سرنگونی صفویان: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب: خنثی‌سازی |
|||
خط ۶۳:
در طی دو سالی که بین حمله نخست محمود افغان و یورش نهایی او، فرصت بود، دربار شاه سلطان حسین هیچ اقدام مؤثری در مهار کردن قدرت افغان‌ها که روز به روز در حال توسعه بودند، نکرد و چاره‌ای نیندیشید<ref>زبدة التواریخ – به نقل از انقراض سلسله صفویه صفحهٔ ۱۴۶</ref> محمود با سپاهی که تعداد آن ۱۸۰۰۰ نفر مرکب از [[غلزایی‌ها]] و [[هزاره‌ها]] و [[بلوچ‌ها]] بودند به سیستان و کرمان لشکر کشید. گرچه محمود افغان، سیستان و کرمان را در این بار دوم به آسانی فتح کرد، اما موفق به فتح قلعه کرمان، نشدند.<ref>روایت ژزف آپی سالیمیان نقل از انقراض سلسله صفویه صفحهٔ ۱۵۲</ref> شاه سلطان حسین وقتی فهمید محمود نزدیک اصفهان می‌باشد به او پیشنهاد باج هنگفتی داد، اما محمود افغان نپذیرفت و وحشت همچنان در اصفهان مستولی بود. در این حین صاحب منصبان شاه سلطان حسین برسر چگونگی دفاع از اصفهان با هم اختلاف نظر داشتند. در این هنگام شاه سلطان حسین فرمان‌هایی خطاب به سرداران و حکام برخی ولایات فرستاد و تأکید کرد که با سپاهیان تحت فرمان خود هر چه زودتر در پایتخت حاضر شوند، اما جمعی از سرداران که در نواحی فارس و آذربایجان بودند، هنگامی که نزدیک اصفهان رسیدند همین که چشم ایشان بر علامات افغان‌ها افتاد، راه فرار پیش گرفته، هر یک به سمت ولایات خود فرار کردند.<ref>عالم آرای نادری جلد اول صفحهٔ ۲۷.</ref> سرانجام دو سپاه روبه‌روی هم قرار گرفتند. سرداران شاه سلطان حسین علی‌رغم تمایل خود در رأس یک سپاه ۳۰٬۰۰۰ نفری که اکثر آن‌ها را مردان جنگ ناآزموده تشکیل می‌دادند، به رویارویی با دشمن حرکت کردند.<ref>سفرنامه کروسینسکی صفحهٔ ۵۰.</ref><ref>عالم آرای نادری جلد اول صفحهٔ ۲۸.</ref>
==== محاصره اصفهان و تصرف کاخ
[[پرونده:Distribution of Presents for the New Year by Shah Sultan Husayn.png|thumb|left|300px|''توزیع هدایا در جشن نوروز توسط شاه سلطان حسین در اصفهان''، نام اثری است از [[محمد زمان]] که رسم عیدی‌دادنِ شاه و توزیع هدایا به درباریان را در [[نوروز]] ۱۱۳۴ ه.ق. به تصویر کشیده‌است.{{سخ}}[[مرشد کامل]] [[شاه سلطان حسین]]، چند سال بعد و درپی [[سقوط اصفهان|محاصرهٔ اصفهان]] مجبور شد تا با دستان خود، جقهٔ مُرصع همایونی را از عمامهٔ خویش بر گرفته و بر سرپوش [[محمود افغان]] بگذارد و با او و سپاهیان سُنی‌اش که مذهبِ شیعهٔ شاه را لعن می‌کردند، در کوچه و خیابان‌های [[اصفهان]] همراه شود<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran/2010/08/100803_shah_annive30_salamatian_end شاه با چه پیشینیه تاریخی ایران را ترک کرد؟]، ''بی‌بی‌سی فارسی''</ref> و دخترانش را به همسری سران قبیلهٔ [[غل‌زایی]] درآورد.{{سخ}}این اثر در مالکیت [[موزه بریتانیا]] قرار دارد.]]
شکست گلون‌آباد اوضاع حکومت شاه سلطان حسین را بیش از پیش پیچیده ساخت. اضطراب مردم در اثر اخباری که فراریان جنگ به انگیزه ترس و توجیه فرار خود منتشر می‌ساختند، غلبه شایعات بر قضاوت صحیح از میزان قدرت دشمن مهاجم و هجوم زنان و مردان و اطفال برای یافتن پناهگاه، حکومت را به وضع وحشت‌انگیزی سر درگم کرده بود. یک فرانسوی که شاهد عینی اوضاع بوده، گزارش داده‌است:<ref>گزارش گاردان به پاریس، بایگانی وزارت خارجه فرانسه، نقل از انقراض سلسله صفویه صفحهٔ ۱۶۶</ref>{{نقل قول|با وجود آنکه برای حمل سلاح عده‌ای کثیر مرد وجود دارد، فقط پانصد نفر سرباز داوطلب برای دفاع شهرگرد آمده‌اند. از هر هزار نفر ساکنان شهر، ده نفر مسلح به چشم نمی‌خورد. در اینجا همه چیز آشفته و به هم ریخته‌است.}} پس از پیروزی محمود افغان در جنگ گلون‌آباد، او به [[کاخ فرح آباد (اصفهان)|کاخ فرح آباد]] حمله کرد و افغان‌ها به راحتی وارد کاخ شدند و آن را به تصرف درآوردند. لکهارت می‌گوید:<ref>انقراض سلسله صفویه نوشته لکهارت صفحهٔ ۱۷۵.</ref> {{نقل قول|شگفت آنجاست که شاه سلطان حسین که آن همه مبالغ گزاف صرف بنای آن کرده و از گذراندن ایام در آنجا حظّ و بهره‌ای فراوان برده بود، تصمیم گرفت از آن بدون لحظه‌ای مقاومت چشم بپوشد.}}▼
▲شکست گلون‌آباد اوضاع حکومت شاه سلطان حسین را بیش از پیش پیچیده ساخت. اضطراب مردم در اثر اخباری که فراریان جنگ به انگیزه ترس و توجیه فرار خود منتشر می‌ساختند، غلبه شایعات بر قضاوت صحیح از میزان قدرت دشمن مهاجم و هجوم زنان و مردان و اطفال برای یافتن پناهگاه، حکومت را به وضع وحشت‌انگیزی سر درگم کرده بود. یک فرانسوی که شاهد عینی اوضاع بوده، گزارش داده‌است:<ref>گزارش گاردان به پاریس، بایگانی وزارت خارجه فرانسه، نقل از انقراض سلسله صفویه صفحهٔ ۱۶۶</ref>{{نقل قول|با وجود آنکه برای حمل سلاح عده‌ای کثیر مرد وجود دارد، فقط پانصد نفر سرباز داوطلب برای دفاع شهرگرد آمده‌اند. از هر هزار نفر ساکنان شهر، ده نفر مسلح به چشم نمی‌خورد. در اینجا همه چیز آشفته و به هم ریخته‌است.}} پس از پیروزی محمود افغان در جنگ گلون‌آباد، او به [[
=== فروپاشی و تاج نهادن ===
| |||