[[پرونده:Map athenian empire 431 BC-en.svg|چپ|300px|بندانگشتی|امپراتوری آتن پیش از آغاز [[جنگهای پلوپونزی]].]]
'''اتحادیه دلوس'''، پیمانی نظامی و امنیتی میان ۱۵۰ تا ۱۷۳ دولت-شهر یونانی به رهبری [[آتن]] بود که در سال ۴۷۷ پ. م برای رویارویی با [[امپراتوریشاهنشاهی ایرانهخامنشی]] در جزیره [[دلوس]] ایجاد شد. بعداً در سال ۴۵۴ پ. م [[پریکلس]]، حاکم آتن، با این بهانه که جزیره دلوس در خطر یورش ایرانیان است، خزاین اتحادیه را به آتن منتقل کرده و عملاً آتن را به مرکز اتحادیه تبدیل کرد. پس از افزایش گسترهٔ این اتحادیه، تاریخنویسان آن را با نام '''امپراتوری آتن''' نیز ثبت کردهاند. در برابر این اقدامات، [[اسپارت]] رهبری مخالفان آتن را به دست گرفته و پیمانی بر ضد آتن به نام [[اتحادیه پلوپونزی]] ایجاد کرد. از سال ۴۳۱ پ. م که [[جنگ پلوپونز]] میان دو اتحادیه آغاز شد، آتن عملاً هژمونی خود را به اتحادیه تحمیل کرد. از این رو برخی از آن به نام [[امپراتوری آتن]] نام میبرند. [[جنگهای پلوپونزی]] با شکست کامل و قطعی آتن در ۴۰۴ پ. م و ویرانی دیوارهای شهر به پایان رسید. پس از آن اسپارت که از پشتیبانی کامل ایران برخوردار بود، مزدوران خود را بر آتن حاکم کرد.<ref>[http://ancienthistory.about.com/cs/greecehellas1/a/classicalgreece.htm Classical Greece - Political Aspects of the Classical Age of Greece<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>