ایران‌شهر (مفهوم): تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:Naqsh i Rustam. Investiture d'Ardashir 2.JPG|250px|بندانگشتی|چپ|[[سنگ‌نگاره اهورامزدا و اردشیر بابکان|اردشیر بابکان (سمت چپ) و اورمزد (سمت راست) در نقش رستم]].]]'''ایرانشهر''' (''ērānšahr'')، برآمده از واژهٔ [[زبان فارسی میانه|پارسیگِ]] ''ērān'' ('''[[ایرانآریاییان]]''')، نامِ شاهنشاهیِ ایران بود به روزگارِ ساسانیان که تا مدتی پس از اسلام نامِ سرزمین ایران بود<ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی۲=مریم تاج‌بخش|نام خانوادگی۳=بزرگمهر لقمان|نویسنده=رهام اشه|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.loghman.org/1015-2/|عنوان=ایران و ایرانشهر (Ērān ud Ērānšahr)}}</ref>. این واژه معنای «سرزمین آریایی‌ها» را می‌دهد؛ اما در مفهوم، در دورانِ پادشاهی ساسانیان، پساین از مدتی،واژه معنای فراقومیِ سرزمینِ ایرانیان را به خود گرفته‌است.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=ایرانیت و سرزمین مقدس ایرانشهر|نشانی=http://damavand.news/?p=11304|وبگاه=دماوند|تاریخ=۱۳۹۶-۱۰-۰۹T03:42:42+00:00|بازبینی=2020-10-27|کد زبان=fa-IR}}</ref> ایرانشهر در دوران ساسانیان به واحدی جغرافیایی-مفهومی،مفهومی و فرهنگی تبدیل می‌شود؛ بر اساس متون و کتیبه‌های باقی‌مانده، در این سرزمین، با مرزهای مشخص، افرادِ مختلف از ادیانِ مختلف، فراتر از باورهای مذهبی و قومی، خود را شهروند «ایرانشهر» دانسته‌اند.<ref name=":0" /><ref>{{یادکرد وب|عنوان=ŠAHRESTĀNĪHĀ Ī ĒRĀNŠAHR – Encyclopaedia Iranica|نشانی=https://iranicaonline.org/articles/sahrestaniha-i-eransahr|وبگاه=iranicaonline.org|بازبینی=2020-10-27}}</ref><ref name=":1">{{یادکرد وب|عنوان=تورج دریایی: منش ایرانشهری چیست؟|نشانی=http://shahnamehpajohan.ir/%d8%aa%d9%88%d8%b1%d8%ac-%d8%af%d8%b1%db%8c%d8%a7%db%8c%db%8c-%d9%85%d9%86%d8%b4-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86%d8%b4%d9%87%d8%b1%db%8c-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa%d8%9f/|وبگاه=باشگاه شاهنامه پژوهان|تاریخ=2020-02-05|بازبینی=2020-10-27|کد زبان=fa-IR|نام=باشگاه شاهنامه|نام خانوادگی=پژوهان}}</ref> از این رو، از نظر برخی پژوهشگران، مفهومِ ایرانشهر به صورت تاریخی، کثرتِ مردمانِ مختلف را در خود جای داده است. همچنین این مفهوم را همان مفهوم «ایرانیت» یا مجموعه‌ای از ارزش‌های فرهنگی، همچون [[نوروز]] می‌دانند که در یک سنتِ طولانیِ تاریخی و مذهبی توانسته‌ در دوره‌های مختلف، توسط مردمانِ کثیرِ این واحد جغرافیایی، تداوم پیدا کند.<ref name=":0" /><ref>{{یادکرد وب|عنوان=ايرانشهر توهم و اغراق نيست|نشانی=http://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/157172/|وبگاه=روزنامه اعتماد|بازبینی=2020-10-27}}</ref><ref name=":1" />[[پرونده:ArdachirVictory01.JPG|بندانگشتی|چپ|250px|نقش رستم از زاویه‌ای دیگر.]]