هفت‌سین: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←پیشینه: بهبود کلی و تصحیح. برچسب‌ها: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایشگر دیداری |
|||
خط ۱:
{{درستی|تاریخ=مارس ۲۰۱۶}}
[[پرونده:سفره هفت سین .jpg|جایگزین=|بندانگشتی|
'''هفت‌سین''' [[سفره]]ای است که [[مردمان
در گذشته این سنت در بخش‌هایی از [[ایران بزرگ|ایران‌زمین]] و امروزه در [[ایران]] و برخی از کشورهای اطرافِ آن گرامی داشته می‌شود.<ref name=":2">{{یادکرد کتاب|عنوان=مجید دهقانی، پیشینه هفت‌سین در ایران، بخارا فروردین و اردیبهشت 1398 - شماره 130 (ص 372 تا 386 )}}</ref><ref name=":3">{{یادکرد وب|عنوان=آداب و رسوم کشورهای خاورمیانه در «نوروز»|نشانی=https://fa.alkawthartv.com/news/128625|وبگاه=https://fa.alkawthartv.com {{!}} شبکه الکوثر|بازبینی=2021-01-22|کد زبان=ar}}</ref>
سفره هفت‌سین ویژه نوروز نیست و گروهی این سفره یا مانندش را برای [[جشن ازدواج|جشن زناشویی]] یا [[شب چله]] آماده می‌کنند.{{مدرک}}
سطر ۹ ⟵ ۱۱:
== پیشینه ==
بنا بر اطلاعات دانشنامهٔ [[ایرانیکا]] تاریخچهٔ این رسم مبهم است.<ref name=":1">{{یادکرد وب|عنوان=HAFT SIN – Encyclopaedia Iranica|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/haft-sin|وبگاه=www.iranicaonline.org|بازبینی=2020-03-21}}</ref> برخی پژوهشگران ذکر می‌کنند که در گذشته برای ارج نهادن به برکات زمینی سفره‌ای با هفت نماد برای نوروز می‌آراستند. ظاهراً قدیم‌ترین سندی که در آن به اصطلاحِ «هفت سین» اشاره شده دیوان چاپ نشده [[امیر بهاءالدین برندق خجندی]] (۷۵۷–۸۳۵ قمری) است با این دو بیت:<ref name=":0">{{Cite journal|last=Dehghani|first=Majid|title=پیشینه هفت سین در ایران.pdf|url=https://www.academia.edu/38399336/پیشینه_هفت_سین_در_ایران.pdf|language=en}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=این اشعار در خلاصه الاشعار تقی کاشی نسخه شماره 104 دانشگاه تهران ص 193 مضبوط است.}}</ref>{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|چون به میدان طرب رانی بُراق عیش را|سبزهٔ سیراب و سنبل، سوسن و سرو و سمن}}
{{ب|هم ز عین مردمی باید که چینی "هفت سین"|ساغر می در میان بزم و ساقی هفتمین}}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}نوشته دیگری که در قرن نهم به سفره هفت سین و متعلقات آن اشاره می‌کند، رساله ای است که توسط [[سلطان ابراهیم میرزا تیموری|ابراهیم سلطان تیموری]] (۷۹۶–۸۳۸قمری) نوشته شده‌است. در این رساله حکایتی کوتاه در باب نوروز و سفره هفت سین چنین ذکر شده‌است که: "در روز نوروز جماعتی می‌گفتند که به حسب نظر نجومی امسال از جهت میمنه حال اشتغال به چیزهایی می‌باید نمود که سر الفاظ او "سین" باشد همچنانچه سر و سبزی و سرکه می‌باید خورد و سقرلاط و سمور و سنجاب می‌باید پوشید. مولانا نور گفت پس صوف نیز می‌باید پوشید."<ref name=":0"/>[[پرونده:NOROZKISH2.jpg|بندانگشتی|230 px|سفرهٔ هفت‌سین در زیر آبهای [[خلیج فارس]]. [[نوروز]] ۱۳۸۴]]در بعضی ریشه‌یابی‌های دیگر، هفت سین را به هفت «سینی» ربط داده‌اند،<ref>جهان فروری؛ ص 57-58؛ به نقل از گاه‌شماری و جشن‌های ایران باستان، هاشم رضی، ص 360-361</ref> یا اصلش را «هفت میم» دانسته‌اند، یا آن را از ریشهٔ «هفت‌چین» به معنی هفت چیدنی نامیده‌اند که این ریشه یابی نیز از سوی محققین جدی گرفته نمی‌شود.{{مدرک}}▼
▲
نخستین اشاره به «هفت‌سین» در زمان قاچار، اشاره [[سلطان احمد میرزا عضدالدوله]] به رسم سفره نوروزی دربارِ [[فتحعلی‌شاه]] در روزِ سیزدهم نوروز است: «احدی به خوانچه‌ها و مجموعه‌های اسباب تحویل دست نمی‌زد. روز مزبور درب اتاق باز می‌شد. این دو خانم در حضور حضرت خاقانی دو ظرف از آن خوانچه‌ها را برمی‌داشتند و میان باغ انداخته می‌شکستند. بعد از آن تمام اهل حرم‌خانه آن ظروف را می‌بایست بشکنند و اسباب هفت سین را یغما کنند.<ref name=":2" />
در سفرنامه‌های ویلسون و هانری رنه نیز اشاره به سفره هفت‌سین می‌شود.<ref name=":2" />
در بعضی ریشه‌یابی‌های دیگر، هفت سین را به هفت «سینی» ربط داده‌اند،<ref>جهان فروری؛ ص 57-58؛ به نقل از گاه‌شماری و جشن‌های ایران باستان، هاشم رضی، ص 360-361</ref> یا اصلش را «هفت میم» دانسته‌اند، یا آن را از ریشهٔ «هفت‌چین» به معنی هفت چیدنی نامیده‌اند که این ریشه یابی نیز از سوی محققین جدی گرفته نمی‌شود.{{مدرک}}
دیگر این که در آیین نوروزی [[ساسانیان]]، عدد «هفت» اهمیت داشته‌است. مثلاً در ''کتاب المحاسن و الاضداد'' (به [[عربی]]، منسوب به [[جاحظ]])، آمده‌است که ساسانیان در نوروز هفت دانه را بر هفت ستون می‌کاشتند یا نانی می‌پختند از هفت غلهٔ مختلف؛ ولی «هفت‌سین» را پدیدهٔ پیوسته‌ای بازمانده از دوران پیش از اسلام دانستن، در حالی که اشاره‌ای به آن در دوران اسلامی (چه در میان فارس‌ها و مسلمانان و چه در میان کردها و زرتشتیان) تا قرن بیستم میلادی باقی نیست، ادعایی بی‌مدرک است.{{مدرک}}
سطر ۲۸ ⟵ ۳۶:
به این معنی که نعمت‌ها برای دوست و دشمن گسترده‌است.<ref>{{پک|عامری|۱۳۸۰|ک=تاریخچهٔ سفرهٔ نوروزی|ص=ص۴۶}}</ref>
به گفته نویسنده مدخل هفت سین در [[دانشنامه ایرانیکا]]، مردمان دیگری که با ایرانیان فرهنگ و آیین‌های میان‌وند دارند (مانند [[افغان‌ها]]، [[تاجیک‌ها]]، و [[ارمنی‌ها]]) این سفره را نمی‌چینند و این سفره حتی میان [[کردها]] (که هر دو از نگاهبانان آیین‌های باستانی ایرانی بوده‌اند) نیز نبوده‌است، هر چند به تازگی سفره هفت‌سین در میان زرتشتیان شهرنشین فراگیر شده‌است.<ref name=":1"/> سفره هفت سین به صورت‌های مختلف در مناطق کُردنشینِ ایران، افغانستان، پاکستان و جمهوری آذربایجان نیز رواج دارد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=آئین های نوروزی تجسم همبستگی کردها در چهار کشور منطقه|نشانی=https://www.rfi.fr/fa/آئین-های-نوروزی-تجسم-همبستگی-کردها-در-چهار-کشور-منطقه-20160320/عمومی|وبگاه=ار.اف.ای - RFI|تاریخ=2016-03-20|بازبینی=2021-01-22|کد زبان=fa}}</ref><ref name=":3" /><ref>{{یادکرد وب|عنوان=سفره هفت سین در جمهوری آذربایجان|نشانی=http://www.mizanonline.com/fa/news/500850|وبگاه=fa|تاریخ=۱۳۹۸/۰۱/۰۱ - ۱۴:۱۴|بازبینی=2021-01-22|کد زبان=fa|نام=قوه قضائیه {{!}} خبرگزاری میزان {{!}} Mizan Online News|نام خانوادگی=Agency}}</ref>
== سین‌های سفره هفت‌سین ==
| |||