج، سوختن هیدروژن در پوستهٔ اطراف هستهٔ خورشید، سبب افزایش جرم هسته آن تا ۴۵ درصد جرم کنونی خواهد شد. در این نقطه، چگالی و دما به قدری زیاد خواهد بود که تبدیل هلیم به [[کربن]] آغاز می‌شود، و به [[فلش هلیم]] منجر می‌گردد؛ شعاع خورشید، از ۲۵۰ به ۱۱ بار کوچک‌تر از حالت فعلی آن تبدیل می‌شود. فروزندگی آن نیز از ۳٬۰۰۰ بار، به ۵۴ بار کمتر از حالات فعلی کاهش می‌یابد و دمای سطح آن به حدود ۴٬۷۷۰ کلوین می‌رسد. خورشید به یک ستاره [[شاخه افقی|شاخهٔ افقی]] تبدیل خواهد شد، و همان‌طور که امروزه در هسته خود هیدروژن را می‌سوزاند، آن زمان هلیم را خواهد سوزاند. مرحله سوخت هلیم ۱۰۰ میلیون سال طول خواهد کشید. نهایتاً، دوباره به ذخایر هیدروژن و هلیم سطح خارجی متوسل و برای بار دوم، منفجر می‌شود و به چیزی تبدیل می‌گردد که به ستاره [[شاخه غول مجانبی]] معروف است. در این حالت، فروزندگی خورشید دوباره افزایش می‌یابد، و به ۲٬۰۹۰ برابری حالت کنونی می‌رسد، و تا ۳٬۵۰۰ کلوین سرد می‌شود.<ref name=Schroder2008 /> این فاز نیز ۳۰ میلیون به طول می‌انجامد، و بعد از آن، در یک فرایند ۱۰۰ هزار ساله، لایه خارجی باقی‌مانده آن نیز فرو می‌ریزد و جریان عظیمی از مواد در فضا پخش می‌شود و هاله‌ای از [[سحابی سیاره‌نما]] ایجاد می‌گردد. این مواد پراکنده شده، شامل هلیم و کربن حاصل از فرایند هسته‌ای خورشید می‌باشد، و با پیوستن به عناصر سنگین موجود در فضای بین‌ستاره‌ای شرایط لازم برای تشکیل ستاره‌های جدید را ایجاد می‌کند.<ref name=nebula>{{cite web | author=Bruce Balick (Department of Astronomy, University of Washington) | title=Planetary nebulae and the future of the Solar System | work=Personal web site | url=http://www.astro.washington.edu/balick/WFPC2/ | accessdate=2006-06-23 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20081219010229/http://www.astro.washington.edu/balick/WFPC2/ | archivedate=۱۹ دسامبر ۲۰۰۸ | dead-url=yes }}</ref>

با مرگ ستاره، تأثیر گرانشی آن بر روی سیارات، دنباله‌دارها و سیارک‌ها کاهش خواهد یافت، زیرا جرمش کم می‌شود. مدار تمام سیارات باقی‌مانده بزرگ خواهد شد؛ اگر زهره، زمین و مریخ باقی بمانند، مدارهایشان به ترتیب در ۱٫۴ AU (۲۱۰ میلیون کیلومتر)، ۱٫۹ AU (۲۸۰ میلیون کیلومتر) و ۲٫۸ AU (۴۲۰ میلیون کیلومتر) قرار خواهند گرفت. این سیارات و سایر سیارات باقی مانده، بسیار سرد، تاریک و خالی هر نوع حیات باقی خواهند ماند.<ref name="sun_future" /> آن‌ها به گردش به دور خورشید ادامه خواهند داد، ولی به دلیل افزایش فاصله از خورشید و کاهش گرانش آن، سرعتشان کم‌تر خواهد شد. دو میلیارد سال بعد، با کاهش دمای خورشید تا ۶٬۰۰۰–۸٬۰۰۰ کلوین، کربن و اکسیژن هسته آن منجمد خواهند شد، و ۹۰ درصد جرم باقی‌مانده یک ساختار کریستالی ایجاد می‌نماید.<ref>{{cite journal |author=T. S. Metcalfe, M. H. Montgomery, A. Kanaan| title=Testing White Dwarf Crystallization Theory with Asteroseismology of the Massive Pulsating DA Star BPM 37093 | journal=Astrophysical Journal | arxiv=astro-ph/0402046 | year=2004 | volume=605 |issue=2 | pages=L133 | doi=10.1086/420884 | bibcode=2004ApJ...605L.133M}}</ref> نهایتاً بعد از چند میلیارد سال، خورشید دیگر هیچ درخششی نخواهد داشت، و به یک [[کوتوله سیاه]] تبدیل می‌شود.<ref name=Fontaine2001>{{cite journal|title=The Potential of White Dwarf Cosmochronology | author=G. Fontaine, P. Brassard, P. Bergeron | journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific | volume=113|issue=782 | pages=409–435 | year=2001 | doi=10.1086/319535 | url = http://www.journals.uchicago.edu/doi/full/10.1086/319535|accessdate=2008-05-11 | bibcode=2001PASP..113..409F}}</ref>

اگرچه اکثر کهکشان‌های جهان، از کهکشان راه شیری دور می‌شوند، [[کهکشان زن برزنجیر]]، بزرگ‌ترین کهکشان [[گروه محلی]] ما، با سرعت ۱۲۰ کیلومتر بر ثانیه، در حال نزدیک شدن به کهکشان راه شیری است.<ref name=cain /> در حدود ۴ میلیارد سال بعد، زن برزنجیر و راه شیری با یک دیگر برخورد خواهند کرد، و هر دو تغییر شکل خواهند داد، زیرا [[نیرو کشندی]] قسمت خارجی آن‌ها را خم خواهد کرد و به دم جزر و مدی تبدیل می‌شوند. اگر این اختلال اولیه روی دهد، ستاره‌شناسان معتقدند، به احتمال ۱۲ درصد منظومهٔ شمسی به سمت خارج کهکشان راه شیری و دم جزر و مدی آن حرکت خواهد کرد، و ۳ درصد احتمال این وجود دارد که به‌طور گرانشی به زن برزنجیر متصل شود و به بخشی از آن کهکشان بدل گردد.<ref name=cain /> بعد از وزش بادهای کهکشانی، که در طول آن ۳۰ درصد احتمال دارد منظومهٔ شمسی از کهکشان به بیرون پرتاب شود، [[سیاه‌چاله کلان‌جرم|سیاهچالهٔ کلان‌جرم]] کهکشان‌ها، آشکار خواهد شد. نهایتاً بعد از ۶ میلیارد سال، کهکشان زن برزنجیر و راه شیری با یکدیگر ادغام خواهند شد و یک [[کهکشان بیضوی]] را شکل خواهند داد. این موضوع سبب ایجاد دورهٔ کوتاه، ولی شدید تشکیل ستارگان می‌شود که [[کهکشان ستاره‌فشان]] نام دارد.<ref name=cain /> به علاوه، گاز فروریخته سبب تغذیهٔ سیاه‌چاله تازه تشکیل شده می‌شود و آن را به یک [[هسته کهکشانی فعال|هستهٔ کهکشانی فعال]] تبدیل می‌کند. احتمالاً نیرو این تعاملات منظومهٔ شمسی را به سمت هالهٔ خارجی کهکشان جدید سوق خواهد داد، و تقریباً از معرض تشعشعات این برخوردها در امان باقی می‌ماند.<ref name=cain>{{cite web|title=When Our Galaxy Smashes Into Andromeda, What Happens to the Sun?|author=Fraser Cain|work=Universe Today|url = http://www.universetoday.com/2007/05/10/when-our-galaxy-smashes-into-andromeda-what-happens-to-the-sun/|year=2007|accessdate=2007-05-16}}</ref><ref name=cox>{{cite journal|title=The Collision Between The Milky Way And Andromeda | author=J. T. Cox, Abraham Loeb | journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |arxiv=0705.1170 | year=2007 | doi=10.1111/j.1365-2966.2008.13048.x|accessdate=2008-04-02|volume=386|issue=1|pages=461 | bibcode=2008MNRAS.386..461C}}</ref>

مطالعاتی نیز دربارهٔ دیسک‌ها اطراف سایر ستاره‌ها صورت گرفته‌است تا چهارچوب زمانی تشکیل منظومهٔ خورشیدی تعیین شود. ستارگانی که بین یک تا سه میلیون سال عمر دارند، دارای دیسک غنی از گاز می‌باشند، درحالی که دیسک اطراف ستارگانی که بیش از ۱۰ میلیون سال عمر دارند، گاز بسیار کمی دارند، و این بدان معناست که غول‌های گازی درون آن‌ها دیگر تشکیل نمی‌شوند.<ref name=sciam />

| ابر قبل خورشیدی تشکیل شد و آغاز به فروریختن کرد. خورشید آغاز به تشکیل شدن نمود.<ref name=sciam />

| خورشید یک [[پیش‌ستاره]] [[ستاره تی ثوری|تی ثوری]] است.<ref name=sciam />

| سیاره‌های خارجی تشکیل می‌شوند. با گذر ۱۰ میلیون سال، گاز موجود در [[دیسک پیش‌سیاره‌ای]] تمام می‌شود و تشکیل سیارات خارجی به پایان می‌رسد.<ref name=sciam />

| سیارات زمین‌سان و ماه تشکیل می‌شوند. تأثیرات عظیم روی می‌دهد. آب به زمین می‌رسد.<ref name=Gomes />

| قدیمی‌ترین سنگ‌های شناخته شده بر سطح زمین شکل می‌گیرند<ref name=Wilde /><ref name="NS-20080702">{{cite web |last=Courtland |first=Rachel |title=Did newborn Earth harbour life? |url=http://www.newscientist.com/article/dn14245-did-newborn-earth-harbour-life.html |date=July 2, 2008 |work=[[نیو ساینتیست|New Scientist]] |accessdate=April 13, 2014}}</ref>

| تشدید در مدارهای مشتری و کیوان نپتون را به خارج از کمربند کویپر پرتاب می‌کند. [[آخرین بمباران سنگین]] در منظومهٔ خورشیدی داخلی روی می‌دهد.<ref name=Gomes />

| [[پیدایش حیات]] روی می‌دهد.<ref name=life /><ref name="NS-20080702" /> [[ابر اورت]] به بیشترین جرم خود می‌رسد.<ref name="Morbidelli2006" />

| خورشید یک ستارهٔ [[رشته اصلی|رشتهٔ اصلی]] باقی‌می‌ماند، روز به روز بزرگ‌تر، گرم‌تر و درخشان‌تر می‌شود (به‌طور تقریبی هر ۱ میلیارد سال، ۱۰ درصد).<ref name=scientist />

| [[دامنه زندگی|دامنهٔ زندگی]] خورشید از مدار زمین خارج می‌شود و احتمالاً به مدار مریخ می‌رسد.<ref name=mars />

|[[کهکشان راه شیری]] و [[کهکشان زن برزنجیر]] [[برخورد زاه شیری و زن برزنجیر|برخورد]] می‌کنند. پیش از ادغام دو کهکشان، زن برزنجیر تغییراتی جزئی در منظومهٔ خورشیدی وارد می‌کند.<ref name=cain />

| خورشید آغاز به سوزاندن هیدروژن پوستهٔ اطراف هسته خود می‌کند، و زندگی آن به عنوان رشتهٔ اصلی پایان می‌یابد. خورشید آغاز به صعود در شاخهٔ [[غول سرخ]] [[نمودار هرتسپرونگ-راسل]] می‌کند، فروزندگی آن به‌طور شدید افزایش می‌یابد (تا ۲٬۷۰۰ برابر)، شعاعش بزرگ‌تر می‌شود (۲۵۰ برابر) و سردتر می‌گردد (تا ۲٬۶۰۰ کلوین پایین می‌آید): اکنون خورشید یک [[غول سرخ]] است. عطارد، و احتمالاً زهره و زمین بلعیده می‌شوند.<ref name=Schroder2008 /><ref name=sun_future /> شاید قمر تایتان کیوان، قابل سکونت باشد.<ref name=Titan />

|خورشید با عبور از فازهای [[شاخه افقی|شاخهٔ افقی]] و [[شاخه غول مجانبی|شاخهٔ غول مجانبی]] تقریباً ۳۰ درصد جرمش را از دست می‌دهد. با پرتاب [[سحابی ساره‌نما]] فاز شاخهٔ غول مجانبی پایان می‌یابد، و هستهٔ خورشید به عنوان [[کوتوله سفید|کوتولهٔ سفید]] باقی می‌ماند.<ref name=Schroder2008 /><ref name=nebula />

| خورشید تا ۵ درجهٔ سانتی‌گراد سرد می‌شود.<ref>{{BarrowTipler1986}}</ref> گرانش ستارگان عبوری، سیارات را از مدارهایشان خارج می‌کند. داستان منظومهٔ خورشیدی پایان می‌یابد.<ref name=dyson />

| Outer planets form. By 10⁷ years, gas in the [[protoplanetary disc]] has been blown away, and outer planet formation is likely complete.<ref name=sciam />