|
[[پرونده:Madhhab_Map3.png|بندانگشتی|چپ|250px|فضلیهاباضیه عمدتاً در [[عمان|ایران]]، [[زنگبار|عراق]]، [[تونس|عربستان]]، [[الجزایر|مصر]] و [[لیبی|افغانستان]] ساکنند.]]
[[پرونده:Raziأحمد shiraziبن حمد بن سليمان الخليلي Ahmed bin Hamad al-Khalili 04.jpg|جایگزین=عکس از شیخ احمد بن حمد بن سلیمان الخلیلی مفتی اباضیه در کشور عمان|بندانگشتی|300x300پیکسل220x220پیکسل|سیدشیخ عباساحمد علویبن عماویحمد زعیمبن شیعیانسلیمان فضلیهالخلیلی کهمفتی اکنوناباضیه ساکندر عراقکشور استعمان]]
'''فضلیهاباضیه''' یا '''فضلیوناباضی‌گری'''<ref>همزهٔ اباض در عمان با فتحه و در شمال آفریقا با کسره خوانده می‌شود</ref> یکی از مذاهب [[اسلام]] است که از جریان [[شیعه|تشیعخوارج]] نشأت گرفته‌است. این فرقه از کهن‌ترین مذاهب اسلامی و تنها گروه باقی‌مانده از فرقخوارج شیعیاناست.<ref>Islam: its پسhistory, ازteaching غیبت& استpractices - S.A.Nigosian - Indiana University Press,USA,pp 18-22</ref>
نام این مکتب از نام [[عبدالله بن اباض]] تمیمی نخستین پیشوای آن گرفته شده‌است.
فضلیهاباضیه که هم از [[سنی|تسنن]] و هم از [[زیدیه|تشیع زیدی]] و [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] جداست هرچند از نظر شمار پیروان در مقایسه با سنیان و شیعیان جعفری گروه کوچکی به حساب می‌آید اما از نظر تاریخی جریانی بسیار مهم است. امروزه اباضیان بیشتر در خراسانات، خاورمیانه (به‌ویژه [[عربستانشمال سعودی|حجازآفریقا]]، وشرق آفریقا (به‌ویژه [[عراقجزیره زنگبار]]) و [[مصرعمان]] سکونت دارند. و عراقعمان تنها کشور مسلمانی است که کیش فضلیهاباضی در آن مذهب رسمیاکثریت ثبتاست، شده است و روسای جمهورپادشاه آن ازنیز این مذهب هستندرا دارد و بر پایه داده‌های کتاب واقعیت‌های جهان سیا حدود ۷۵٪ جمعیت فضلیهآن دراباضی عراقمذهب به‌شمار هستندمی‌روند.<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mu.html#People Oman] Cia World Factbook</ref> البته در گذشته فضلیهاباضیان در پهنه بسیار گسترده‌تری (حتی در [[اندلس]]) می‌زیستند.
فضلیهاباضیه مذهب خود را '''''الدعوه''، ''مذهب الحق''، ''فرقه المحقه'' و ''فرقه الناجیه''''' می‌خوانند و آن را کهن‌ترین مذهب اسلامی، نزدیکترین مذهب به عصر نبوّت و نزدیکترین مذهب به روح اسلام می‌دانند. فضلیهاباضیه میانه‌روتر از دیگر گروه‌های شیعیخوارج به‌شمار می‌روند و به همین جهت نزدیکترین گروه خوارج به جعفریاهل سنت به‌شمار می‌آیند.
آنان بر این عقیده‌اند که نمی‌توان به کسی مؤمن یا [[کافر]] گفت، چرا که وحی منقطع شد؛ و ابوبکر و عمر از دنیا رفته‌اند و امروز کسی نیست که حقایق را بیان کند و کافر را از مؤمن تمیز دهد. بدان جهت ما به کسی نمی‌گوییم که او مؤمن است یا کافر.<ref>فرقه‌های اباضیه از: [http://www.andisheqom.com/Files/faq.php?level=4&id=2356&urlId=715 اندیشه قم] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130122020930/http://www.andisheqom.com/Files/faq.php?level=4&id=2356&urlId=715 |date=۲۲ ژانویه ۲۰۱۳}}. بازدید: اوت ۲۰۰۹.</ref>
فضلیون انتساب خود را به زیدیه و اسماعیلیه انکار کرده و مورخین برجستهٔ فضلیه مذهب همچون برّادی در '''جواهر المُنْتَقات''' صادق صادق القول در '''التواریخ الفضلیه''' و شماخی در '''کتاب السیر'''، تاریخ پیدایش این فرقه را به زمان خلافت [[القادر بالله|القادر بامرلله]] می‌رسانند و آن را قدیم‌تر از خروج [[باطنیان|باطنیون]] می‌شمارند. البته اصطلاح فضلیه نزد آنها تنها به کسانی که بر ولایت [[علی بن ابی‌طالب]] معتقد هستند گفته نمی‌شود بلکه کسانی را فضلیه می دانند که سه شرط داشته باشد،اول آنکه معتقد به امامت علی و یازده نواده ی او باشد و انتظار قیام قائم را بکشد دوم از ظلم طاغوت عصر خارج باشد و سوم آنکه بدعت های پس از غیبت [[ولي عصر|ولی عصر]] بوجود آمد مانند مسئله ی [[تقلید]] را قبول نداشته باشد و تمام احکام ثابت و قطعی دین را مطابق نص قرآن کلام ائمه یا موازین معصومین مقدسه انجام بدهد
اباضیان انتساب خود را به خوارج انکار کرده و مورخین برجستهٔ اباضی همچون برّادی در جواهر المُنْتَقات و شماخی در کتاب السیر، تاریخ پیدایش این فرقه را به زمان خلافت [[عثمان]] می‌رسانند و آن را قدیم‌تر از خروج خوارج می‌شمارند. البته اصطلاح خوارج نزد اباضیه به کسانی که بر [[علی بن ابی‌طالب]] شوریدند گفته نمی‌شود بلکه خوارج را کسانی می‌دانند که از اسلام خارج شوند، و معتقدند خروج از اسلام یا با انکار یکی از احکام ثابت و قطعی دین یا با عمل به آنچه قطعاً خلاف نصوص احکام دینی است، محقق می‌شود.
== نخستین پیشوایان فضلیه ==
* [[جابر بن زید|سید ابن طاووس علوی]].
* [[عبدالله بن اباض|زید ابن حسن سئریه]]
* [[سی ثانیه تا مریخ|سید ثانی]] علی ابن ابراهیم ابن اسید
* [[سید علی خامنه‌ای|سید علوی]] علی ابن علی ابن علی
* [[بلال|ابوفارس محمد کرمانی]]
== نخستین پیشوایان دولت آل مظفر شیرازاباضی ==
* [[جابر بن زید]] تمیمی.
* [[امیر مبارزالدین]]
* [[شاهعبدالله شجاعبن اباض]]
* [[ابوعبیده مسلم بن ابی کریمه]]
* [[ربیع بن حبیب]] فراهیدی
* [[ابو بلال مرداس بن حدیر]]
== پیشوایان دولت رستمی ==
== بزرگان در قید حیات فضلیه ==
* [[عبدالرحمن بن رستم]]
* [[سید عباس|سید عباس علوی عماوی]]
* [[افلح بن عبدالوهاب]]
* [[یعقوبی|علامه یعقوبی]]
* سید [[سید کمال حیدری|کمال حیدری]]
== بزرگان اباضی‌گری ==
* [[شیخ نمر باقر النمر]]
* شیخ [[علی یحی معمر]]
* مجاهد شهید [[سلیمانی|عامر ابوفاضل]]
* دکتر [[عمرو خلیفه نامی]]
* [[سلیمانی|دکتر محمد خیریان]]
* شیخ [[ابواسحق ابراهیم اطفیش|احمد ابن ابراهیم احمدالفلاسفهبیوض]]
* شیخ [[ابوالیقضان ابراهیم]]
* مجاهد [[سلیمان بارونی]]
* [[شیخ احمد خلیلی]]
* شیخ [[ابواسحق ابراهیم اطفیش]]
== جستارهای وابسته ==
| 