عطارد: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
←لید: جایگزینی پیوند قرمز |
||
خط ۵۱:
'''عُطارِد''' ({{از عربی}})<ref>{{یادکرد فرهنگستان | مصوب=عطارد، تیر | بیگانه=Mercury | بیگانه در فارسی= | حوزه=نجوم | دفتر=دوم | بخش=فارسی | سرواژه=عطارد}}</ref> یا '''تیر''' {{انگلیسی|Mercury}} نزدیکترین [[سیاره]] به [[خورشید]] در [[منظومه شمسی|منظومهٔ خورشیدی]] است. در قدیم آن را «ذوجسدین» نیز نامیدهاند.<ref>http://www.vajehyab.com/dehkhoda/عطارد</ref> نام آن در فارسی باستان «تیر» بودهاست و در همهٔ [[زبانهای اروپایی]] به آن «مِرکوری» گفته میشود، در فارسی گاهی عَطارُد خوانده میشود.
عطارد تندروترین سیارهٔ منظومهٔ خورشیدی است که با سرعتی حدود ۴۸ کیلومتر بر ثانیه، هر ۸۸ روز یکبار [[خورشید]] را دور میزند. از این رو سیارهای گریزپا است و به همین دلیل است که شاید، ایرانیان باستان آن را «تیر» نامیده و در [[یونان]] «مرکوری» یا «پیک خدایان» لقبش داده بودند.<ref>https://nineplanets.org/mercury.html</ref> عطارد کوچکترین و [[سیاره درونی و سیاره بیرونی|درونیترین]] سیارهٔ منظومهٔ خورشیدی است و مانند سیارهٔ [[زهره]] در بخش درونی [[حرکت انتقالی زمین|مدار زمین به دور خورشید]] قرار گرفتهاست. این سیاره [[قمر]] ندارد و سطح رو به خورشیدِ آن بسیار داغ و رویهٔ پشت به خورشید آن بسیار سرد است. عطارد [[تناوب مداری|مدار انتقالی]] خود را در ۸۷٫۹۷ روز زمینی میپیماید. مشاهدهٔ عطارد از زمین هرگز از ۲۸ درجهٔ [[فاصله زاویهای|فاصلهٔ زاویهای]] فراتر نمیرود. در نتیجهٔ این نزدیکی به خورشید، این سیاره فقط پس از غروب خورشید در افق شرقی پیش از [[شفق|طلوع]] آفتاب؛ معمولاً در شرایط [[گرگ و میش]]، در نزدیکی افق غربی قابل دیدهشدن است. در این زمان، ممکن است به صورت یک ستارهٔ روشن به نظر برسد، اما مشاهدهٔ آن اغلب به مراتب دشوارتر از مشاهدهٔ سیارهٔ زهره است. عطارد در طول دورهٔ تناوب مداری خود، طیف کاملی از [[گام سیارهای|گامهای سیارهای]] را، مانند زهره و [[گامهای ماه|ماه]]، به نمایش میگذارد که به صورت تلسکوپی از زمین میتواند تماشا و پیگیری شود. طول دورهٔ تناوب مداری این گامهای عطارد (همزمانی با توجه به جابهجایی زمین) در حدود ۱۱۶ روز است.
چرخش عطارد با گرفتاری در [[قفل جزر و مدی]] و [[رزنانس مداری]] ۳:۲ با خورشید، در منظومهٔ خورشیدی یک چرخش سیارهای بیهمتاست. این سیاره به ازای هر دو بار گردش به دور خورشید، دقیقاً سهبار به دور خود میچرخد (نسبت حرکت وضعی به حرکت انتقالی ۳ به ۲)،<ref>{{cite book |title=Uranus, Neptune, Pluto, and the Outer Solar System |first1=Linda T. |last1=Elkins-Tanton |publisher=Infobase Publishing |year=2006 |isbn=978-1-4381-0729-5 |page=51 |url=https://books.google.com/books?id=bJoYlBWbCAYC}} [https://books.google.com/books?id=bJoYlBWbCAYC&pg=PA51 Extract of page 51]</ref> به این معنا که: در مقایسه با [[ستارگان ثابت]] (بیرون از منظومهٔ خورشیدی و نه از دیدگاه زمینی)، یک روز کامل (شبانهروز) در سیارهٔ عطارد حدود ۱۷۶ روز زمینی است.<ref name=orbit>{{cite web |title=Animated clip of orbit and rotation of Mercury |url=http://sciencenetlinks.com/interactives/messenger/or/OrbitRotation.html |publisher=Sciencenetlinks.com}}</ref> از دیدگاه خورشید، در [[چارچوب مرجع]]؛ که خود با حرکت مداری میچرخد، سیارهٔ عطارد در هر دو بار گردش به دور خورشید (یا هر دو سال عطاردی)، تنها یکبار به دور خود میچرخد. با این حساب از دیدگاه یک ناظر در سیارهٔ عطارد، او یک روز کامل را هر دو سال عطاردی یک بار، تجربه خواهد کرد.
|