کاربر:Shfarshid/صفحه تمرین۲: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
=== پرچم ایران در دوران پادشاهی مشروطه ===
==== پیش از پادشاهی پهلویها ====
[[پرونده:Turco-Persian_boundary_commission_1913-1914.jpg|بندانگشتی|پرچم ایران در کنار اعضای کمیسیون مرزی ایران-عثمانی در ۱۹۱۳ یا ۱۹۱۴ میلادی (شیر و خورشید این پرچم بر روی هر سه رنگ قرار گرفته و مطابق با «دستورالعمل بیرقهای دولت علیه» میباشد که در مقالهٔ «شیر و خورشید: نشان رسمی دولت ایران» نوشتهٔ «ابراهیم مکلا» به چاپ رسیده است.)]]
در آغاز جنبش مشروطیت عدهای کوشیدند پرچمهایی سرخرنگ را معمول کنند؛ ولی سرانجام اصل پنجم [[متمم قانون اساسی مشروطه]] پرچم سبز و سفید و سرخ و نشان شیر و خورشید را رسمی کرد.<ref dir=ltr>{{پک|Shapur Shahbazi|1999|ف=FLAGS|ک=Encyclopædia Iranica|زبان=en}}</ref> متن اصل پنجم متمم قانون اساسی مشروطیت (مصوب مهر ۱۲۸۶ ه.خ) چنین است: «الوان رسمی بیرق ایران سبز و سفید و سرخ و علامت شیر و خورشید است.»
{{double image|left|Qajar Civil Ensign.svg|160|Qajar Naval Ensign.svg|160|دو پرچم از آغاز دوران مشروطیت:{{سخ}}سمت چپ با توجه به تاریخچهٔ تغییرات و و تحولات درفش… (۴) نوشتهٔ یحیی ذکاء بازسازی
در آغاز دوران مشروطه، پرچمی با زمینهٔ سفید و دو لبهٔ سبز و سرخ معمول گردید که بهزودی کنار گذاشته شد.<ref>{{پک|ذکاء|۱۳۴۴|ف=تاریخچه تغییرات و تحولات درفش… (۴)|ک=هنر و مردم|ص=32|رف=Zoka4}}
[[پرونده:Flag of Persia in 1917.png|بندانگشتی|300px|پرچمهای ایران در سال ۱۹۱۷ م (دوران پادشاهی احمد شاه قاجار) در کتاب «پرچمهای جهان» نشر «جامعهٔ جغرافیایی ملی» ایالات متحدهٔ آمریکا]]
==== پرچم دورهٔ پهلوی ====
در زمان [[رضا شاه]] پهلوی پرچم مشروطه حفظ شد با این تفاوت که شیر با چهرهٔ واقعیتری ترسیم میشد و دیگر خورشید به صورت زنانه ترسیم نمیگردید و خورشید تنها دارای انواری بود
در همین زمان واژههای مصطلح در زبان فارسی شامل دِرَفش (پارسی)، عَلَم (عربی) و بیرق (ترکی)<ref dir=ltr>{{پک|Shapur Shahbazi|1999|ف=FLAGS|ک=Encyclopædia Iranica|زبان=en}}</ref> با واژه پرچم جایگزین شدند.<ref>''فرهنگ فارسی'' معین</ref> این واژه به مرور زمان، به حکم اطلاق جزء بر کل، بر خود درفش نیز اطلاق شده و نخستین [[فرهنگستان ایران]] کاربرد آن را به همین معنی و به جای علم و بیرق تأیید کردهاست.<ref>{{پک|نجفی|۱۳۷۴|ک=غلط ننویسیم|ص=۹۰}}</ref> این اقدام اعتراض نافرجام بعضی فرهیختگان از جمله [[ابراهیم پورداوود]] را دربرداشت.
در دورهٔ پهلوی نیز استفاده از سه نسخه از پرچم سهرنگ ایران (دولتی، مدنی [civil یا به غلط ملی] و نظامی) ادامه یافت:<ref>{{پک|بختورتاش|۱۳۸۳|ک=تاریخ پرچم ایران…|ص=
* '''پرچم با علامت شیر و خورشید:''' از سه رنگ برابر سبز و سفید و سرخ تشکیل میشد به نحوی که سبز در بالا، سفید در میان و سرخ در پایین قرار میگرفت. علامت شیر و خورشید در وسط پرچم و روی بخش سفید جای داشت.
* '''پرچم بدون علامت شیر و خورشید:''' از سه رنگ برابر سبز و سفید و سرخ تشکیل میشد به نحوی که سبز در بالا، سفید در میان و سرخ در پایین قرار میگرفت. این پرچم فاقد علامت شیر و خورشید بود. این پرچم برای مدتی «پرچم ملی» خوانده میشد که مورد اعتراض برخی از پژوهشگران همچون یحیی ذکاء قرار داشت. در مقررههای هیئت دولت منوچهر اقبال در سالهای ۱۳۳۶ و ۱۳۳۷ نیز نامی از پرچم ملی نیامده است.
سطر ۲۴۷ ⟵ ۲۰:
{{وسطچین}}
<gallery widths="200px" heights="200px" perrow="5">
Flag of Iran (1964).svg|۴:۷ {{FIAV|100100|1}}{{FIAV|historical}} پرچم ایران پیش از انقلاب
State Flag of Iran (1964-1980).svg|۴:۷ {{FIAV|110110|1}}{{FIAV|historical}} پرچم ایران پیش از انقلاب
Naval flag of Iran 1933-1980.svg|۴:۷ {{FIAV|001001|1}}{{FIAV|historical}} پرچم نظامی ایران پیش از انقلاب
</gallery>
{{پایان}}
سطر ۲۵۸ ⟵ ۳۱:
پس از انقلاب مشروطه کوششهایی در جهت استانداردسازی پرچم ایران صورت پذیرفت.
'''استانداردسازی شیر و خورشید:''' در مقررهای به تاریخ ۱۶ شهریور ۱۲۸۹ ه.خ جزئیات علامت شیر و خورشید شامل نحوهٔ رسم دم شیر (مانند حرف ''S'' ایتالیک)، محل و اندازهٔ شیر، شمشیر و خورشید توصیف شد.<ref>{{پک|۱۳۳۲ ه. ق|ک=سالنامه وزارت امور خارجه|ص=
در انتهای مقالهٔ «شیر و خورشید: نشان رسمی دولت ایران» نوشتهٔ «ابراهیم مکلا» تصویرهای گوناگونی از نقوش شیر و خورشید گرد آورده
بیرق ایران عبارت از سه رنگ خواهد بود یعنی از سبز و سفید و قرمز سبز در فوق سفید
در وسط قرمز در پائین و باید عرض هر سه مطابق یکدیگر باشد
شیر و خورشید بیرق باید باندازه باشد که نوک اشعه بلند و سر شمشیر در قسمت سبز و پنجه
و
در زیر پای شیر نقش خارجی از قبیل زمین و سبزه و غیره لازم نیست
نگاه شیر باید قدری تند و باهیبت بوده و صورت آن نباید بطرف چپ یا بصورت
سطر ۲۷۳ ⟵ ۴۶:
اشعهٔ خورشید نباید بهم متصل باشد بلکه باید از هم جدا و طول آنها بسه درجه قسمت شده
مطول آنها وسط و جنبین آن کوتاهتر بوده بهمین ترتیب تا نیمدایره تمام شود
رنگ شیر و خورشید و شمشیر باید مانند موهای شیر مایل بزردی باشد»}}<ref>{{پک | مکلا | 1344 | ک=شیر و خورشید: نشان رسمی دولت ایران | زبان=fa | ص=168}}
در مقررهای به تاریخ ۱۳۳۶ چنین آمدهاست:<ref name="dotic2">{{یادکرد وب | نشانی=http://law.dotic.ir/AIPLaw/lawview.do?reqCode=lawView&lawId=212093&isLaw=1&type=all&searchText=پرچم&synonyms= | عنوان=مقررهٔ ۸۳۰۷۲: تصویبنامه راجع به پرچم ایران | وبگاه=پایگاه ملی اطلاعرسانی قوانین و مقررات کشور | ناشر=معاونت حقوقی ریاست جمهوری؛ معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات | تاریخ=۱۳۳۶ | تاریخ بازبینی=18 June 2018 | نشانی بایگانی=https://archive.today/20180618134931/http://law.dotic.ir/AIPLaw/lawview.do?reqCode=lawView&lawId=212093&isLaw=1&type=all&searchText=پرچم&synonyms= | تاریخ بایگانی=۱۸ ژوئن ۲۰۱۸ | مکان=تهران | زبان=fa | dead-url=yes}}</ref> «نقش شیر و خورشید به رنگ زرد طلایی در وسط پرچم روی قسمت سفید و به قسمی رسم میشود که سر شیر به طرف چوب پرچم و شمشیر بهطور عمودی در دست شیر قرار گرفته و پای شیر به طرف رنگ قرمز باشد. در یک روی پرچم که سر شیر به طرف چپ بیننده است، شمشیر در دست راست شیر است و نگاه شیر متمایل به چپ و دم شیر به شکل حرف ''S'' ایتالیک [است] و یک خم به طرف بالا دارد. در روی دیگر پرچم عکس این وضع خواهد بود؛ یعنی شمشیر در دست چپ شیر است و نگاه شیر متمایل به راست و دم شیر وارونهٔ حرف ''S'' ایتالیک است و شیر و خورشید دو روی پرچم باید برهم منطبق باشد. زیر پای شیر از امتداد شمشیر تا نقطهٔ تقاطع عمود فرضی که از آخرین نقطهٔ دم شیر فرود آید متناسب با ابعاد تصویر، خط مستقیمی رسم میشود.» در مقررهای دیگر به تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۳۷ شیر و خورشید به جای خط افقی بر روبانی تاخورده جای داده میشود. به گفتهٔ یحیی ذکاء در ۱۳۴۴ کمیسیونی در «مؤسسهٔ استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران» تشکیل شد که برای پرچم ایران استانداردهایی را تدوین نماید. بار دیگر در این استاندارد، تکیهگاه شیر، یک خط (به جای روبان تاخورده) توصیف شد.<ref>{{پک|ذکاء|۱۳۴۴|ف=تاریخچه تغییرات و… (۶)|ک=هنر و مردم|ص=|رف=Zoka6}}</ref> سرانجام نیز در دههٔ ۱۳۵۰، طراحی مدرنی از شیر و خورشید رسمیت یافت و بر اسناد دولتی و پرچمها نقش بست.<ref>{{یادکرد وب |نام خانوادگی=معتضد |نام=خسرو |عنوان=هلال احمر، علامت بهداری دولت عثمانی بود |نشانی=http://www.asriran.com/fa/news/334868/هلال-احمر-علامت-بهداری-دولت-عثمانی-بود |بازبینی=۳۰ فروردین ۱۳۹۶ |اثر= |تاریخ=۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۳ |ناشر=سایت تحلیلی خبری عصر ایران |نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20170419163051/http://www.asriran.com/fa/news/334868/%D9%87%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%D8%B9%D8%AB%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D8%AF |تاریخ بایگانی=۱۹ آوریل ۲۰۱۷ |dead-url=no}}</ref>
'''تناسب پهنا به درازای پرچم:''' در نظامنامهٔ ۱۲۸۹ ه.خ پهنای پرچم ۱۵۶ سانتیمتر و درازای آن ۳۱۲ سانتیمتر تعیین گردید. بدین ترتیب نسبت پهنا به درازا ۱ به ۲ بودهاست.<ref>{{پک|۱۳۳۲ ه. ق|ک=سالنامه وزارت امور خارجه|ص=۲۰۲–۲۰۴|رف=سالنامه}}</ref> در مقررهای به تاریخ ۱۳۱۴ قطع (تناسب پهنا به درازای) پرچمهای دولتی، ملی و نظامی بر زمین ۲ به ۳ و بر کشتیها ۱ به ۳ تعیین گردید.<ref name="dotic1"/> در مقررههای دیگری به تاریخ ۱۴ دی و ۸ بهمن ۱۳۳۶ تناسب پهنا به درازای پرچمهای ایران بر زمین و بر کشتیها ۱ به ۱٫۷۵ (یا همان ۴ به ۷) تعیین شد که این تناسب در پرچم کنونی ایران نیز رعایت میشود.<ref name="dotic2"/><ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://law.dotic.ir/AIPLaw/lawview.do?reqCode=lawView&lawId=164493&isLaw=1&type=all&searchText=پرچم&synonyms= | عنوان=مقررهٔ ۴۸۸۷۱: تصویبنامه راجع به پرچم ایران | وبگاه=پایگاه ملی اطلاعرسانی قوانین و مقررات کشور | ناشر=معاونت حقوقی ریاست جمهوری؛ معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات | تاریخ=۱۳۳۶ | تاریخ بازبینی=21 September 2015 | نشانی بایگانی=https://archive.today/20150921002802/http://law.dotic.ir/AIPLaw/lawview.do?reqCode=lawView&lawId=164493&isLaw=1&type=all&searchText=پرچم&synonyms= | تاریخ بایگانی=۲۱ سپتامبر ۲۰۱۵ | مکان=تهران | زبان=fa | dead-url=yes}}</ref>
|