مردم بلوچ: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Fatemehr8620 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۷:
|مهم تریت طوایف بلوچ=آسکانی. نوتی زهی. شه بخش. ریگی. مری و سومار زهی بگتی|native_name=}}
'''مردم بلوچ''' ({{lang-bal|'''بلۏچ'''}}) از اقوام [[مردمان ایرانی‌تبار|ایرانی‌تبار]]<ref>Field, H. , Contributions to the Anthropology of Iran. Chicago: Natural History Museum, 1939, 138, 142</ref><ref>Curzon, G.N, Persia and the Persian Question. London: 1966, 11/258</ref> بومی
منابع مستقل، جمعیت قوم بلوچ را بین ده تا ۱۵ میلیون تن برآورد کرده‌اند که به‌طور تخمینی، بین ۶ تا ۱۳ میلیون تن از آنان در ایالات بلوچستان، سند و ایالت پنجاب پاکستان، قریب به ۱٫۵ تا ۲ میلیون تن در ایران و تعدادی دیگر نیز در مناطقی چون افغانستان، ترکمنستان، عمان، کشورهای حاشیه خلیج فارس، کشورهای اروپایی، [[آمریکا]] و … حضور دارند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Number of Balochi-speaking people in Balochistan falls|نشانی=https://www.dawn.com/news/1356899|وبگاه=DAWN.COM|تاریخ=2017-09-11|بازبینی=2021-02-24|کد زبان=en|نام=Mubarak Zeb|نام خانوادگی=Khan}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Iran Minorities 2: Ethnic Diversity|نشانی=https://iranprimer.usip.org/blog/2013/sep/03/iran-minorities-2-ethnic-diversity|وبگاه=iranprimer.usip.org|بازبینی=2021-02-24|کد زبان=en}}</ref>
سطر ۶۸ ⟵ ۶۶:
دانشمندان غربی تا مدت‌های مدید به دلیل کمبود اسناد معتبر و معلومات مردم شناسانه دقیق دربارهٔ تاریخ مردمان شرق ایران، با تکیه بر اطلاعات ناچیز و انتزاعی، استنتاج‌ها و استنباط‌های ذهنی مخاطره آمیز و غلطی، دربارهٔ بازسازی ماهیت نژادی بلوچ‌ها داشتند. نظریات آنان در این زمان تا حدودی بر اساس مفروضات بود که همین امر باعث خلق تئوری‌های گوناگون این باب شد. اما تولّد، تأسیس و فراگیری شرق‌شناسی که حدوداً با توسعه استعمار و امپریالیسم همراه بود، باعث شد شرق شناسان توجّه خود را به کشف حقایقی در زمینه شرق ازجمله شناسایی نژادهای اقوام مختلف بشری به ویژه در شرق ایران معطوف کند. آنان از تمامی امکانات موجود زبان‌شناسی، باستان‌شناسی، تاریخی و نظایر آن برای اثبات عقیده خود در زمینه اندیشه تقسیم دوگانه نژادها، فرهنگ‌ها و جوامع که ناشی از نژادپرستی و اروپا محوریشان بود، بهره جستند. هر هویتی در نظر شرق شناسان غربی، در درون چارچوب گسترده‌تر اروپایی یا غیراروپایی تعریف می‌شد. اما رفته رفته نحوه برخورد شرق شناسان، درجه تأثیر سیاست و سیاست زدگی را در بررسی مسائل مختلف ازجمله نژادشناسی تعدیل کرد که در زمینه شناسایی ماهیت نژادی اقوام بلوچ نیز تا حدودی صدق می‌کند. با توجه به قلّت اسناد معتبر و دقیق، دانشمندان غربی با بررسی عالمانه مسائل مختلف فرهنگی و از جمله زبان و جنبه‌های دیگر، موفّق به ترسیم ماهیت نژادی اقوام بلوچ شدند. به مرورزمان، پوچی نظریات کسانی که تمایل به معرفی اقوام بلوچ به عنوان عرب، ترک، دراویدی و راجپوت هندی داشتند، آشکارتر شد.<ref name="سلیمان زاده 143–162">{{Cite journal|last=سلیمان‌زاده|first=علیرضا|date=2018-02-20|title=شناسایی ماهیت نژادی مردم بلوچ از سوی غربیان با اتکا بر مسائل فرهنگی، رویکردها و نقد|url=http://jhr.usb.ac.ir/article_4028.html|journal=مجله پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام|volume=11|issue=21|pages=143–162|doi=10.22111/jhr.2018.4028|issn=2345-2099}}</ref>
شواهد موجود و حوادث تاریخی نظریه [[عرب]] بودن این قوم را رد می‌کند همه آنان اتفاق نظر دارند که این قوم قبل از حمله اعراب به این منطقه حضور داشته‌اند چه در زمان فتح [[کرمان]] هنگامی که تازیان به فرماندهی سهیل بن عددی به کرمان حمله کردند مردم کرمان از ساکنان قفس مدد گرفتند<ref>سید سجادی، منصور باستان‌شناسی و تاریخ (مکران) 52:1374</ref> برخی ازپژوهشگران ضمن رد نکردن احتمال مهاجرت بخشی از بلوچ‌ها از شامات به مکران ایران معتقدند اینها فقط تنها بخشی از بلوچ‌هایی بوده‌اند که در سالیانی نه چندان دور از ایران به [[عراق]] وسپس به [[سوریه]] رفته‌اند. احتمال داده می‌شود که این طوایف بلوچ از اجزاء دلاور لشکر [[شاهنشاهی ساسانی|ساسانیان]] بوده و به یاری حکومت مرکزی شتافته یا در نواحی نزدیک به شامات سوریه به انجام وظایف جنگی می‌پرداخته‌اند. اما در یک دوره تاریخی به موطن اصلی خود مکران بازگشته اند. برخی پژوهشگران بلوچ بر این عقیده اند که سکونت بلوچ‌ها در سوریه مربوط به بعد از اسلام آوردن بلوچ‌ها و وارد شدن آنان در سپاه خلفای اسلام بوده‌است. قبایل مختلف بلوچ به پاس مجاهدتهایی که در فتوحات بعدی مسلمانان از خود نشان می‌دهند، اجازه سکونت در مناطقی از [[سوریه]] را به دست می‌آورند (ریشه عربی-کردی دارند). مناطقی که هنوز هم به نام وادی البلوص یا سرزمین بلوچ شناخته می‌شود. بلوچ در عربی قابل تلفظ نیست ومعمولا به البلوش یا اللبلوص نامیده می‌شود.<ref name="سلیمان زاده 143–162"/> بنا به نوشته سرپرسی سایکس در سال ۱۹۱۵ م. افسانه‌ها و روایات حماسی و قومی دیگری در میان بلوچ‌ها وجود داشت که بر طبق آنها طوایفی هم در بلوچستان انتساب به سلسله نیمه تاریخی کیانیان را داشته‌اند. چنین روایاتی در تضاد با نظریه، مبنی بر مهاجرت آنان از حلب سوریه یا خاستگاه سامی آنان است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ ایران؛|نام خانوادگی=پرسی ملزورث،|نام=سایکس|ناشر=وزارت فرهنگ.|سال=۱۳۳۰|شابک=|مکان=تهران|صفحات=}}</ref>
یکی از دلایل دیگری که محققان باوردارند این قوم قبل از حمله [[اعراب]] به ایران حضور داشته‌اند [[شاهنامه]] [[فردوسی]] است. در شاهنامه آنها مبارزانی هستند که به همراهی سپاه سیاوش برای نبرد با افراسیاب به توران حمله می‌کنند و نام ایشان همراه دیگر اقوام ایرانی همچون قوم دیلم [[استان گیلان|گیلان]] [[پارس]] پهلو و مبارزان دشت سروچ دیده می‌شود و پرچم ایشان هم نقش پلنگ دارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=فرهنگ نامه‌های شاهنامه مجلد اول|نام خانوادگی=رستگاری فسایی|نام=منصور.|ناشر=پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=صفحه ۹۸}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شاهنامه براساس چاپ مسکوبه کوشش سعید حمیدیان|نام خانوادگی=فردوسی|نام=ابوالقاسم|ناشر=نشر قطره|سال=۱۳۷۵|شابک=|مکان=|صفحات=صقحه ۳۵۷}}</ref> به دلیل همین ارتباط با نام گیلان برخی پژوهشگران از جملع لونگ ورث دامس و اسپونر بلوچ و کوچ رو ا جزو [[گیلان]] می‌شمارند که از نواحی ساحلی خزر به [[کرمان]] و مکران آمده‌اند. دلیل دیگری که این نظریه را تقویت می‌کند تشابه و هم خانواده بودن [[زبان بلوچی|زبان بلوچ]] است که در طبقه‌بندی زبان‌های شمالی وغربی [[زبان‌های ایرانی]] قرار می‌گیرد.
ابن حوقل می‌نویسد: در این جبال هفت طایفه هستند و آنان از نژاد و قبیله اکراد به‌شمار می‌آیند.<ref>ابن حوقل ابوالقاسم محمد بغدادی صوره الارض-ترجمه: جعفر شعار. تهران انتشارات بنیاد فرهنگ کتاب چاپ اول1345 - صفحه75</ref> ابن خلکان به‌طور غیرمستقیم به [[مردم کرد|کرد]] بودن ایشان اشاره دارد و می‌گوید:معزالدوله در جنگ با اکراد در کرمان دست چپ خود را از دست دارد.<ref>سید سجادی، منصور: بی تا 107 تاریخ قوم کوچ- نشریه ذخایر انقلاب. به نقل از این خلکان 1986)</ref> یاقوت می‌نویسد بلوص نام تیره ای مانند کردان هستند در سرزمینی گسترده میان فارس و کرمان که بلوچستان بدیشان شناخته می‌شود و مردمی سخت کوش و در دامنه‌های کوه‌های قفص زندگی می‌کنند. قفص‌ها هم مردمی نیرومند هستند که به جز از بلوچ از هیچ‌کس نمی‌هراسند.
سطر ۴۹۵ ⟵ ۴۹۳:
سفال «کلپورگان» آوازه جهانی دارد و روستای [[کلپورگان]]، به عنوان تنها موزه سفال زنده جهان ثبت جهانی یونسکو است قدمت انجام این سفال به هزاران سال قبل از میلاد برمیگردد که توسط زنان بلوچ تنها بادست و بدون چرخ سفالگری انجام و نسل به نسل تا به الان منتقل شده‌است. حصیر بافی بابرگهای درخت خرما انجام می‌شود و محصولاتی مثل سبد کلاه جانماز حصیر سفره و بقیه وسایل تزینیی و خانگی تولید می‌شود. سکه دوزی برای تزیین انجام می شودومعمولا به شکل تزینن اطراف آینه و تابلو، روتختی و… به کار می‌رود.
از جمله آثار فرهنگی و محصولات هنری زیبا و ظریف زنان بلوچ [[سوزن‌دوزی]]<nowiki/>است.
[[پرونده:سوزن دوزی زنان بلوچستان.png|جایگزین=|بندانگشتی|لباس زنان بلوچ منقوش به سوزن دوزی است]]
| |||