احمدشاه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''احمدشاه''' (۲۷ شعبان ۱۳۱۴ – ۲۷ رمضان ۱۳۴۸)<ref>{{پک|اتحادیه|۱۳۷۵|ک=احمدشاه قاجار|زبان=fa|ص=۶۷}}</ref> از ۲۷ جمادی‌الثانی ۱۳۲۷ ه‍.ق./ ۱۷ ژوئیه ۱۹۰۹ م. تا ۱۳ ربیع‌الثانی ۱۳۴۴ ه‍.ق./ ۳۱ اکتبر ۱۹۲۵ م. شاه ایران بود. او، هفتمین و آخرین شاه ایران از سلسله قاجار، پسر و جانشین [[محمدعلی‌شاه]] بود و پس از خلع پدرش و درحالی‌که تنها ۱۲ سال داشت، به شاهی رسید. احمدشاه پس از ۱۴ سال سلطنت در ۱۳۴۴ ه‍.ق. برکنار شد.<ref>{{پک|اتحادیه|۱۳۷۵|ک=احمدشاه قاجار|زبان=fa|ص=۶۷}}</ref>

احمدشاه پس از بازگشت به تهران در تیر ۱۲۹۹ استعفای وثوق‌الدوله را قبول کرد. سپس [[حسن پیرنیا|میرزاحسن خان مشیرالدوله]] را به ریاست دولت انتخاب کرد. شاه کوشش کرد در دولت‌های مشیرالدوله و [[سپهدار رشتی]] با روسیه ارتباط برقرار کند و با اعزام مشاورالممالک انصاری به مسکو زمینه‌های انعقاد [[قرارداد ایران و شوروی ۱۹۲۱]] را فراهم کرد. در سوم اسفند ۱۲۹۹ احمدشاه در برابر کودتای [[سید ضیاءالدین طباطبایی|سیدضیاء]] و [[رضاخان میرپنج]] قرار گرفت و مجبور شد سید ضیاء را به ریاست الوزرایی انتخاب کند. احمدشاه در خرداد ۱۳۰۰ موفق به عزل سیدضیاء شد و سپس [[قوام‌السلطنه]] را به ریاست الوزرایی منصوب کرد. متعاقباً کابینه‌های قوام، مشیرالدوله، کابینه دوم قوام، [[مستوفی‌الممالک]] و کابینه آخر مشیرالدوله از سوی احمدشاه روی کار آمدند. در پی آن، شاه سفری دوباره به اروپا داشت و پس از بازگشت، با سقوط کابینه مشیرالدوله در آبان ۱۳۰۲ مجبور شد به‌رغم میل قلبی‌اش، رضاخان سردارسپه را که در همه این مدت وزیر جنگ بود، به نخست‌وزیری انتخاب کند و بی‌درنگ در همان آبان ۱۳۰۲ ایران را بار دیگر به مقصد فرانسه ترک کرد. این سفر در واقع آغازی بر تبعید احمدشاه بود. احمدشاه در فروردین ۱۳۰۳ رضاخان را از ریاست الوزرایی عزل کرد، ولی با عدم قبول مجلس مبنی بر قبول نکردن دخالت شاه در عزل و نصب نخست‌وزیر و حمایت شدید مردم طرفدار او مجبور شد بار دیگر رضاخان را نخست‌وزیر کند. در شهریور و مهر ۱۳۰۳ شورش [[خزعل]] در خوزستان رخ داد. رضاخان،احمدشاهرضاخان، احمدشاه را به حمایت از تجزیه کشور توسط خزعل متهم کرد،{{مدرک}} و خود به خوزستان عزیمت کرده و شورش را سرکوب نمود.

[[مجلس مؤسسان نخست ایران|مجلس مؤسسان]] که متعاقباً گشایش یافت،رضاخانیافت، رضاخان را با نام [[رضاشاه پهلوی]] پادشاه ایران اعلام کرد. احمدشاه این اقدام مجلس را مغایر قانون اساسی و غیرمشروع دانست، اما در عمل نتوانست اقدامی برای مقابله با خلع خود انجام دهد. احمدشاه در نهم اسفند ۱۳۰۸ در پاریس درگذشت و در [[کربلا]] دفن شد.<ref>سیمای احمدشاه قاجار اثر محمدجواد شیخ‌الاسلامی</ref>

دربارهٔ کارنامه سیاسی احمدشاه می‌توان به نظر [[محمد مصدق|مصدق]] نیز اشاره کرد که در مجلس چهاردهم شورای ملی تصریح کرد: موقعی که شاه در لندن حاضر نشد در دعوت رسمی دولت انگلیس از قرارداد اسمی ببرد و آن را بشناسد، با این که ناصرالملک به او گفته بود اگر مقاومت کند از سلطنت خلع می‌شود؛ شاه وطن‌پرست بر مقاومت خود افزود و از قرارداد اسمی نبرد. برای شاه چه بالاتر از این که امروز نامش به نیکی برده شود. حوادثی که موجب بلندی نام می‌شود کم است و شاید در عمر کسی به این حوادث تصادف نکند. خوشبخت کسانی که از این حوادث استفاده کنند و بدبخت کسانی که خود را مطیع پیش‌آمد نموده و با هر ناملایمی بسازند. در سلسله سلاطین قاجار هفت نفر سلطنت کرده که از آن‌ها فقط دو نفر پادشاه نامی شده‌اند، اول مظفرالدین شاه است که در سلطنت او آزادی نصیب ملت شد و بعد احمد شاه است که تن به اسارت نداد و از سلطنت گذشت،ایگذشت، ای کاش که این پادشاه جوان بخت به کودتا تسلیم نمی‌شد و زودتر مقام سلطنت را ترک می‌کرد.

| جمادی‌الثانی ۱۳۳۵ هـ. ق (۱۲۹۶ هه‍.ش)|| انتشار [[روزنامه تجدد]] به مدیریت [[شیخ محمد خیابانی]]{{مدرک}}