سدیم نیترید: تفاوت میان نسخه‌ها

| CASNo_Ref = {{cascite|correct|??}}

| CASNo = 12136۱۲۱۳۶-83۸۳-3۳

| InChI = 1/3Na.N

| OtherCations = }}}}

'''سدیم نیترید''' (Na ₃ N) یک [[ترکیب معدنی|ترکیب غیر آلی]] است که برخلاف [[لیتیم نیترید]] و برخی دیگر از [[نیترید]]ها، یک [[نیترید]] [[فلزهای قلیایی|فلز قلیایی]] بسیار ناپایدار است. با ترکیب پرتوهای اتمی [[سدیم]] و [[نیتروژن]] که بر روی یک لایه [[یاقوت کبود]] دمای پایین رسوب می‌کنند، می‌توان آن را ایجاد کرد.<ref name="Jansen2">{{cite journal|author=Fischer, D. , Jansen, M.|year=2002|title=Synthesis and structure of Na₃N|journal=Angew Chem|volume=41|issue=10|page=1755|doi=10.1002/1521-3773(20020517)41:10<1755::AID-ANIE1755>3.0.CO;2-C}} {{cite journal|author1=Fischer, D.|author2=Cancarevic, Z.|author3=Schön, J. C.|author4=Jansen, M. Z.|year=2004|title=Synthesis and structure of K₃N|journal=Z. Anorg. Allg. Chem.|volume=630|issue=1|page=156|doi=10.1002/zaac.200300280}}. [http://pubs.acs.org/cen/topstory/8020/8020notw9.html 'Elusive Binary Compound Prepared'] ''Chemical & Engineering News'' '''80''' No. 20 (20 May 2002)</ref> این ماده به راحتی به عناصر خود تجزیه می‌شود:

سدیم نیترید را می‌توان به دو روش مختلف تولید (سنتز) کرد:با [[گرماکافت|تجزیه حرارتی]] از [[سدیم آمید|NaNH ₂]] یا با واکنش مستقیم از عناصر.<ref name="Sangster2">{{cite journal|author=Sangster, J.|year=2004|title=N-Na(Nitrogen-Sodium) System|journal=Journal of Phase Equilibria and Diffusion|volume=25|issue=6|pages=560–563|doi=10.1007/s11669-004-0082-0}}</ref> رایج‌ترین روش برای تولید موفقیت‌آمیز سدیم نیترید توسط دیتر فیشر{{به انگلیسی|Dieter Fischer}}، مارتین جانسن {{به انگلیسی|Martin Jansen}} و گریگوری واجنین {{به انگلیسی|Grigori Vajenine}} با استفاده از روش دومی انجام شده‌است. راه اول تعیین نسبت مورد نظر از Na و N ₂ در فاز گاز به صورت جداگانه و وارد کردن آنها در یک محفظه خلاء در بستر سرد می‌باشد، که سپس تا دمای اتاق (298 K) گرم می‌شود تا تبلور شود.<ref name="Jansen2" /> روش دوم واکنش سدیم اولیه با نیتروژن فعال شده با پلاسما بر روی یک سطح فلز است. با وارد کردن آلیاژ Na-K مایع به ترکیب و با حذف مایع اضافی و شستشو با آلیاژ تازه، می‌توان این سنتز را بیشتر تسهیل کرد. سپس ماده جامد با استفاده از سانتریفیوژ از مایع جدا می‌شود. با این حال روش واجنین بسیار حساس به هوا است و می‌تواند به سرعت تجزیه شده و بسوزد، مگر اینکه در محیط اکسیژن خالص (O ₂) قرار گیرد.<ref name="Plasma2">{{cite journal|author=Vajenine, G.V.|year=2007|title=Plasma-Assisted Synthesis and Properties of Na₃N|journal=Inorganic Chemistry|volume=46|issue=13|pages=5146–5148|doi=10.1021/ic700406q|pmid=17530752}}</ref>

سدیم نیترید می‌تواند از رنگ قهوه ای مایل به قرمز یا آبی تیره بسته به تولید ترکیب به دلیل خواص ذاتی باشد.<ref name="Jansen2" /><ref name="Plasma2" /> بعد از چند هفته در دمای اتاق، هیچ نشانه ای از تجزیه نشان نمی‌دهد.<ref name="Plasma2" /> این ترکیب نقطه ذوب ندارد؛ زیرا همان‌طور که با استفاده از طیف‌سنجی جرمی در حدود ۳۶۰ کلوین ثابت شده‌است، دوباره به فرمهای اولیه آن تجزیه می‌شود.<ref name="Jansen2" /><ref name="Sangster2" /> تخمین آنتالپی تشکیل برای این ترکیب، ۶۴ کیلوژول بر مول است.<ref name="Plasma2" />

این ماده در کارنجات در رنج وسیعی از رنگ هایرنگ‌های و رنگدانه ها،رنگدانه‌ها، در صنعت داروسازی به عنوان یک حد واسط در تولید ساخارین و کافئین، در واکنش هایواکنش‌های آلی تولید حشره کش و علف کش هاکش‌ها به عنوان مهار کننده یکنندهٔ خوردگی، در صنعت نساجی به عنوان یک عامل سفید کننده، در صنعت لاستیک به عنوان بازدارنده یبازدارندهٔ پلیمری، در برنامه هایبرنامه‌های کاربردی شامل تصفیه آب، مایعات ضد انجماد، کیسه هوای خودروها، پاک کننده هایکننده‌های صنعتی و روان کننده هاروان‌کننده‌ها کاربرد دارد. در صنایع مختلف از جمله صنایع خودروسازی و حمل و نقل هوایی، نیتریت سدیم برای درمان گرما و حرارت شیمیایی فلزات، آلیاژها و بخشی از آنها استفاده می شودمی‌شود. با توجه به خواص ضد خوردگی، نیتریت سدیم نیز به عنوان یک خنک کنندهخنک‌کننده در ذخیره انرژی حرارتی برای سیستم هایسیستم‌های تهویه مطبوع و سردخانه صنعتی استفاده می شودمی‌شود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نیتریت سدیم - پتروکیمیاگر راد|نشانی=https://www.pkrad.com/index.php/fa/محصولات/محصولات-دسته‌بندی-شده/7-صنعتی/36-نیترید-سدیم.html|وبگاه=www.pkrad.com|بازبینی=2021-01-12|کد زبان=fa-ir}}</ref>