دیلمیان: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
وبگاه http://v6rg.com اعتبار ندارد برچسب: واگردانی دستی |
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰.۱) +مرتب (۱۴.۹ core): + رده:تاریخ تالش |
||
خط ۶:
قدیمیترین اشاره به دیلمیها به قرن دوم پیش از میلاد در کتاب «تاریخ جهانی» نوشته [[پولیبیوس]]<ref name="Polybius">Polybius</ref> برمیگردد.<ref name="ReferenceA">Wolfgang Felix, Wilferd Madelung. "DEYLAMITES". Encyclopædia Iranica. 1st Edition</ref>
منشأ نخستین دیلمیها بهطور یقین نامعلوم است و احتمالاً مربوط به دوره پیش از ظهور [[نژاد ایرانی]] است. به قول برخی مآخذ دیلمیها هرگز در فرمان [[شاهان ایران]] نبودند بلکه به عنوان سرباز با اجرت خدمت میکردند.<ref>http://www.loghatnaameh.com/dehkhodaworddetail{{پیوند مرده|date=سپتامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot
پروسوپیوس، از یک دیدگاه غربی، در دولومیتای در محاصره آکروپولیس در منطقه مورد مناقشه لازیکا در دوره حکومت خسروی اول (حدود ۵۵۲) گزارش کردهاست: آنها متحدین مستقل پارسیان بودند، در کوههای غیرقابل دسترسی در قلب ایران میزیستند (یعنی [[مادیه]]) و مانند یک پیادهنظام میجنگیدند، هرکدام با شمشیر، سپر، و سه زوبین مسلح بودند و به جنگ در مناطق کوهستانی آشنا بودند.<ref>Procopius (De Bello Gothico 4.14.5-7, 4.14.9) reported, from a western point of view, on the Dolomîtai at the siege of Archeopolis in the disputed territory of Lazica during the reign of Ḵosrow I (about 552): They were independent allies of the Persians, living in inaccessible mountains in the heart of Persia (i.e. , Media) and fighting as infantrymen, each armed with sword, shield, and three javelins and accustomed to warfare on mountainous terrain.</ref>
در حین لشکرکشیهای [[خسرو انوشیروان]] مکرر از دیلمیها ذکر شدهاست؛ از جمله در حدود ۵۷۰ میلادی که انوشیروان به یمن لشکر فرستاد عدهٔ بسیاری از مردم دیلم در لشکر او بودند. فرمانده آنان هم پیرمردی بود به نام [[وهرز دیلمی]] یا «وهریز دیلمی».<ref name="loghatnaameh.com">{{یادکرد وب |url=http://www.loghatnaameh.com/dehkhodaworddetail-29b7be4425e245e29cbca762b43df299-fa.html |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۲۲ آوریل ۲۰۱۰ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090423090757/http://www.loghatnaameh.com/dehkhodaworddetail-29b7be4425e245e29cbca762b43df299-fa.html |archivedate=۲۳ آوریل ۲۰۰۹ |dead-url=yes
در عهد باستان دیلمیان قبایلی [[کوه نشین]] بودند که معمولاً جغرافیدانان عرب قرن دهم آنان را ساکنان دیلم، ارتفاعات گیلان میدانند. توزیعی به طرز قابل توجهی وسیعتر تا جنوب ارمنستان و قفقاز هم به هر روی قابل نتیجهگیری است.
خط ۱۵:
== پس از اسلام ==
در سدههای نخستین اسلامی دیلمیان مناطق کوهستانی جنوب و جنوب شرقی [[گیلان]] (همان مناطقی که امروزه بیشتر به نامهای رودبار، دیلمانات، اشکورات، الموت و طالقان میشناسند) زندگی میکردند که این نواحی در واقع همان بخش [[بیه پیش]] گیلان میباشد که شامل کلیه مناطق جلگهای و کوهستانی حدفاصل دره سفیدرود و دره چالوس به مرکزیت اولیه [[رودبار]] و بعدها [[لاهیجان]] شناخته میشد و امروزه شهر [[دیلمان]] از [[شهرستان سیاهکل]] پرچم و نماد سرزمین دیلمیان میباشد. ریشهٔ اصلی آنها هر چه بوده باشد، در آن زمان آنها و همسایگان گیلشان عموماً ارتباط نزدیکی با هم داشتند و اغلب با هم ذکر میشدند. ادعا شده بود که این دو مردم از دو برادر، دیلم و گیل، از قبیله عرب بنو ذبه ریشه گرفتهاند؛ به نظر میرسد این افسانه ریشههای عرب دیلمیان به هنگام گسترش اولیه اسلام شناخته شده بودهاست. دیلمیان مطمئناً به هنگام فتح یمن توسط ایرانیان در حدود ۵۷۰، میان اعراب شناخته شده بودهاند و طی روزهای نخستین اسلام فیروز و گشنسب (جشنس) دیلمی نقشی کلیدی میان ابنای ایرانی حامی دین جدید در یمن داشتهاند. خانواده فیروز دیلمی به سوریه و فلسطین مهاجرت کردند جایی که بسیاری از نوادگان شان به مسلمین شناخته شدهای تبدیل شدند.<ref>In the early Islamic centuries the Deylamites lived in the Alborz mountains and along the shore of the Caspian (qq.v.) north of Qazvīn, between Gīlān in the west and Ṭabarestān (Māzandarān) in the east. Whatever their actual origins, at that time they and their Gilite neighbors were commonly considered closely related and frequently mentioned together. It was claimed that the two peoples were descended from two brothers, Deylam and Gīl, of the Arab tribe Banū Ḍabba; this legend of the Arab origins of the Deylamites seems to have been known already at the time of the early expansion of Islam (see Ṭabarī, I, pp. 1992, 2352; III, p. 2367). Deylamites were certainly known among Arabs from the time of the Persian conquest of Yemen in about 570, and during the early days of Islam the Deylamites Fīrūz and Gošnasp (Jošnas) played a leading role among the Persian Abnāʾ (q.v.), backing the new religion in Yemen. Fīrūz Deylamī’s family emigrated to Palestine and Syria, where several of his descendants became well-known Muslim traditionists. Dey-lamites may also have participated in raids in northern Arabia. Abū Dolaf b. Mohalhel (sec. 25; Yāqūt, Boldān, s.v. Deylamestān) mentioned a place called Deylamestān, located 7 farsangs from Šahrazūr, where in pre-Islamic times Deylamites used to camp while they carried out their raids into the lowlands of Mesopotamia.</ref>
در پایان عهد [[ساسانیان]] و هم زمان با آغاز ورش و [[هجوم عرب]] دستههای دیلم در داخل ولایات مرکزی ایران تاخت و تاز میکردهاند و به غارت و راهزنی میپرداختهاند. به دلیل وجود حصار البرز آنها همچون مردم [[طبرستان]] سالها در مقابل لشکریان اعراب مسلمان مقاومت میکردند و مدتها پس از انقراض سلسله ساسانی همچنان به آیین قدیم خود باقیماندند و با آنکه مسلمانان چندین بار به آنجا لشکر کشیدند نتوانستند تمام آن را تسخیر کنند و به همین جهت دیلم پناهگاه امنی برای سرکشان و مخالفین خلفای [[عباسیان|عباسی]] گردید.<ref name="loghatnaameh.com"
;سدههای نخستین اسلامی
خط ۴۷:
== سرانجام ==
بعدها ارتفاعات دیلم کمابیش تحت سلطه سلسله [[کیاییان|کارکیائیان]] [[گیلان]] شرقی ([[بیه پیش]]) که مرکزشان در [[لاهیجان]] بود قرار گرفت. در ۸۱۹ [[هجری قمری]] سیدرضی لاهیجانی دیلمیان را به کنار سفیدرود دعوت کرد و ۲ تا ۳ هزارتن از ایشان را با سرکردگانشان بقتل رسانید.<ref>(از دائرةالمعارف فارسی).</ref> دیلمیان تیرهای ایرانی و ساکن [[دیلمستان]] بودهاند که تا قرن هشتم هم وجود داشته و از تیرهٔ گیل جدا بودهاست. در قرن مذکور سادات کیایی گروه بسیاری از آنان را کشتند، ظاهراً آنچه بازماندند با [[مردم گیل]] درهم آمیختند و [[گیلک
== نظرات در مورد دیلمیها ==
خط ۷۴:
[[رده:دیلمیان]]
[[رده:تاریخ تالش]]
[[رده:زازا]]
[[رده:سازمانهای نظامی شاهنشاهی ساسانی]]
|