زبان‌های افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها

[[زبان فارسی]] رایج در این کشور عمدتاً [[فارسی دری]] است. این گونهٔ زبانی در نگارش‌های رسمی دولتی افغانستان با نام «زبان دری» یاد می‌شود، ولی مردم افغانستان در زبان گفتاری، زبان خود را با نام فارسی می‌شناسند. فارسی دریفارسی‌دری و [[پشتو]] در افغانستان دو زبان رسمی در کل کشور هستند. اخیراً دولت افغانستان قانون‌هایی برای پالایش زبان فارسی در افغانستان گذاشته‌است. همچنین گاه جنجال‌هایی بر سر استفاده از برخی واژه‌ها مانند «دانشگاه» و «پارلمان» پیش آمده‌است. همچنین دیدگاه‌های متفاوتی دربارهٔ آسیب‌شناسی زبان فارسی در افغانستان وجود دارد.

۱. [[زبانفارسی فارسیافغانستان|فارسی دریفارسی‌دری]]: این زبان در مناطق غربی، شمالی‌شرقیشمالی، شمالی‌شرقی، مناطق مرکزی و در اکثر نقاط افغانستان مروج و مردمتاجیک‌ها، تاجیک،هزاره‌ها، هزاره،ایماق‌ها، ایماق، قزلباشقزلباش‌ها و هراتیسادات‌ها با آن تکلم می‌نمایند. به علاوه زبان فارسی دریفارسی‌دری از گذشته‌های دور در افغانستان زبان رسمی بوده و به این دلیل اکثر مردم افغانستان قادر به تکلم این زبان هستند.

۳. [[زبان بلوچی|بلوچی]]: به شکل قبیلوی در مرو واقع (شمال افغانستان) و در مناطق جنوبی هلمندولایات هلمند، نیمروزنیمروز، قندهار میان یک‌تعداد مردم مروج است.

۴. [[کردی]]: باشندگان میان سرحد افغانستان و ایران و مردم ولسوالی غوریان ولایت هرات با این زبان صحبت می‌کنند. مردم کردتبار منطقهٔ خراسان بنا به منابع تاریخی نوادگان کردهایی هستند که در زمان شاه عباس صفوی از منطقهٔ شرقی آناتولی به این نواحی برای نگاهداری از مرزهای شمالی و شرقی ایران از حملات بی‌امان ازبکان، مغولان و تاتارها به خراسان بزرگ کوچانده شدند و بنا به روایتی دیگر شاه عباس آن‌ها را به خاطر تضعیف سرکشی خان‌های کرمانجی کوچاند.

۶. [[برکی]]، اورمری یا ارموری: دربرکیدر برکی برک لوگر: در یک منطقه از ولایت لوگر با آن تکلم صورت می‌گیرد ولی ساحهٔ آن روز به روز محدود شده و از رواج افتاده‌است.

==== <span style="font-size: large;">زبان [[زبان‌های پامیری]] (ایرانی شرقی)</span> ====

این زبان‌ها از زبان‌های ایرانیایرانی‌تبار زیر شاخهٔزیرشاخهٔ جنوب‌شرقی بوده و به کوهستانی نیز شهرت دارد.

در قسمت زبان­های‌های نورستانی معلومات شما خیلی ناکافی بود، نورستان یکی از ولایت­های‌های افغانستان است که دارای هشت ولسوالی یا واحد هایواحدهای اداری و مرکز آن شهر پارون می باشدمی‌باشد. حدود یک میلیون جمعیت دارد و به چهار زبان مردم سخن می گویندمی‌گویند.

1۱.    نورستانی (کاتی) که 85۸۵ فیصد گوینده­گانگویشوران نورستان را احتوا می­کند‌کند و سه زبان دیگر که عبارت اندعبارتند از:

2۲.     '''زبان کلښه و یگلی'''

3۳.   ''' زبان پرسون'''

4۴.    '''زبان اشکونی'''

که پنج پنج فیصد گوینده­گانگویندگان آن سرزمین را در بر می­گیرد. متأسفانه زبان بزرگ نورستانی (کاتی ازلستاز ویکیفهرست پیدیاویکی‌پدیا شما مانده خدا که مورد توجه قرار گیرد.

۱. [[ازبکی]]: به‌طور عموم در بعضی از ولایات شمالی کشور با این زبان گفت‌وگو می‌شود.

۳. [[قرقیزی]]: در بعضی حصه‌های ولایاتدالان شمالیواخان وواقع شمال‌شرقیدر شرقی‌ترین نقاط ولایت بدخشان با این زبان سخن گفته می‌شود نفوس چندهزار نفری دارد.

۵. [[ترکمنی]]: در شمال‌غرب افغانستان تا سرحد ولایت هرات این زبان مروج است.

۷. قره‌قالپاقی: مردمان قره‌قالپاقی شمالشمال‌غرب افغانستان با این زبان گفت‌وگو می‌نمایند.

۱. [[زبان هندکی]] زبان آریاناآریانای قدیم‌اند. مردمان چون [[مصلی]] [[وانگ والا]] [[شادی باز]] [[جلالی]] [[پیکراغ]] [[گوتانا]] و [[شیخ محمدی]] به این زبان گفت‌وگو می‌نمایند.

۱. زبان‌های دیگر افغانستان، [[سریاکی]]؛ [[دیف]]، [[کالمی]]، ساوی، [[قپچاقی]]، [[قارلقی]]، [[اویغوری]]، و [[وردوجی]]‌اند‌‌اند.