محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ابرابزار
جز جایگزینی با اشتباه‌یاب: امپراطوری⟸امپراتوری، وقتل⟸و قتل
خط ۹۶:
 
=== سید علی محمد باب ===
{{اصلی|سید علی محمد باب}}[[سید علی محمد باب]]، (۱۱۹۸–۱۲۲۹ هجری شمسی، ۱۸۱۹–۱۸۵۰ میلادی) پیامبر ایرانی و شارع آئین بابی است که پیروان بیشماری در دوره شش ساله رسالت خود - از ۲۵ سالگی تا ۳۱ سالگی - از قشرها، اقوام و اصناف مختلف ایران به خود جذب کرد.<ref name=":80002">{{یادکرد کتاب|عنوان=Iran: A Modern History|نام خانوادگی=Amanat|نام=Abbas|ناشر=Yale University Press|سال=2017|شابک=0300112548|صفحات=240|زبان=English}}</ref><ref name=":140002">{{یادکرد کتاب|عنوان=Resurrection and Renewal: The Making of the Babi Movement in Iran|نام خانوادگی=Amanat|نام=Abbas|ناشر=Cornell University Press|سال=1989|شابک=0-8014-2098-9|مکان=Ithaca|صفحات=332-368|زبان=English}}</ref> او خود را مهدی موعود، پیامبری جدید و بشارت دهندهٔ آئینی جهانی که قرار است پس از او توسط «[[من یظهره الله|من یُظهِره‌الله]]» (آنکه خداوند او را ظاهر خواهد ساخت)، ظاهر شود خواند و بارها در آثار خود به ظهور او اشاره کرد.<ref name=":630002">BÁBISM, By Edward G. Browne.p338</ref> از آموزه‌های باب می‌توان از پایان دوران اسلام<ref name=":232">{{یادکرد کتاب|عنوان=Saiedi, Nader. Gate of the Heart: Understanding the Writings of the Bab|نام خانوادگی=Saiedi|نام=Nader|ناشر=Wilfrid Laurier University Press|سال=2008|شابک=1554580560|مکان=. Canada|صفحات=254-255|زبان=English}}</ref> آغاز دوره‌ای جدید، تکامل و ظهور تدریجی ظهور وحی در تاریخ بشریت<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Resurrection and Renewal: The Making of the Babi Movement in Iran|نام خانوادگی=Amanat|نام=Abbas|ناشر=Cornell University Press|سال=1989|شابک=|مکان=Ithaca|صفحات=245|زبان=English}}</ref> و اهمیت حقوق زنان<ref name="Iranica232">{{cite encyclopedia|author=Moojan Momen|title=WOMEN iv. in the works of the Bab and in the Babi Movement|encyclopedia=Encyclopædia Iranica|page=|publisher=|location=|year=2012|url=https://iranicaonline.org/articles/women-babi|date=December 2012|accessdate=1 May 2010|volume=Online}}</ref> نام برد. حکومت قاجار باب را به دورترین نقاط ایران در آذربایجان تبعید کرد، و به تحریک روحانیون به اذیت و آزار، شکنجه وقتلو قتل پیروان باب در سراسر ایران پرداخت و در نهایت شش سال بعد از آغاز جنبش بابی، باب را در سن ۳۱ سالگی به همراه یکی از پیروانش در تبریز تیرباران کرد.<ref name=":150002">{{یادکرد کتاب|عنوان=Resurrection and Renewal: The Making of the Babi Movement in Iran|نام خانوادگی=Amanat|نام=Abbas|ناشر=Cornell University Press|سال=1989|شابک=0-8014-2098-9|مکان=Ithaca|صفحات=400-404|زبان=English}}</ref> کمی بیش از یک دهه از اعدام [[سید علی‌محمد باب|باب]] و کشتار بسیاری از بابیان در ایران، بهاءالله خود را موعود آئین بابی یا همان [[من یظهره الله|من یُظهِره‌الله]] نامید.<ref name=":82163">{{یادکرد کتاب|نشانی=https://www.worldcat.org/title/introduction-to-the-bahai-faith/oclc/181072578|عنوان=An introduction to the Baha'i faith|نام خانوادگی=Smith|نام=Peter|تاریخ=2008|ناشر=Cambridge University Press|سال=|شابک=9780521862516|مکان=Cambridge; New York|صفحات=23|زبان=English}}</ref> اکثر بابیان به او ایمان آوردند و زان پس بهائی نام گرفتند. [[بهاءالله]] پیامبر و مؤسس آئین بهائی است.<ref name=":142">{{یادکرد کتاب|عنوان=Iran: A Modern History|نام خانوادگی=Amanat|نام=Abbas|ناشر=Yale University Press|سال=2017|شابک=0300112548|مکان=|صفحات=246|زبان=En}}</ref>
 
=== بهاءالله ===
خط ۱۲۴:
{{اصلی|عبدالبهاء}}[[عبدالبهاء|عباس افندی]] (۱۲۲۳–۱۳۰۰ هجری شمسی، ۱۸۴۴–۱۹۲۱ میلادی) فرزند ارشد [[بهاءالله]] که به نام [[عبدالبهاء]] شناخته می‌شود، سومین شخصیت محوری آیین بهائی است که پدرش [[بهاءالله]] آنچنانکه در کتاب اقدس و نیز در کتاب عهدی اشاره کرده‌است، وی را به مقام جانشین، مبیّن و مفسر متون بهائی برگزید.<ref name="Iranica4">{{cite encyclopedia|author=A. Bausani, D. MacEoin|title=ABD-AL-BAHĀ|encyclopedia=Encyclopædia Iranica|page=|publisher=|location=|year=۱۹۸۲|url=http://www.iranicaonline.org/articles/abd-al-baha|accessdate=۲۰۱۰-۰۸-۱۰}}</ref> او در فاصلهٔ سال‌های ۱۸۹۲ تا ۱۹۲۱ میلادی مسئولیّت ادارهٔ جامعهٔ بهائی را برعهده داشت.<ref name="smith2152">{{پک|Smith|2000|ک=A Concise Encyclopedia of the Bahai Faith|ص=ص ۱۵}}</ref> بهائیان عبدالبهاء را مفسّر و تبیین کنندهٔ رسمی آثار بهائی، جلوهٔ تمامی آرمان‌ها و ایده‌آل‌های بهائی و معمار نظم جهانی [[بهاءالله]] می‌دانند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.bahai.org/fa/abdul-baha/|عنوان=حضرت عبدالبهاء-مثل اعلای امر بهائی|ناشر=جامعهٔ جهانی بهائی|تاریخ=|تاریخ بازبینی=4.7.2016}}</ref>
 
در زمان حیات بهاءالله، او منشی و نماینده پدرش بود. عبدالبهاء اکثر عمر خود را در زندان و تبعید به سر برد. ۹ ساله بود که به همراه پدر به عراق تبعید شد و در نهایت در ۶۴ سالگی (در سال ۱۹۰۸ میلادی) با آزادی تمامی زندانیان عقیدتی امپراطوریامپراتوری عثمانی در نتیجهٔ انقلاب جوانان تُرک، بعد از بیش از پنج دهه از تبعید و زندان رهایی یافت. او بعد از آزادی برای انتشار آئین بهائی و ترویج آموزه‌های پدر به مصر، اروپا و آمریکای شمالی سفر کرد.<ref name="smith2192">{{پک|Smith|2000|ک=A Concise Encyclopedia of the Bahai Faith|ص=ص ۱۹}}</ref> سفرهای سه ساله او در غرب نقش به سزایی در ایجاد جوامع بهائی در آنجا و انتشار آئین بهائی در سایر نقاط دنیا ایفا نمود. در آمریکای شمالی به حدود ۴۵ شهر در ایالات متحده و کانادا سفر کرد.<ref name="Mottahedeh2">{{پک|Mottahedeh|۲۰۱۳|ک=Abdu’l-Bahá's Journey West: The Course of Human Solidarity|ص=ص ۵}}</ref> در این سفر حدود ۳۷۳ سخنرانی داشت و جمعاً حدود ۹۳ هزار نفر مخاطب وی قرار گرفتند.<ref name="Mottahedeh2"/> عبدالبهاء در اروپا و آمریکا به نام پیامبر صلح معروف شد. مطبوعات آن زمان، اغلب او را «پیامبر ایرانی» می‌نامیدند.<ref>Momen, Moojan and B. Todd Lawson. "Abdul-Baha" World Religions: Belief, Culture, and Controversy. ABC-CLIO, 2011. Web. 2 Nov. 2011.</ref> عده‌ای از صاحب‌نامان غرب چون الکساندر گراهام بل مخترع تلفن، پرزیدنت روزولت رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده آمریکا و آدمیرال پری کاشف قطب جنوب در این اسفار با وی دیدار کردند.<ref name=":82362">{{یادکرد کتاب|نشانی=https://www.worldcat.org/title/introduction-to-the-bahai-faith/oclc/181072578|عنوان=An introduction to the Baha'i faith|نام خانوادگی=Smith|نام=Peter|تاریخ=2008|ناشر=Cambridge University Press|سال=|شابک=9780521862516|مکان=Cambridge; New York|صفحات=53|زبان=English}}</ref>
[[پرونده:Abbaseffendi1868.jpg|بندانگشتی|عبدالبهاء در جوانی]]
عبدالبهاء اغلب در سخنرانی‌های خود در غرب، اعتقادات اساسی و اصول آئین بهائی را شرح می‌داد،<ref name=":82342">{{یادکرد کتاب|نشانی=https://www.worldcat.org/title/introduction-to-the-bahai-faith/oclc/181072578|عنوان=An introduction to the Baha'i faith|نام خانوادگی=Smith|نام=Peter|تاریخ=2008|ناشر=Cambridge University Press|سال=|شابک=9780521862516|مکان=Cambridge; New York|صفحات=52|زبان=English}}</ref> از جمله اینکه: هر فرد باید خود به‌طور مستقل و به دور از تعصّب به جستجوی حقیقت بپردازد،<ref name=":82342"/> تمام ادیان الهی جلوه‌های مختلف یک حقیقت واحد هستند،<ref name=":82342"/> دین باید در هماهنگی با علم و عقل باشد،<ref name=":82342"/> نوع انسان یکی است و همه در مقابل خداوند برابرند،<ref name=":82342"/> تعصّبات دینی، سیاسی و ملّی مخرّب و مبتنی بر جهل است،<ref name=":82362"/> فقر شدید و ثروت مفرط باید از میان برداشته شود،<ref name=":82362"/> همهٔ افراد باید در مقابل قانون یکسان باشند و عدالت در اجتماع برقرار باشد،<ref name=":82362"/> زنان و مردان با هم برابرند و باید از حقوق برابر مخصوصاً در امر آموزش برخوردار باشند،<ref name=":82362"/><ref name="Iranica262">{{cite encyclopedia|author=J. Cole|title=BAHAISM i. The Faith|encyclopedia=Encyclopædia Iranica|publisher=|location=|year=2011|url=https://iranicaonline.org/articles/bahaism-i|date=August 2011|accessdate=29 October 2020|volume=Online|pages=438-446}}</ref> دین باید باعث محبت و وفاق بین مردم شود، در غیر این صورت بی‌دینی بهتر است<ref name="Iranica262"/> همهٔ کودکان باید آموزش دریافت کنند<ref name=":82362"/> و دین باید از سیاست جدا باشد.<ref name="Iranica262"/> عبدالبهاء همچنین به موضوع صلح بسیار در سخنرانی‌های خود توّجه می‌کرد و هشدار می‌داد که ناآرامی‌ها در منطقهٔ [[بالکان]] می‌تواند به جنگی تبدیل شود که سراسر اروپا را بگیرد.<ref name=":82362"/> همچنین در آمریکا، برای مسئلهٔ روابط نژادی اهمیّت ویژه‌ای قائل بود و افراد از نژادهای مختلف را تشویق می‌کرد که به دنبال یافتن نقاط مشترک و همکاری باشند.<ref name=":82362"/> وی هم در آمریکا و هم در اروپا با فقرا ملاقات می‌کرد و بر وظیفهٔ اجتماعی ثروتمندان در قبال فقرا تأکید می‌نمود.<ref name=":82362"/>