گویشهای فارسی-تبری: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
اصلاح لینک یادکرد |
جز پیوند |
||
خط ۱۴:
|script=[[الفبای فارسی]]
}}
'''گویشهای فارسی-مازندرانی''' یا ''' گویشهای فارسی-طبری''' '''(Perso-Tabaric Dialects)'''<ref>https://glottolog.org/resource/languoid/id/qazv1239</ref> گویشی انتقالی بین [[زبان فارسی]] و مازندرانی می باشد این گویش در محدوده شهر دماوند، پایین جاجرود و منطقه لواسانات شمیرانات صحبت می شود.<ref>{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی۱=BORJIAN |نام۱=HABIB |تاریخ=2013 |عنوان=“Perso-Tabaric Dialects in the Language Transition Zone Bordering Mazandaran” |پیوند= https://www.academia.edu/8074600/_Perso_Tabaric_Dialects_in_the_Language_Transition_Zone_Bordering_Mazandaran_ |ژورنال=Studia Iranica |دوره= |شماره= |صفحات=195 |doi= |تاریخ بازبینی= |زبان=en}}</ref>
[[گلاتولوگ]] این خانواده زبانی را زیر مجموعه زبان فارسی در نظر گرفته است.<ref>https://glottolog.org/resource/languoid/id/qazv1239</ref> به گفته ی [[حبیب برجیان]] در دامنه جنوبی رشته کوه البرز طیف وسیعی از لهجه های ترکیبی وجود دارند که می توانند به دو گروه تقسیم شوند: گروه نخست گویش های طبری هستند که تحت تاثیر زبان فارسی هستند که اصطلاحاً به آن گویش تبروید گفته می شود و گروه دوم گویش های فارسی هستند که تحت تاثیر زبان طبری هستند و به نوعی مرز انتقال دو زبان طبری و فارسی محسوب میشوند که اصطلاحاً به آن گویش فارسی طبری گفته می شود. در گویشهای فارسی-مازندرانی یک واگرایی در واژگان فارسی دیده می شود که با لهجه تهرانی تلفظ می شوند و از نظر ریخت شناسی بسیار شبیه به گویش تهرانی هستند ولیکن از نظر فعلی تحت تاثیر زبان مازندرانی هستند و دراین گویش ها افعال مازندرانی در غالب فارسی صرف می شود. باوجود نزدیکی بین گویشهای فارسی-مازندرانی و فارسی ، به علت وجود واژگان متفاوت و استفاده از افعال مازندرانی درک متقابل بین گویشوران این دو زبان به شدت پایین می باشد و پژوهشگرانی همچون صادق کیا از زبان طبری برای فهم این گونه گویش ها بهره جسته اند.<ref>{{پک|حبیب برجیان |۱۳۹۲|ک=گویشهای پارسی-تبری در منطقه انتقال زبان با مرز مازندران|ص=۱۹۶}}</ref>این گونه زبانی درگذشته معمولاً با عنوان هایی همچون فارسی-طبری، فارسی-مازندرانی، مازندرانی-فارسی، فارسی قدیم و تاتی شناخته میشده است و مستشرق روسی والنتین ژوکوفسکی در قرن نوزدهم از آن به عنوان زبانی نزدیک به مازندرانی یاد می کند که اهالی تهران به آن '''زبان دهاتی(روستایی)''' می گفتند.<ref>{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی۱=BORJIAN |نام۱=HABIB |تاریخ=2013 |عنوان=“Perso-Tabaric Dialects in the Language Transition Zone Bordering Mazandaran” |پیوند= https://www.academia.edu/8074600/_Perso_Tabaric_Dialects_in_the_Language_Transition_Zone_Bordering_Mazandaran_ |ژورنال=Studia Iranica |دوره= |شماره= |صفحات=197 |doi= |تاریخ بازبینی= |زبان=en}}</ref>
دانشنامه [[ایرانیکا]] درباب زبان منطقه [[قصران]] آورده‌است که باید به دو بخش باید تقسیم شود. زبان بومیان شمال و شمال شرق منطقه بخش درونی قصران نزدیکی بسیار زیادی به [[زبان مازندرانی]] دارد. گویش منطقه جنوبی از [[اوشان]] در مرکز تا [[جیرود]] و [[تجریش]] در جنوب [[شمیران]] گونه ای [[زبان فارسی|فارسی]]-[[زبان مازندرانی|مازندرانی]] است و ویژگی‌های [[زبان‌های کاسپین]] را دارد<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/qasran the region can be divided into two linguistic zones: (1) The vernaculars of the north and southeast of Inner Qaṣrān show high degrees of affinity with Ṭabari (Māzandarāni) but with a substantial blend of Persian vocabulary and grammar; they are thus coined as ‘Ṭabaroid’ (Borjian, 1913b). (2) The southern dialects, from Ušān in the middle course of the Upper Jājrud southward to Tajriš in Šemirān, are given the appellation ‘Perso-Tabaric’ on the grounds that they are akin to Persian, while carrying a thick Caspian stratum], Giti Deyhim and EIr. , “QAṢRĀN,” Encyclopædia Iranica, online edition</ref> در سال‌های دور آن دسته از بومیان تهران که در محدوده [[ونک]] و [[شمیران]] سکونت داشتند به دلیل مجاورت با [[استان مازندران]] [[زبان مازندرانی|لهجه مازندرانی]] داشتند. [[والنتین ژوکوفسکی]] خاورشناس و زبان‌شناس روس اواخر قرن ۱۹ میلادی در سفری که به ایران داشت در حوالی شمیران با گویش تجریشی آشنا شده و در آثارش به این گویش اشاره می‌کند؛ گویشی که شباهت بسیاری با [[زبان مازندرانی|گویش مازندرانی]] دارد. تا امروز در محدوده‌هایی از جمله سرآسیاب [[دولاب]]، [[حرم شاه عبدالعظیم|شاه عبدالعظیم]] و… هنوز هم افرادی با لهجه شمرانی صحبت کنند؛ لهجه‌ای که ملایم شده [[زبان مازندرانی|گویش مازنی]] است<ref>{{یادکرد وب|عنوان=بررسی لهجه تهرانی در گفتگو با پژوهشگران تاریخ پایتخت و زبان‌شناسان|نشانی= https://www.hamshahrionline.ir/news/420284/باهار-و-دیفال-تا-چاقالو-و-راستکی
| |||