سنی: تفاوت میان نسخه‌ها

 

== فقه ==

=== مذاهب فقهی ===

[[پرونده:SA Blue Mosque.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|مسجد سلطان سلاح‌الدین عبدالعزیز در [[سلانگور]]، مالزی. مردم این کشور از اهل سنت و پیروان مکتب [[مالکی]] هستند.]]

چهار مذهب حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی مهم‌ترین مذاهب فقهی اهل سنت هستند و امروزه اکثریت قریب به اتفاق اهل سنت پیرو یکی از این مذاهب چهارگانه هستند. در گذشته مذاهب دیگری مانند اوزاعی، ثوری، لیثی، جریری و ظاهری نیز در میان اهل سنت رایج بوده‌اند که هم‌اکنون به جز [[ظاهری]] سایرین از میان رفته‌اند. مذهب ظاهری نیز برای سال‌ها از میان رفته بود تا اینکه در میانه قرن بیستم توسط برخی از مسلمانان احیا شد.<ref name="Hassan Ahmed Ibrahim p. 172">Hassan Ahmed Ibrahim, "An Overview of al-Sadiq al-Madhi's Islamic Discourse." Taken from ''The Blackwell Companion to Contemporary Islamic Thought'', p. 172. Ed. Ibrahim Abu-Rabi'. [[Hoboken, New Jersey|Hoboken]]: [[Wiley-Blackwell]], 2008. {{ISBN|9781405178488}}</ref><ref>«اهل سنت و جماعت»، در دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج۹. ص۴۷۵.</ref>

 

فقه [[حنفی]] در بین مذاهب چهارگانه اهل سنت بیشترین پیرو را دارد و عمده پیروان این مذهب نیز در کشورهای [[آسیای میانه]]، [[افغانستان]]، [[پاکستان]]، [[چین]]، [[ترکیه]]، [[بالکان]]، [[شبه قاره هند]] و [[آسیای مرکزی]] قرار دارند و ۷۱ درصد از مسلمان‌های اهل سنت جهان پیرو این مذهب می‌باشند. نام این شاخه منسوب به بنیادگذار آن یعنی [[ابوحنیفه نعمان بن ثابت|ابوحنیفه نعمان بن ثابت زوطی]] (۱۵۰–۸۰ هجری قمری) است. این مذهب بر منابع قرآن، [[سنت]]، گفته اصحاب، [[قیاس]]، [[استحسان]]، [[اجماع]] و عرف بنا شده‌است. آنچه در مسئله قیاس موجب تمایز ابوحنیفه از دیگران بود، میزان کاربرد و به ویژه چگونگی برخورد در موارد تعارض قیاس با ادله ضعیف نقلی همچون خبر واحد و برخی ظواهر بود.<ref>دکتر: الشکعة، مصطفی. (الأئمة الأربعة)، دار الکتاب اللبنانی، چاپ بیروت، سال انتشار ۱۹۸۵ میلادی به (عربی).</ref>

 

فقه [[مالکی]] توسط [[مالک بن انس]] و در قرن ۸ میلادی تأسیس شد. فقه مالکی به قرآن و سنت به عنوان منابع اولیه تکیه دارد. در این مذهب، سنت علاوه بر گفتار و رفتار پیامبر، شامل احکام قانونی صادر شده توسط چهار خلیفه نخست، به خصوص احکام صادر شده توسط [[عمر بن خطاب|عمر]] نیز می‌شود.<ref>Mansoor Moaddel, Islamic Modernism, Nationalism, and Fundamentalism: Episode and Discourse, pg. 32</ref> برخلاف دیگر فقه‌های اسلامی، فقه مالکی، اجماع اهل مدینه را نیز به عنوان منبعی معتبر برای تشریع به رسمیت می‌شناسد.<ref>Vincent J. Cornell (2006), Voices of Islam</ref> مالک کتابی در حدیث با نام «الموطأ» دارد. او در «اجتهاد» خود اعتماد بر قرآن کریم و حدیث می‌کرد و اگر حدیثی پیدا نمی‌کرد به «قیاس» رجوع می‌نمود. مذهب مالکی در مدینه نشأت یافت و در حجاز منتشر گشت سپس اهل مغرب و اندلس آن را پذیرفتند و اکنون این مذهب در [[مراکش]]، [[الجزایر]]، [[تونس]]، [[لیبی]]، جنوب [[مصر]]، [[سودان]] و [[کویت]] رواج دارد.<ref>مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، ۱۳۷۲ش، ص ۳۸۴</ref> اصول مذهب فقهی مالکی عبارتند از قرآن، سنت نبوی، عمل اهل مدینه، قول صحابی (در صورت فقدان حدیث نبوی)، مصالح مرسله، قیاس، سد ذرایع، اجماع، عرف و عادت، استحسان و استصحاب.<ref>مدکور، مناهج الاجتهاد فی الاسلام، ۱۹۷۷م، ص ۶۱۳–۶۱۶</ref> این مذهب از نظر شمار پیروان رتبه دوم را در بین مذاهب چهارگانه دارد.

 

فقه [[شافعی]] پیرو ابوعبدالله [[محمد ادریس شافعی]] است. وی با ادغام کردن [[مذهب|مذاهب]] حنفی و مالکی روشی نوین را بنا نهاد که از [[حدیث]] در آن بهره می‌جست. او قرآن، سنت، اجماع و قیاس را قبول داشت و قائل به استدلال بود ولی به استحسان و [[مصالح مرسله]] اعتناء نداشت و آن را مردود می‌شمرد. شافعی نخستین کسی است که مسائل [[اصول فقه]] را در کتابی بنام الرساله تدوین و تألیف کرد. گرایش فقهی او میانه گرایش اهل حدیث و اهل رای است، چرا که وی گرایش ابوحنیفه را با گرایش مالک درآمیخت، یعنی از طرفی با اصول و مبانی ابوحنیفه تا حدی موافقت کرد و از طرف دیگر در بها دادن به حدیث با مالک همراه شد، تا آن جا که در عراق و خراسان به اهل حدیث شهره شد و مردم بغداد نام (یاور سنت) بر او نهادند. مذهب شافعی سومین مذهب پرجمعیت اهل سنت و جماعت است و پیروان آن در [[سومالی]]، [[اریتره]]، [[اتیوپی]]، [[جیبوتی]]، شرق [[مصر]]، [[تانزانیا]]، [[یمن]]، [[کردستان]]، [[اندونزی]]، [[مالزی]]، [[سری‌لانکا]]، [[مالدیو]]، [[کرالا]] و برخی مناطق ساحلی در [[هند]]، [[سنگاپور]]، [[میانمار]]، [[تایلند]]، [[برونئی]]، و [[فیلیپین]] ساکن هستند.<ref name=unc1>[http://veil.unc.edu/religions/islam/law/ Jurisprudence and Law - Islam] Reorienting the Veil, University of North Carolina (2009)</ref>

 

فقه [[حنبلی]] پیرو ابو عبدالرحمان [[احمد ابن حنبل]] است. ابن حنبل [[اهل حدیث]] بود و توجهی به رأی نداشت. استناد او صرفاً به [[قرآن]] و [[حدیث]] [[محمد|پیامبر اسلام]] بود. [[محمد پسر عبدالوهاب]]، مؤسس [[وهابیت]] نیز مذهب حنبلی داشته‌است. او در استنباط‌های فقهی خود به هشت دلیل قرآن، سنت، فتوای صحابه، اجماع، قیاس، استصحاب، مصالح مرسله و سد ذرایع تکیه کرده‌است.<ref>احمد فراج حسین، تاریخ الفقه الاسلامی، ص ۳۸</ref> این مذهب کم‌شمارترین پیروان را در میان مذاهب چهارگانه دارد و پیروان آن بیشتر در [[عربستان]]، [[قطر]] و چهار امارت شارجه، ام‌القوین، راس‌الخیمه و عجمان در [[امارات متحده عربی]] ساکن هستند.<ref name="dc1">Daryl Champion (2002), The Paradoxical Kingdom: Saudi Arabia and the Momentum of Reform, Columbia University Press, {{ISBN|978-0231128148}}, p. 23 footnote 7</ref><ref>[http://aannaim.law.emory.edu/ifl/legal/qatar.htm State of Qatar] School of Law, Emory University</ref>

 

== مکاتب کلامی ==