ویکی‌پدیا

استان چهارمحال و بختیاری: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
جزبدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: برگردانده‌شده ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز ویرایش (Alirezaei (Shahraki (بحث) به آخرین تغییری که InternetArchiveBot انجام داده بود واگردانده شد
برچسب: واگردانی
خط ۲۶:
|سال=1389
|شابک=978-964-05-2014-7}}</ref>
استان چهارمحال و بختیاری از جمله بخش‌های کوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب می‌شود و ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال و مشرق به [[استان اصفهان]]، از مغرب به [[استان خوزستان]]، از جنوب به [[استان کهگیلویه و بویراحمد]] و از سوی شمال غربی به [[استان لرستان]] محدود می‌شود.<ref>[http://www.irna.ir/View/FullStory/?NewsId=402590 ایرنا]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}، بازدید: مارس ۲۰۰۹.</ref> زبان‌های ترکی [[قشقایی]] [[لری بختیاری]]، فارسی و فارسیترکی در میان ساکنان این استان رایج است. در [[شهرکرد|مرکز استان]]، [[هفشجان]]، [[بروجن]]، [[فرخ شهر]]، [[گندمان]] و برخی دیگر از شهرهای استان به زبان فارسی با لهجه خاص خود صحبت می‌کنند.<ref>{{یادکرد
|کتاب=جغرافیای استان‌شناسی چهارمحال و بختیاری
|نویسنده=شهرام امیدوار
خط ۶۸:
|[[بخش مرکزی شهرستان شهرکرد|مرکزی]]
|[[شهرکرد]]
|[[کیان (شهرکرد)|شهرکیانهفشجان]] ، [[هفشجانکیان (شهرکرد)|کیان]]، [[طاقانک]]، [[نافچ]]
|-
|[[بخش لاران|لاران]]
خط ۱۹۱:
 
=== تغییر نام استان ===
برخی از مردم استان و مسئولین استانی و کشوری معتقد به تغییر نام این استان هستند. دلیل اصلی این گروه طولانی بودن نام استان است. طولانی بودن نام استان سبب حذف یکی از بخش‌های نام استان می‌شودمی‌شود، وگاه (چهار محال) خوانده می‌شود و گاه بختیاری و در هر صورت باعث می‌شود که مقصود اصلی از آن بدست نیاید. در برخی موارد هم در نامه نگاری‌ها نام کوتاه شده <span style="font-size: large;">چ و ب</span> به کار می‌برند که چوب خوانده می‌شود. برخی دیگر بر این باور اند که نام استان باعث ایجاد شکاف بین مردم استان می‌شود و با وجود کوچکی استان، آن را به دو بخش تقسیم می‌کند. این توده معتقدند هویت یک استان باید همانند هویت یک کشور از همبستگی کامل برخوردار باشد و مردم آن بر پایه نژاد بخش‌بندی نشوند.<ref name="name37">{{یادکرد وب |url=http://ibnanews.com/vdcg.x9xrak9xypr4a.html |title=آژانس خبری بختیاری، تاریخ خبر:چهارشنبه ۱۷ تیر ۱۳۸۸، آخرین بازدید: اوت ۲۰۱۲ |accessdate=۱۳ اوت ۲۰۱۲ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101118111423/http://ibnanews.com/vdcg.x9xrak9xypr4a.html |archivedate=۱۸ نوامبر ۲۰۱۰ |dead-url=yes }}</ref>
{{سخ}}<ref name="name37" />
تغییر نام استان به دلیل نگرانی از واکنش بختیاری‌ها استان هنوز عملی نشده‌است.<ref name="name37" />
 
== جمعیت‌شناسی ==
سطر ۱۹۹ ⟵ ۲۰۰:
 
=== اقوام ===
{{Pie chart
| thumb = left
| caption = نمودار اقوام استان چهار محال و بختیاری
| other = yes
| label1 = [[مردم بختیاری|لر بختیاری]]
| value1 = ۵۶٫۳
| color1 =red
| label2 = فارس
| value2 = ۳۰٫۵
| color2 =blue
| label3 = ترک قشقایی
| label3 6| value3 = ۱۲٫۱
| color3 = yellow
| label4 = نمی‌دانم
| value4 =۰٫۵
| color4 = aqua
}}
در پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبره پارس به سفارش [[شورای فرهنگ عمومی]] در سال ۸۹ انجام داد و برپایه یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه‌گیری شد در استان چهارمحال و بختیاری به قرار زیر بود:<ref>شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۷۸۳۱/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان چهارمحال و بختیاری/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۱–۴۴–۶۶۲۷–۶۰۰–۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۳۰۰ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)</ref>
{| class="wikitable sortable" style="text-align: center;"
سطر ۲۱۰ ⟵ ۲۲۸:
| ۲
|style="text-align:right"|[[ترک قشقایی]]
||۱۵٫۳||۸٫۷||۱۴٫۶||۹٫۶||٢٢٫۱۱۲٫۱
|-
| ۳
سطر ۲۳۰ ⟵ ۲۴۸:
| ۷
|style="text-align:right"|[[مردم بختیاری|لر بختیاری]]
||۳۸٫۸||۷۵||۵۵٫۲||۵۸٫۵|||٤٦/٣۵۶٫۳
|-
| ۸
سطر ۲۴۲ ⟵ ۲۶۰:
 
=== زبان ===
مردم استان چهار محال و بختیاری به دو قسمت ''چهارمحالی‌ها'' و ''بختیاری''ها تقسیم می‌شوند. چهار محالی‌ها عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت می‌کنند و بختیاری‌ها هم به گویش [[بختیاری]] که شاخه‌ای از [[زبان لری]] است صحبت می‌کنند. در ۵ شهرستان از ۹ شهرستان این استان زبان گویش بختیاری رایج است که این شهرستان‌ها عبارتند از: [[اردل]]، [[کوهرنگ]]، [[فارسان]]، [[لردگان]] و [[کیار]]. در شهرستان‌های شهرکرد، بروجن، سامان وبن لهجه‌های محلی فارسی و ترکی رایج است. به‌طور خاص مردم شهرهای [[شهرکرد]]، [[هفشجان]]، [[بروجن]] و [[فرخ‌شهر]] و برخی دیگر مناطق به زبان فارسی صحبت می‌کنند، لهجه‌های دهکردی، هوشگانی، اورجنی و قهفرخی مخصوص شهروندان این استان می‌باشد که از ریشه [[فارسی پهلوی]] است و در آن لغات ترکی و عربی زیادی وجود ندارد. [[زبان ترکی قشقایی]] نیز بیش از ٢٢۱۲ درصد جمعیت ساکنین استان را شامل می‌شود. به‌طور خاص مردم شهرهای [[کیان (شهرکرد)|کیان]]، [[بلداجی]]، [[طاقانک]]شهر ، [[سفیددشتسامان|سامان]]، [[بن (شهرکرد)|بن]]،[[سامان (چهارمحال و بختیاری)|سامان]]، [[فرادنبه]] ، [[یان‌چشمه|یانچشمه]]و [[جونقان|، جونقان]] و [[هوره (سامان)|هوره]] به زبان ترکی صحبت می‌کنند.<ref>{{یادکرد|کتاب=جغرافیای استان‌شناسی چهارمحال و بختیاری|نویسنده=شهرام امیدوار|ناشر =وزات آموزش و پرورش|شهر=تهران|صفحه=ص ۶۵و ۶۶|سال=۱۳۸۹|شابک=978-964-05-2014-7}}</ref> بر پایه تحقیقات پروفسور گرهارد دوئرفر گویش‌های ترکی رایج در چهارمحال در گروه زبانی اوغوزی میانه و جنوبی قراردارد، همچنین زبان ترکی رایج در فرادنبه و شهرکیانشهرکیان، از بکرترین لهجه‌های زبان ترکی در ایران می‌باشد.<ref>{{یادکرد ژورنال|عنوان=İran daki Türk Dilleri|ژورنال=Dil Araştırmaları Dergisi|ناشر=|تاریخ=3 Güz 2008|زبان=Türkçe|شاپا=|doi=|پیوند=http://www.infolla.com/dosyalar/articleextension/635663504132145533_Dil_Arastirmalari_sayi03_Doerfer_99_110.pdf|تاریخ دسترسی=}}</ref>
 
[[دانشنامه ایرانیکا]] در مقاله زبان لری زبان مردم این استان را از نظر جغرافیایی نیمی [[فارسی]] و نیمی [[لری]] معرفی می‌کند.<ref name="lori-language-ii">{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/lori-language-ii|عنوان=Eric Anonby, LORI LANGUAGE ii. Sociolinguistic Status of Lori|ناشر=[[دانشنامه ایرانیکا]]|تاریخ=|تاریخ بازدید=۶ دسامبر ۲۰۱۴|زبان=انگلیسی|نشانی بایگانی=http://archive.is9qlsc|تاریخ بایگانی=۱۱ سپتامبر ۲۰۱۴|کد زبان=|وبگاه=}}</ref> وبگاه [[میراث فرهنگی]] و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری زبان لری بختیاری را به عنوان زبان عمومی در این استان معرفی می‌کند.<ref name=miraschb>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی = http://www.miraschb.ir/index.php/Introducing_our_province/Anthropology/Languages_dialects.html |عنوان = زبان و گویش |ناشر = وبگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۶ دسامبر ۲۰۱۴ |archiveurl = https://web.archive.org/web/20141023195648/http://www.miraschb.ir/index.php/Introducing_our_province/Anthropology/Languages_dialects.html |archivedate = ۲۳ اکتبر ۲۰۱۴ |dead-url = yes }}</ref> [[دانشنامه جهان اسلام]] گویش مردم این استان را فارسی با [[گویش بختیاری]] معرفی می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=5608 |عنوان =چهارمحال و بختیاری | ناشر =[[دانشنامه جهان اسلام]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۸ دسامبر ۲۰۱۴}}</ref> در برخی شهرستان‌های این استان مانند شهرکرد و بروجن لری جای خود را به فارسی داده‌است.<ref name="miraschb" /> برخی منابع نیز گویش ساکنان این استان را فارسی، [[ترکی قشقائی]] و گویش بختیاری معرفی می‌کنند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.shahrekordpl.ir/Portal/Home/Default.aspx?CategoryID=7614da71-e262-4e62-aebf-3a03aaeda1fd |عنوان =سرزمین آب و آفتاب، بام بلند ایران زمین | ناشر =وبگاه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۶ دسامبر ۲۰۱۴}}</ref>
سطر ۲۷۹ ⟵ ۲۹۷:
| [[بروجن]]||فارسی لهجه بروجنی
|-
| [[فرادنبه]]||ترکی سلجوقی و قشقایی
|-
| [[سفیددشت]]||[[زبان ترکی قشقایی|ترکی قشقایی]]
سطر ۲۸۸ ⟵ ۳۰۶:
|-
|بلداجی
|ترکی قشقایی
|-
| rowspan="6" | [[شهرستان اردل]]
سطر ۳۰۷ ⟵ ۳۲۵:
| [[فارسان]]|| [[گویش بختیاری|لری بختیاری]]
|-
| [[جونقان]]||[[گویش بختیاری|لری بختیاری]] و [[ترکی قشقایی]]
|-
| [[باباحیدر]]||[[لری بختیاری]]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/استان_چهارمحال_و_بختیاری»