اصل ناوردایی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
حذف پاراگراف اضافه |
Alisolymni (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳:
در [[فیزیک]] و [[ریاضیات]]، هر ویژگی/خصیصه [[سیستم]] را که تحت یک [[تبدیل]] تغییر نکند، ناوردا (تغییر ناپذیر / پایا) می نامند.
اگر سیستم ویژگی / خصیصه ای داشته باشد که تحت تبدیل خاصی تغییر نکند، بدان معنی است که سیستم دارای [[تقارن|تقارنی]] متناظر با آن ویژگی است. بنابراین، وجود هر ویژگی ناوردا معادل وجود تقارنی در سیستم است. بنا به [[قضیۀ نویدر]] نیز، هر تقارنی در یک سیستم فیزیکی به معنای وجود یک [[قانون پایستگی]] برای آن سیستم است. پس، هر ناوردایی تحت یک تبدیل به یک [[قانون پایستگی]] می‌انجامد. در هر حال، باید توجه داشت که، ویژگی ای که تحت تبدیلی ناورداست لزوما تحت تبدیل‌های دیگر ناوردا نخواهد بود.
مثال‌های متعدد و معروفی از کمیت‌های ناوردا تحت تبدیل‌های خاص وجود دارند. [[سرعت نور]] تحت [[تبدیلات لورنتس]] ناورداست. [[زمان]] نیز تحت [[تبدیلات گالیله]]، که [[دستگاه مختصات]] یک [[ناظر لَخت]] را به دستگاه مختصات ناظر لَخت دیگری تبدیل می‌کند، ناورداست. مطابق با قضیۀ نویدر، ناوردایی تحت [[انتقال (هندسه)|انتقال]] به [[پایستگی تکانه|اصل پایستگی تکانه]] می انجامد. ناوردایی در زمان نیز به [[پایستگی انرژی|اصل پایستگی انرژی]] منجر می‌شود.
| |||