مزدیسنا: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مزدیسنا۲}}'''مَزدَیَسنا''' (''مزدا پرستی'') که به آن '''دین زرتشت''' و '''دین بهی''' هم می‌گویند، [[دین]]ی [[ثنویت|یکتا پرستیدوگانه‌گرا]] و یکی از از قدیمی‌ترین ادیان جهان است که از آموزه‌های رهبر دینی ایرانی، [[زرتشت|زرتشت اسپیتمان]]، سرچشمه می‌گیرد.<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/biography/Zoroaster-Iranian-prophet|title=Zarathustra – Iranian prophet|publisher=|accessdate=9 June 2017}}</ref> در جهان‌بینی مزدایی، جهان صحنه برخورد میان [[خیر و شر]] است و در [[فرجام‌شناسی|فرجام کار]]، نیکی بر بدی پیروز خواهد شد. با وجود اینکه مزدیسنا یک دین ثنوی است، المان‌هایی از [[یک‌ازچندپرستی]]، [[یکتاپرستی]]/[[یگانه‌انگاری]] و [[چندخدایی]] را در دل خود دارد.<ref name=":2">{{citation|last=Boyd|first=James W.|author2-last=Crosby|author2-first=Donald A.|display-authors=1|ref={{harvid|Boyd & al.|1979}}|title=Is Zoroastrianism Dualistic or Monotheistic?|journal=Journal of the American Academy of Religion|date=1979|volume=Vol. &nbsp;XLVII|issue=4|pages=557–588|doi=10.1093/jaarel/XLVII.4.557}}</ref><ref name=":02">{{Cite journal|last=Vazquez III|first=Pablo|date=2019|title="O Wise One and You Other Ahuras": The Flawed Application of Monotheism Towards Zoroastrianism|url=https://www.academia.edu/38828469|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=Academia.edu|url-status=}}</ref><ref name=":3">{{Cite journal|last=Hintze|first=Almut|date=2013|title=Monotheism the Zoroastrian Way|url=https://www.researchgate.net/publication/271934655|journal=Journal of the Royal Asiatic Society|volume=24|pages=225–249|via=ResearchGate}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sites.fas.harvard.edu/~iranian/Zoroastrianism/Zoroastrianism1_Intro.pdf|title=Introduction to Zoroastrianism|last=Skjærvø|first=Prods Oktor|date=2005|website=Iranian Studies at Harvard University|archive-url=|archive-date=|url-status=|access-date=}}</ref> بسیاری از ویژگی‌های مزداپرستی مانند باور به [[موعودگرایی|ظهور منجی]]، [[اختیار|آزادی اراده]]، حساب‌رسی پس از مرگ و همچنین [[بهشت]] و [[دوزخ]] بر ادیان و مکاتب فلسفی دیگر، نظیر [[مسیحیت]]، [[یهودیت]]، [[اسلام]]، [[گنوسیسم]]، [[فلسفه یونان باستان|فلسفه یونانی]]، [[بهائیت]] و [[آیین بودایی]] تأثیر گذاشته‌اند.<ref>{{Cite web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/greece-iii|title=Greece iii. Persian Influence on Greek Thought|work=Encyclopaedia Iranica|access-date=2019-07-14}}</ref><ref>{{Citation|last=Hinnel|first=J|title=The Penguin Dictionary of Religion|year=1997|publisher=Penguin Books UK}}; {{Citation|last=Boyce|first=Mary|title=Zoroastrians: their religious beliefs and practices|year=2001|publisher=Routledge and Kegan Paul Ltd}}</ref><ref>{{cite book|last1=Beckwith|first1=Christopher I.|title=Greek Buddha: Pyrrho's Encounter with Early Buddhism in Central Asia|date=2015|publisher=Princeton University Press|isbn=978-1-4008-6632-8|pages=132–133|url=https://books.google.com/books?id=RlCUBgAAQBAJ&pg=PA132|language=en}}</ref> [[اهورامزدا]]، ایزد ازلی و نیک‌خواه، ایزد برتر و خالق نیکی‌های جهان از دید مزداپرستان است.<ref name=":1">{{Cite web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/ahura-mazda|title=AHURA MAZDĀ – Encyclopaedia Iranica|website=Encyclopædia Iranica|access-date=2019-07-13}}</ref>

[[اوستا]] مهم‌ترین کتاب دینی زرتشتیان است. این کتاب [[گاتاها]]، سروده‌های زرتشت که به شرح جنبه‌های گوناگون دین بهی می‌پردازد را نیز شامل می‌شود. زرتشت، خدایان ایرانی را به دو گروه [[اهوراها]]<ref>{{Cite web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/ahura-1-type-of-deity|title=AHURA|work=Encyclopaedia Iranica|access-date=2019-07-13}}</ref> و [[دائوا|دیوها]]<ref>{{Cite web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/daiva-old-iranian-noun|title=DAIVA|work=Encyclopaedia Iranica|access-date=2019-07-13}}</ref> تقسیم کرد که دیوها شایسته پرستش نیستند. اهورامزدا (اهورای خردمند) خدای زرتشتیانبزرگترین است؛اهوراست؛ او آفریدگار بزرگ است و به یاری [[اشه]]، جهان را پایدار نگاه می‌دارد.<ref name=":1"/> انسان‌ها این اختیار را دارند که برای همراهی کردن یا نکردن اهورامزدا، تصمیم بگیرند؛ زیرا مزداپرستی مسئولیت تصمیم‌های انسان را به خود او واگذار کرده‌است. هیچ نیرویی به نیرومندی اهورامزدا وجود ندارد؛ با این حال, [[اهریمن|انگره‌مَینیو]] (روان مخرب) که از [[اکومن]] پدید آمده، دشمن اصلی دین به‌شمار می‌رود و در برابر [[سپنتا مینیو]] (روان نیک) قرار دارد.<ref name=":4">{{Cite web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/ahriman|title=AHRIMAN|work=Encyclopaedia Iranica|access-date=2019-07-13}}</ref> در [[ادبیات پارسی میانه|نوشته‌های پهلوی]] از انگره‌مینیو با نام اهریمن نام برده شده‌است و او دشمن خود اهورامزداست.<ref name="Boyce_1979_6-12">{{harvnb|Boyce|1979|pp=6–12}}.</ref>