آزادراه تهران–شمال: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب: خنثی‌سازی |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۹:
|map= Tehran-Shomal.png
|image=Tehran-Shomal Freeway.jpg}}
'''آزادراه ۳ ایران''' یا '''آزادراه تهران - شمال''' نام یک پروژهٔ
طرح نخست این پروژه در سال ۱۳۵۳ داده شد و پس از [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران]] ساخت آن با جدیت دنبال شد. پس از گذشت دهه‌ها، این پروژه پیشرفت بسیاری کرده‌است اما هنوز گشایش نیافته‌است و در دست ساخت است. این پروژه تا سال ۱۳۹۴ در اختیار [[روابط ایران و چین|پیمانکاران چین]] بوده‌است و پس از چینی‌ها نیز [[بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی]] وارد کار شد. حوادثی نیز در آن رخ داده‌است، برای مثال در سال ۱۳۹۸، بخشی از این آزادراه به دلیل [[زمین‌لغزش|رانش زمین]] فرو ریخت.
ساخت پروژه، پیامدهایی نیز داشته‌است؛ مواردی چون خسارت و خطرات جانی برای مناطق مسکونی پیرامون آزادراه همچون رها شدن سنگ‌های چند تنی و تجمع آب‌های سطحی در این مناطق، اثرهای آزادراه بر جانوران کمیاب و در معرض انقراض ایران، خسارت به جنگل و کوه‌های پیرامون و اثرش بر محیط زیست و [[منابع طبیعی ایران]] باعث نگرانی شده‌است. طولانی‌شدن روند ساخت نیز باعث پرداختن رسانه‌ها به مشکلات مدیریتی و وجود نداشتن اراده‌ای کافی برای پایان پروژه، شده‌است. شرایط به‌گونه‌ای بوده‌است که رسانه‌های فارسی‌زبان از پروژه به‌عنوان «پروژهٔ پولخوار و بی‌پایان» یاد کرده‌اند.
پروژهٔ آزادراه تهران-شمال به منظور تأمین ارتباط سریع و ارزان بین منطقهٔ شمالی و مرکزی کشور و سهولت ارتباط با کشورهای همسایهٔ شمالی در حال اجراست. طرح اولیه آن سال ۱۳۵۳ داده شد که پس از انقلاب سال ۵۷ مطالعات مسیر آزادراه از سوی [[وزارت راه و ترابری]] به مسابقه گذاشته شده و بهترین طرح توسط هیئتی متشکّل از وزارت راه و ترابری و [[سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی]] [[نهاد ریاست جمهوری]] کشور انتخاب شد. درضمن، در طرح کالبدی منطقهٔ [[گیلان]] و [[مازندران]] و مجموعهٔ راهبردها و سیاست‌ها، که در سال ۱۳۷۳ به تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی رسیده، بر ساخت یک راه ارتباطیِ سریع میان تهران و غرب مازندران تأکید شده‌است. این آزادراه بخشی از «آزادراه سراسری شمال-جنوب» است که کوتاه‌ترین مسیر ارتباطیِ [[دریای خزر]] ([[بندر نوشهر]]) با [[خلیج فارس]] بوده و در ترانزیت منطقه نقش عمده ای را بر عهده خواهد داشت.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ترافیک خودروها برای ورود به آزادراه تهران - شمال|نشانی=https://www.irna.ir/news/83671915/ترافیک-خودروها-برای-ورود-به-آزادراه-تهران-شمال|وبگاه=ایرنا|تاریخ=2020-02-12|بازبینی=2020-02-16|کد زبان=fa|نام خانوادگی=756}}</ref>▼
== مشخصات و پیش‌زمینه ==
▲پروژهٔ آزادراه تهران-شمال
=== مسیر ===
مسیر آزادراه از تقاطع غیر همسطح با [[بزرگراه شهید همت]] و [[بزرگراه آزادگان]] شروع و در امتداد دره [[کن (تهران)|کن]]، پس از گذشتن از حاشیه روستای [[کن و سولقان|سولقان]] به تدریج از منطقه کوهستانی [[توچال]] عبور کرده سپس توسط تونل بلند تالون به طول ۴۸۵۰ متر این [[رشته کوه]] را قطع نموده و در دامنه‌های شمالی آن در منطقه دو آب [[شهرستانک (کرج)|شهرستانک]] قرار می‌گیرد. از آن پس مسیر به موازات جاده قدیم کرج - چالوس امتداد می‌یابد و در دره سرهنگ وارد تونل البرز به طول ۶۴۰۰ متر شده و در پل زنگوله خارج می‌شود سپس با عبور از ارتفاعات البرز به موازات جاده قدیم کرج - چالوس تا شهر چالوس ادامه یافته و در نهایت با یک تقاطع غیر همسطح به کمربندی چالوس وصل می‌شود.
خط ۵۷:
* کاهش استهلاک وسایل نقلیه<ref name=":0"/>
==
[[پرونده:Tehran-Shomal Freeway 20190124 13.jpg|بندانگشتی|بخشی از آزادراه در دست ساخت|جایگزین=|راست]]▼
=== پادشاهی پهلوی ===
آزادراه تهران-شمال یکی از پروژه‌های کشوری ایران است که طرح آن به دوران [[دودمان پهلوی|پادشاهی پهلوی]] و سال ۱۳۵۳ بازمی‌گردد و پیش از [[انقلاب ۵۷]] نیز کلنگ خورد.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=سفره دیگر جمهوری اسلامی برای جمهوری خلق چین: پروژه پولخوار و بی‌پایان آزادراه تهران- شمال|نشانی=https://kayhan.london/fa/1400/02/09/%d8%b3%d9%81%d8%b1%d9%87%e2%80%8c-%d8%af%db%8c%da%af%d8%b1-%d8%ac%d9%85%d9%87%d9%88%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%db%8c-%d8%a8%d8%b1%d8%a7%db%8c-%d8%ac%d9%85%d9%87%d9%88%d8%b1%db%8c|وبگاه=KayhanLondon کیهان لندن|تاریخ=2021-04-29|بازبینی=2021-05-06|کد زبان=fa-IR|نام=کیهان|نام خانوادگی=لندن|پیوند بایگانی=http://web.archive.org/web/20210506185955/https://kayhan.london/fa/1400/02/09/%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87%E2%80%8C-%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C|تاریخ بایگانی=2021-05-06}}</ref> چنین آزادراهی، بخشی از آزادراه سراسری شمال-جنوب ایران در نظر گرفته شده‌است و به‌عنوان کوتاه‌ترین راهی که [[دریای خزر]] را به [[خلیج فارس]] پیوند می‌دهد، در ترانزیت و ترابری منطقه برایش نقش بزرگی در نظر گرفته شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=آشنایی با آزاد راه تهران - شمال|نشانی=https://www.hamshahrionline.ir/news/141454/آشنایی-با-آزاد-راه-تهران-شمال|وبگاه=همشهری آنلاین|تاریخ=2011-07-27|بازبینی=2021-05-06|کد زبان=fa|پیوند بایگانی=http://web.archive.org/web/20210405123659/https://www.hamshahrionline.ir/news/141454/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84|تاریخ بایگانی=2021-05-06}}</ref>
=== جمهوری اسلامی ===
▲[[پرونده:Tehran-
[[پرونده:Tehran-Shomal Freeway 20190124 13.jpg|بندانگشتی|بخشی از آزادراه در دست ساخت|جایگزین=|راست]]پس از [[انقلاب ۱۳۵۷]]، [[وزارت راه و شهرسازی|وزارت راه ایران]]، "مطالعات مسیر آزادراه" را برای مسابقه گذاشت و هیئتی از افراد وزارت راه و ترابرى ایران و [[سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی|سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی این کشور]] یک طرح را برگزید. در سال ۱۳۷۵، شرکت احداث و بهره‌برداری آزادراه تهران -شمال، ثبت شد و پروژه را در پایان، در دست گرفت.<ref name=":1">{{یادکرد خبر|عنوان=۲۴ سال بعد از کلنگ‌زنی؛ بخشی از آزادراه تهران-شمال افتتاح شد|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-51631136|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2021-05-06|زبان=fa|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20200226002611/https://www.bbc.com/persian/iran-51631136|تاریخ بایگانی=2021-05-06}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=آشنایی با آزاد راه تهران - شمال|نشانی=https://www.hamshahrionline.ir/news/141454/آشنایی-با-آزاد-راه-تهران-شمال|وبگاه=همشهری آنلاین|تاریخ=2011-07-27|بازبینی=2021-05-06|کد زبان=fa}}</ref>
به شکل کلی، این پروژه تا سال ۱۳۹۴ در اختیار [[روابط ایران و چین|پیمانکاران چین]] بوده‌است. پس از چینی‌ها نیز در دستان [[بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی]] و با عنوان "پیمانکاران ایرانی" بوده‌است؛ به گزارش [[بی‌بی‌سی فارسی]]، بنیاد مستضعفان، سرمایه‌گذار نیمی از آزادراه بوده‌است و نیم دیگر را نیز دولت ایران، با وزارت راه تامین اعتباری کرده‌است. همچنین بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، قرار شد برای بیست سال نیز عوارض این بزرگراه را در اختیار بگیرد. پس از این ۲۰ سال نیز اعلام شد که عوارض برای دولت ایران خواهد بود. اینها در حالی است که [[حسن روحانی]]، رئیس‌جمهور ایران، گفته بود که «مردم بدانند که هر مقداری در اینجا پرداخت می‌کنند ما برای قطعه دوم صرف می‌کنیم».<ref name=":1" />
در سپتامبر ۲۰۱۶ (۱۳۹۵) دو کارگر معترض آزاد راه تهران-شمال با شکایت کارفرمای پروژه، بازداشت شدند؛ این خبر پس از این بود که نزدیک ۷۰ تن از کارگران آزاد راه تهران-شمال، در اعتراض به پرداخت‌نشدن حقوقشان از نخستین دوره سال تا ماه [[شهریور]]، برای یک هفته، از کار کردن خودداری کردند.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=دو کارگر معترض آزاد راه تهران- شمال 'بازداشت شدند'|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-37504951|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2021-05-06|زبان=fa|پیوند بایگانی=http://web.archive.org/web/20170221162038/http://www.bbc.com/persian/iran-37504951|تاریخ بایگانی=2021-05-06}}</ref>
رئیس‌جمهوری ایران، حسن روحانی در مراسم ۲۲ بهمن سال ۱۳۹۸ دستور بهره‌برداری آزمایشی از قطعه یک آزادراه تهران شمال را از تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۹۸ صادر کرد. چند روز بعد، در روز ۶ اسفند ۱۳۹۸، قطعه ۱ آزادراه تهران شمال رسماً افتتاح شد.<ref name="IRNA"/>▼
▲رئیس‌جمهوری ایران، [[حسن روحانی]] در مراسم ۲۲ بهمن سال ۱۳۹۸ دستور بهره‌برداری آزمایشی از قطعه یک آزادراه تهران شمال را از تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۹۸
=== ریزش بخشی از آزادراه در سال ۱۳۹۸ ===
سطر ۷۶ ⟵ ۷۸:
=== عوارض ===
بر اساس گزارش‌هایی از خبرگزاری‌های داخلی ایران، قطعه نخست این آزادراه به طول ۳۲ کیلومتر، در ۶ اسفند ۱۳۹۸ باز شد و عوارض این قطعه برای خودروهای سواری در روزهای عادی ۲۰ هزارتومان و در روزهای پیک و آخر هفته، ۳۰ هزار تومان تعیین شد و در حال حاضر این عوارض در روزهای عادی به ۳۰ هزار تومان و روزهای پیک و آخر هفته به ۴۰ هزار تومان افزایش یافته‌است. همچنین نرخ عوارض عبور برای وانت ۳۵ هزار تومان، مینی‌بوس ۴۰ هزار تومان و اتوبوس ۴۵ هزار تومان تعیین بود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=عوارض 20 تا 45 هزار تومانی قطعه یک آزادراه تهران-شمال- اخبار اقتصادی - اخبار تسنیم - Tasnim|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/12/06/2210538/عوارض-20-تا-45-هزار-تومانی-قطعه-یک-آزادراه-تهران-شمال|وبگاه=خبرگزاری تسنیم - Tasnim|بازبینی=2020-02-25|کد زبان=fa}}</ref>
== محیط زیست ==
[[فعال محیط زیست|فعالان محیط زیست]] دربارهٔ ساخت این آزادراه، دارای دغدغه‌هایی جدی بوده‌اند؛ جای اجرای این پروژه با توجه به گفتهٔ ناصر محرم‌نژاد معاون [[سازمان حفاظت محیط زیست ایران]] (در دورهٔ دولت پنجم و ششم) نزدیک به ۴۰۰ هزار هکتار در [[مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست ایران|مناطق حفاظت شدهٔ ایران]] را در بر گرفته‌است.<ref name=":1" /> از سوی دیگر، اثرهای این آزادراه بر جانوران کمیاب و در معرض انقراض ایران که در جنگل‌هایی در بلندی‌های البرز وجود دارند نیز از دیگر نگرانی‌های فعالان محیط زیست بود. برای ساخت این آزادراه همچنین بخشی از جنگلها و کوه‌های پیرامون در جادهٔ چالوس، برش داده شد.<ref name=":1" />
در خرداد ۱۳۹۲ اعلام شد که «خساراتی که احداث آزادراه تهران–شمال به جنگلها به ویژه در منطقه چالوس وارد کرد، بالغ بر ده‌ها میلیارد است که شرکت پیمانکار هنوز آن را پرداخت نکرده‌است». همچنین در همین اعلامیه گفته شد که شرکت‌های ایران، نمی‌توانند پروژه را با تخریب کم محیط زیست، اجرا کنند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ناگفته‌هایی از خسارات آزادراه تهران – شمال به محیط زیست|نشانی=https://www.isna.ir/news/92032918192/ناگفته-هایی-از-خسارات-آزادراه-تهران-شمال-به-محیط-زیست|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2013-06-19|بازبینی=2021-05-06|کد زبان=fa|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20210506200559/https://www.isna.ir/news/92032918192/%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AE%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA|تاریخ بایگانی=2021-05-06}}</ref> در سال ۱۳۹۶، قائم مقام [[سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری ایران]] نیز ساخت آزادراه تهران-شمال را برای محیط زیست و [[منابع طبیعی ایران]]، خسارت‌زا برشمرد و اعلام کرد که این پروژه، هرگونه ارزیابی زیست‌محیطی ندارد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=قائم مقام سازمان جنگلها:آزادراه تهران-شمال فاقد ارزیابی زیست محیطی است|نشانی=https://www.irna.ir/news/82712005/قائم-مقام-سازمان-جنگلها-آزادراه-تهران-شمال-فاقد-ارزیابی-زیست|وبگاه=ایرنا|تاریخ=2017-10-29|بازبینی=2021-05-06|کد زبان=fa|نام خانوادگی=10}}</ref>
== نقدها و دیدگاه‌های پیرامون ==
=== طولانی‌شدن پروژه ===
با توجه به تأخیر طولانی ساخت این آزادراه، نقدهای بسیاری نیز به دولت‌های دوران مختلف، انجام شده‌است و هر کدام نیز، چرایی‌هایی چون مشکل آب‌وهوای منطقه، مشکل در خرید زمین در مسیر آزادراه، نبود سرمایه‌گذار خارجی و در پایان، کارشکنی شرکای چینی اعلام کرده‌اند؛ مواردی که نشانی از مشکلات مدیریتی و وجود نداشتن اراده‌ای کافی برای پایان پروژه دانسته شده‌اند.<ref name=":0" />
=== مزاحمت برای مناطق مسکونی ===
در برخی از نقاط مسیر، میان آزادراه و منطقه‌های مسکونی، فاصله‌ای کم گذاشته شده‌است که آلودگی صوتی را برای چنین مناطقی، به همراه داشته‌است. در مسیر آزادراه تهران–شمال، گروهی از روستاهای کوهستانی و کوهپایه‌ای ایرانی نیز قرار گرفته‌اند که احتمال افتادن خودروها با توجه به نبود نشانه‌گذاری، وسایل ایمنی و حفاظتی در این مناطق آزادراه، باعث نگرانی اعلام شده‌است.<ref name=":2">{{یادکرد وب|عنوان=آوار آزادراه تهران-شمال بر سر روستایی‌هـا|نشانی=https://www.hamshahrionline.ir/news/521462/آوار-آزادراه-تهران-شمال-بر-سر-روستایی-ها|وبگاه=همشهری آنلاین|تاریخ=2020-06-15|بازبینی=2021-05-06|کد زبان=fa|پیوند بایگانی=http://web.archive.org/web/20210506202431/https://www.hamshahrionline.ir/news/521462/%D8%A2%D9%88%D8%A7%D8%B1-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%87%D8%A7|تاریخ بایگانی=2021-05-06}}</ref> به‌ویژه از نخستین دورهٔ دههٔ ۱۳۹۰، مردم روستاهایی از جمله «سنگان»، «سولقان»، «طالون» و «شهرستانک» که در کنار این پروژه خانه و سکونت داشته‌اند، با مسائل فراوانی روبرو شده‌اند. در گزارشی وابسته، اشاره شد که «رها شدن سنگ‌های چند تنی در بالادست یک روستا درست در بخش‌هایی که آزادراه از آن عبور می‌کند اهالی را نگران کرده است». در ادامه، همچنین توسط یک دهیار محلی اعلام شد که: «از مشکلات پیش از بهره‌برداری بگویم یا پس از آن. از بین رفتن میوه و محصولات باغداران یا خسارت‌هایی که به خانه‌های اهالی در زمان ساخت آزادراه وارد شد و همچنین آلودگی‌های صوتی و تجمع آب‌های سطحی که اکنون گریبانمان را گرفته است. ۶ کیلومتر از آزادراه تهران-شمال، از بالای روستای سنگان می‌گذرد... به سبب مهارنشدن اصولی آب‌های سطحی در این آزادراه، پس از بارش باران، آب، معابر اصلی و فرعی روستا را به رودخانه تبدیل می‌کند».<ref name=":2" />
=== کیهان لندن: «سفرهٔ دیگر جمهوری اسلامی برای چین» ===
[[کیهان لندن]] در گزارشی در سال ۲۰۲۱ با عنوان «سفرهٔ دیگر جمهوری اسلامی برای جمهوری خلق چین: پروژهٔ پولخوار و بی‌پایان آزادراه تهران- شمال» به این آزادراه پرداخت.<ref name=":0" /> این رسانه با چند اشاره به طولانی‌شدن پروژه، اعلام کرد که در دوران جمهوری اسلامی، ساخت آزادراه به «پروژه‌ای بی‌پایان برای پولخواری» تبدیل شد. این رسانه در بخشی دیگر، نوشت که در چنین شرایطی که در این دوره بوده‌است، چشم‌اندازی روشن برای پروژه وجود ندارد و در این مورد، اشاره داشت به اینکه مسائل محیط زیستی منطقه، در این آزادراه، از معادلات (توجه) حذف شده‌اند.<ref name=":0" />
== پانویس ==
{{پانویس|۲}}
* {{یادکرد وب | عنوان=آزادراه تهران-شمال؛ از افتتاح تابستانه فاز ۱ تا وضعیت قطعات ۲ و ۳ | وبگاه=ایسنا | تاریخ=2019-03-21 | سال=2019 | پیوند=https://www.isna.ir/news/98010100030/آزادراه-تهران-شمال-از-افتتاح-تابستانه-فاز-۱-تا-وضعیت-قطعات-۲ | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2019-04-16}}
* {{یادکرد وب | عنوان=عقب‌نشینی از وعده‌های افتتاح آزادراه تهران- شمال | وبگاه=روزنامه تعادل | تاریخ=2019-04-16 | سال=2019 | پیوند=http://www.taadolnewspaper.ir/بخش-مسکن-125/131113-عقب-نشینی-از-وعده-های-افتتاح-آزادراه-تهران-شمال | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2019-04-16}}
== پیوند به بیرون ==
* {{وبگاه رسمی|https://www.tsfc.ir/}}
| |||