مطراقچی: تفاوت میان نسخه‌ها

|influenced =

}}

'''نصوح افندی (مطراقچی)''' مطراقچی که دهخدا از او با نام نصوح‌بن قره گؤزبن عبدالله یاد کرده از مردان ذوفن (شخصی که به چندین هنر و فن آشنا باشد) عثمانی در روزگار سلطنت سلطان سلیم و [[سلطان سلیمان]] است. او را ریاضی‌دان، مورخ، و نویسنده‌ای دانسته‌اند که در خطاطی و نقاشی هم ید طولایی داشته‌است، چنانچه دربارهٔ وی گفته‌اند: «در اسلوب ایرانی [[خط دیوانی]] تغییر تمام کردند و در رسم و هیبت آن نقل‌پذیری نمودند تا خواندن آن آسان گردد».

طی لشکرکشی سلیمان قانونی به [[غرب ایران]] مطراقچی طرح منازل را با مشاهدات خود کشیده و یادداشت‌هایی دربارهٔ آن‌ها نوشته‌است و در فرصت‌های به‌دست‌آمده در طول لشکرکشی و نیز طی دو سال پس از اتمام لشکرکشی برای ترسیم و رنگ‌آمیزی تصاویر و تکمیل [[کتاب بیان]] منازل کوشش کرده‌است. در واقع این کتاب حاصل کار چهارسالهٔ مصنف آن است که احتمالاً در سال ۹۴۴ق به دربار تقدیم شده‌است.

نسخه‌ای از بیان منازل، که در کتابخانهٔ مرکزی [[دانشگاه استانبول]] نگهداری می‌شود نسخه‌ای ۱۰۹ برگی (۲۱۸ صفحه‌ای) با قطع ۲۳۰ × ۳۱۵ میلی‌متر و ۱۳۲ صفحه از آن مصور است. ۲۷ صفحه از صفحات مصور دربرگیرندهٔ ۵۴ طرح از منازلی است که داخل [[مرزهای ایران]] فعلی قرار دارند. کتاب سه بخش دارد: بخش نخست مقدمه است که دربردارندهٔ توضیح اهداف لشکرکشی و نام‌های قلاع به‌تصرف‌درآمده‌است. بخش دوم توضیحی دربارهٔ تقسیم‌بندی هفت‌گانهٔ اقلیمی زمین و بیان موقعیت ممالک و شهرها براساس آن است. بخش سوم شامل نام‌ها و تصاویر منازل مسیر لشکرکشی از استانبول تا تبریز و بغداد و بالعکس است. پاسخ این سؤال که تصاویر رسم‌شده از منازل تا چه میزان بازتاب واقعیت است آسان نیست. این طرح‌ها از نظر پژوهشگرانی که دربارهٔ آن تحقیق کرده‌اند متکی به مشاهدات است و عوارض طبیعی و ابنیه براساس قرارگیری آن‌ها در میدان دید نسبت به هم تصویر شده‌اند. گرایش به واقع‌نگاری از ویژگی‌های دیگر تصاویر این کتاب است که به آن ارزش استنادی می‌دهد.

 

== منابع ==

{{پانویس}}