محمدحسین فروغی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Daftar tarjeme (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱:
[[پرونده:Forooghi kamalolmolk.jpg|250px|بندانگشتی|چپ|چهره ذکاءالملک اول (محمدحسین خان فروغی)، اثر [[کمال‌الملک]]]]
[[پرونده:Tomb of Mohammad Hussein Foroughi.jpg|بندانگشتی|قبر محمدحسین خان فروغی در [[گورستان ابن‌بابویه]] - [[شهرری]] - آبان ۱۳۹۴]]
'''محمدحسین ادیب اصفهانی''' (زاده ربیع‌الاول ۱۲۵۵ هجری قمری - درگذشته ۱۰ رمضان ۱۳۲۵ هجری قمری) متخلص به فروغی و معروف به ذکاءالملکذَکاءالمُلک از رجالرِجال صاحب علم و معرفت و ادب در [[دوره قاجار|دورهٔ قاجار]] به‌شمار می‌رود. وی در اشعار و نوشته‌های خود به «ادیب» تخلص می‌کرد. لقب فروغی را [[ناصرالدین شاه]] به او داد. او پدر [[محمدعلی فروغی]]، [[ادیب]] و [[سیاست‌مدار]] نامدار، و [[ابوالحسن فروغی]]، [[روشن‌فکر]] و نواندیش دینی است.{{سخ}}
محمدحسین فروغی استاد ادبیات فارسی [[مدرسه علوم سیاسی|مدرسهٔ علوم سیاسی تهران]] و مؤسس ''[[روزنامه تربیت|روزنامهٔ تربیت]]''، اولین [[روزنامه|روزنامهٔ]] غیردولتی در داخل ایران بود.
 
خط ۷:
محمدحسین خان در اصفهان متولد شده‌بود. [[جلال‌الدین همایی]] دربارهٔ شرح زندگی این خاندان مطالبی نوشته و تأکید کرده‌است که محمدحسین خان فروغی فرزند آقا مهدی ارباب بوده‌است. آن‌ها خانوادگی، درعین تجارت، اهل علم و فضل بوده‌اند. آقا مهدی مردی متدین بود، اما به عقاید خرافی و شهرت‌های عامیانه نمی‌گروید و امری را بدون تحقیق باور نمی‌داشت.
 
لقب ذُکاءالملک،ذَکاءالمُلک، ابتدا ازآنِ محمدحسین خان بود، و پس از وی بود که پسرش [[محمدعلی فروغی|محمدعلی خان]] به دستور [[محمدعلی شاه]] ملقب به ذُکاءالملکذَکاءالمُلک دوم شد؛ ازاین‌رو برای پرهیز از اشتباه، گاه به محمدحسین خان فروغی «ذُکاءالملک اول» نیز می‌گویند. محمدحسین فروغی، کسی که ادیب، شاعر و مترجم زبردستی بود، در زمینه‌های تاریخ، فلسفه و علوم سیاسی فردی آگاه و صاحب‌نظر بود و در شعر و ادب آنقدر مهارت داشت که وقتی با سرودن شعری برای ناصرالدین شاه، مایهٔ خشنودی وی شد، شاه لقب «فروغی» بدو داد. خود ذکاءالملک اول دربارهٔ لقب «فروغی» چنین گفته‌است:
{{شعر}}
{{ب|فروغ یافت چو از مدح شاه، گفته من|مرا خدیو معظم لقب «فروغی» داد}}
خط ۳۰:
محمدحسین فروغی از پیشگامان [[روشنفکری]] با هدف پیاده کردن [[مشروطیت]] و [[قانون اساسی]](Constitution) بود. محمدعلی فروغی دربارهٔ پدرش چنین روایت می‌کند:<ref name="Yaghma142">مجلهٔ ''یغما''، شمارهٔ ۱۴۲، ۱۳۳۹ ه‍. ش، ص۶۵–۶۶</ref>
{{کوچک}}
::''... من هم آن وقت به درجه‌ای رسیده بودم که در کار روزنامه با من گفتگو می‌کرد. یک روز پرسید مقاله‌ای که امروز برای روزنامه نوشته‌ام خواندی؟ عرض کردم :بلی. پرسید: دانستی چه تمهید مقدمه‌ای می‌کنم؟ من در جواب تأملتأمّل کردم. فرمود: مقدمه می‌چینم برای این که به یک زبانی حالی کنم که کشور قانون لازم دارد. مقصودم این است که این حرف را به صراحت نمی‌توانست بزندو برای گفتن آن لطایف‌الحیل می‌بایستی بکار برد…''
{{پایان کوچک}}
وقتی در سال ۱۲۷۸ خورشیدی [[مدرسه علوم سیاسی]] به همت [[میرزا نصرالله نائینی|نصرالله خان مشیرالدوله]] جهت تربیت کادر وزارت خارجه به همت دوتن از پسرانش [[مؤتمن‌الملک]] و [[حسن پیرنیا|مشیرالملک]] (بعدها [[مشیرالدوله]]) تأسیس شد، محمدحسین خان ذکاءالملک به ریاست مدرسه و فرزندش محمدعلی فروغی به معاونت و استادی این مدرسه منصوب شدند. پدر و پسر در تدریس تاریخ، فلسفه، ادبیات، مبانی علوم سیاسی سعی و اهتمام داشتند و محمدحسین فروغی به زبان فرانسه و عربی و محمدعلی فروغی به زبان‌های فرانسه، انگلیسی، عربی به‌طور کامل و آلمانی به قدر فهم مطالب آگاهی داشت و برای تدریس، جزواتی را از زبان‌های خارجی به فارسی ترجمه می‌کردند.