رستم: تفاوت میان نسخه‌ها

رستم در ادبیات فارسی به صورت‌های رستهم، روستهم، روستم نیز آمده‌است. در اصل از دو جزء تشکیل شده‌است: «رُس» از /raodha/ (به معنی بالیدن و نمو یافتن) [رستن و روییدن از همین ریشه است] + «تَهم» /taxma/ که در [[زبان فارسی باستان|فارسی باستان]] و [[گاتاها]] و دیگر بخش‌های ''[[اوستا]]'' به معنی «دلیر» و «پهلوان» آمده‌است و «تهمتن» نیز از همین ریشه استاست؛ به معنی بزرگ پیکر و قوی اندام،اندام و در حقیقت تهمتن معنی کلمهٔ رستم است.

بنابر آنچه گفته شد، رستم یعنی کشیده بالا و بزرگ تن و قوی پیکر.<ref>''[[یشت]]ها''، ص ۱۳۹</ref><ref>''فرهنگ ایران باستان''، ص ۲۲۸</ref> «در ادبیات پهلوی نام رستم به صورت «رُت‌ستَخمَک» /rot-staxmak/ یا «رُت‌ستَخم» /rot-staxm/ و «رُت‌ستَهم» /rot-stahm/ آمده‌است.<ref>''[[بندهشن]]'' بزگ، فصل‌های ۳۳ و ۳۵</ref><ref>کتاب [[شهرستان‌های ایرانشهر (کتاب)|''شهرستان‌های ایران'']]</ref>[[یوزف مارکوارت]] تصور کرده‌است که کلمهٔ «رُت‌ستَخمَ» در ''اوستا'' «رَنتَستَخمَ» /ranta-staxma/ و یکی از عناوین و صفات [[گرشاسپ]] بوده‌است،بوده‌است و این دو پهلوان نه‌تنها از جهت اعمال پهلوانی به یکدیگر شبیهند،شبیه‌اند، بلکه از نظر مذهبی نیز شباهت و قرابت دارند. البته این وجوه شباهت هیچ‌گاه دلیل وحدت دو پهلوان و همسانی آن دو با یکدیگر نیست.

[[تئودور نلدکه|تئودور نُلدکه]]، برعکسِ مارکوارت، معتقد بود که داستان [[زال|زالِ زر]] و رستم به‌هیچ‌روی با روایت گرشاسپ ارتباطی ندارد و نسب‌نامهٔ آن دو ساختگی و مجعول است،است؛ چراکهچرا که اولاً در ''اوستا'' از ایشان نامی نیامده است و دوم آن‌که گرشاسپ در ''اوستا'' و در بعضی موارد در ''[[شاهنامه]]'' در شمار شاهان است،است؛ در صورتی که زال و رستم از پهلوانان شمرده می‌شوند.<ref>''حماسه‌سرایی در ایران''، صص ۵۶۳ و ۵۶۴</ref> [[مهرداد بهار]] نوشته‌است که «بیشتر می‌توان احتمال داد که رستم پهلوان اساطیر اقوامی بیگانه، احتمالاً [[سکا]]یی بوده که به علت آمیختن ایشان با ایرانیان وارد افسانه‌های ملی ما گردیده‌است».<ref>''اساطیر ایران''، ص ۴۹</ref> البته زبان‌شناسان نام رستم را کاملاً ایرانی می‌دانند و این نظریهٔ سکایی بودن منشأ آن را کم می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=رستگار فسایی|نام=منصور|ناشر=پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی|سال=۱۳۷۹|کتاب=فرهنگ نام‌های شاهنامه}}</ref>