تصنیف: تفاوت میان نسخه‌ها

رواج تصنیف به شکل امروزی، به اواخر دورهٔ [[قاجاریه]] و آغاز [[جنبش مشروطه ایران]] نسبت داده می‌شود. در این دوره، شاعران و آهنگسازان بسیاری به تصنیف روی آوردند و بسیاری از این تصنیف‌ها وضعیت سیاسی و اجتماعی جامعهٔ آن دوران را منعکس می‌کردند.<ref>{{پک|یوسف‌زاده|۱۳۷۸|ک=نگاهی به وضع موسیقی|ص={{چر}}۴۶۱–۴۶۲}}</ref><ref>{{پک|حسن‌زاده میرعلی|محمدپور|۱۳۹۳|ک=بررسی ترانه‌سرایی در ادبیات فارسی|ص=۹۹}}</ref> این مفهوم، با آنچه در موسیقی قدیم ایران (پیش از قرن دوازدهم هجری) تصنیف نامیده می‌شد متفاوت است؛ در قدیم تصنیف صرفاً به نوعی شعر در اوزان [[اوزان عروضی]] گفته می‌شد که می‌توانست با [[مقام (موسیقی)|مقام‌های]] موسیقی هم جور شود و به صورت موزون به آواز خوانده شود. اما در مفهوم جدیدش، نقش موسیقی بیشتر از شعر بود، چنان‌که [[روح‌الله خالقی]] تصنیف‌ها را به معنای «آهنگ‌های کوتاهی که با شعر همراه باشند» تعریف کرده‌است.<ref>{{پک|یوسف‌زاده|۱۳۷۸|ک=نگاهی به وضع موسیقی|ص=۴۶۲}}</ref> همچنین نوع خاصی از تصنیف در این دوره با نام «[[کار عمل|کارِ عمل]]» (یا «کار و عمل») رایج بود که گاه مقصود از آن نمایش دادن مقام و گوشه‌های هر [[دستگاه (موسیقی)|دستگاه]] بود. در این دوره تصنیف‌های عامیانه‌ای نیز در واکنش به مسائل روزمره ساخته می‌شدند، مثلاً راجع به گرانی نان هنگام سفر [[ناصرالدین شاه]] به اروپا، کسوف، یا عزل [[مسعود میرزا ظل السلطان]] از حکومت اصفهان.<ref>{{پک|حسن‌زاده میرعلی|محمدپور|۱۳۹۳|ک=بررسی ترانه‌سرایی در ادبیات فارسی|ص=۹۹}}</ref>