عدد گویا: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
اشتباه تایپی
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جزبدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: برگردانده‌شده متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایشگر دیداری
خط ۱:
{{اشتباه نشود|عدد گنگ}}
[[پرونده:Number-systems.svg|بندانگشتی|ا'''عداد گویا''' (Q) زیرمجموعهٔ اعداد حقیقی (R) هستند. از سوی دیگر؛ آن‌ها [[عدد صحیح|اعداد صحیح]] (ℤ) را زیر مجموعهٔ خود دارند، که آن‌هم به‌نوبهٔ خود [[عدد طبیعی|اعداد طبیعی]] (ℕ) را زیر مجموعهٔ خود دارد.]]
'''عدد نسبی''' یا '''عدد گویا'''<ref>{{یادکرد فرهنگستان | مصوب=عدد گویا | بیگانه=rational number | بیگانه در فارسی= | حوزه=ریاضی | دفتر=ششم | بخش=فارسی | سرواژه=عدد گویا}}</ref> {{به انگلیسی|Rational number}} در علم [[ریاضیات]]، [[عدد|عددی]] است، که می‌تواند به صورت نسبت یا [[کسر]] {{math|''p''/''q''}} از دو [[عدد صحیح]] ({{math|''p''}} [[صورت کسر]] و {{math|''q''}} [[مخرج کسر]] بیان شود.<ref name="Rosen2">{{cite book|last=Rosen|first=Kenneth|year=|title=Discrete Mathematics and its Applications|edition=6th|publisher=McGraw-Hill|location=New York, NY|isbn=978-0-07-288008-3|pages=105, 158–160}}</ref> به عبارت دیگر اعداد گویا کسرهایی هستند که از تقسیم عدد صحیح بر عدد صحیح به جز صفر پدید آمده باشد مثلاً عدد صحیح زیر رادیکال نباشد.<ref name="Rosen">{{cite book|title=Discrete Mathematics and its Applications|url=https://archive.org/details/discretemathemat00rose_164|last=Rosen|first=Kenneth|publisher=McGraw-Hill|year=2007|isbn=978-0-07-288008-3|edition=6th|location=New York, NY|pages=[https://archive.org/details/discretemathemat00rose_164/page/n128 105], 158–160}}</ref> از آن‌جایی که <math>q</math> می‌تواند برابر با عدد یک باشد، پس تمامی اعداد صحیح، عدد گویانسبی نیز هستند. [[مجموعه (ریاضی)|مجموعه]] تمام اعداد گویا معمولاً با حرف <math>Q</math> (یا علامت <math>\mathbb{Q}</math>) نمایش داده می‌شود که به انتخابِ [[جوزپه پئانو]] از ابتدای کلمهٔ ایتالیاییِ [[wikt:quoziente|quoziente]]، به‌معنای [[خارج قسمت|خارج‌قسمت]]، اخذ شده‌است.<ref>{{cite web|url=http://searchdatacenter.techtarget.com/definition/Mathematical-Symbols|title=Mathematical Symbols|accessdate=1 April 2015|last1=Rouse|first1=Margaret}}</ref>
 
تمامی [[عدد حقیقی|اعداد حقیقی]] که گویانسبی نباشند، غیرنسبی([[عدد گنگ|گنگ]]) هستنداند. به عنوان نمونه، نسبت <math>\frac{\sqrt{3}}{2}</math> کسر هست، اما یک [[عدد گنگ]] است. به‌طور کلی می‌توان اعداد گویا را بدین صورت تعریف کرد: <math>\{\frac{x}{y} \mid x \in \Z , y \in \Z ,y\neq0 \}</math>
 
[[اعداد صحیح]]، [[اعداد طبیعی|طبیعی]] و [[اعداد حسابی]] همه [[زیرمجموعه|زیر مجموعه‌ای]] از اعداد گویا هستند زیرا مخرج تمامی اعداد طبیعی یک است و علامت آن‌ها مثبت در نتیجه همهٔ آنان [[اعداد کسری|کسر]] هستند. اعداد اعشاری را می‌توان جزو اعداد گویا به حساب آورد زیرا هر عدد اعشاری را می‌توان به صورت کسری نوشت که مخرج آن یکی از توان‌های مثبت ۱۰ و صورت آن یک عدد صحیح باشد. برای نمایش آنان روی محور می‌توان آنان را به کسر تبدیل نمود. اعداد گویا حاصل تقسیم دو عدد (تقسیم یک [[عدد صحیح]] بر یک [[عدد صحیح]]<ref>[http://www.chap.sch.ir/sites/default/files/books/91-92/104/001-028-C211-1.pdf chap.sch.ir] صفحهٔ ۸.</ref>) هستند. بین دو عدد گویا بی‌نهایت عدد گویا وجود دارد. اعداد گویا از منفی بی‌نهایت تا مثبت بی‌نهایت ادامه دارند. همچنین بین دو عدد گنگ بی شمار عدد گنگ وجود دارد.