کمیته مجازات: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب: خنثی‌سازی |
جز ابرابزار |
||
خط ۴:
'''کمیته مجازات'''، انجمنی بود که در اواخر دوره [[قاجار]] اقدام به [[ترور]] افرادی که به نظرشان ایادی بیگانه بودند، می‌کردند.
در دوره [[جنگ جهانی اول]]، [[روس
== راه اندازی کمیته ==
خط ۱۶:
[[محمد نظرخان مشکوةالممالک]] رئیس دفتر کمیته و رئیس قوه مقننه.
آنان پس از تنظیم مرام نامه کمیته، اقدام به خرید اسلحه و تهیه لباس سیاه و بلند برای شب و امور دیگر کردند.<ref>
== آغاز ترورها ==
نخستین دستور کار کمیته، ترور رئیس انبار غله [[تهران]] بود. این تصمیم مورد توافق تمامی اعضا قرار گرفت. پس از آن مبلغی پول به همراه دو قبضه اسلحه در اختیار [[کریم دواتگر]] قرار گرفت تا به کار میرزا اسماعیل خان رئیس انبار غله پایان دهد.
وی پیش از کشته شدن، به دلیل شهرت داشتن به رابطه با بریتانیا و
کمیساریای شمارهٔ ۶ محمدیه در ۱۷ فوریه ۱۹۱۷ مطابق ۲۸ دلو ۱۳۳۵ قمری به پلیس تأمینات چنین گزارش داد: «ساعت چهار و چهل و پنج دقیقه بعدازظهر، میرزا اسماعیل خان مدیر انبار غله هنگام مراجعت از انبار در نزدیکی ایستگاه
پس از این قتل، کریم دواتگر مجری اصلی ترور سر ناسازگاری با رهبران کمیته گذاشت و برای دریافت پول بیش ترسران کمیته را زیر فشار قرار داد. زیاده خواهی وی از آنان در قبال ترور میرزا اسماعیل خان، مشکلاتی بر سر راه کمیته به وجود
سومین عملیات کمیته، ترور میرزا
کمیسر ۳ حسن‌آباد، نحوهٔ ترور او را در این روز چنین گزارش داد:
«ساعت ۸ و نیم بعدازظهر متین السلطنه نویسنده و سردبیر روزنامهٔ عصر جدید در اتاق کار خود به وسیلهٔ شخص ناشناسی به قتل رسید؛ شخص ناشناسی که خود را در عبا پیچیده بود در محل کار متین السلطنه (در خیابان قوام السلطنه) حاضر شده اظهار می‌دارد که کاغذی به نام او
قربانی بعدی کمیته، میرزا محسن مجتهد، فرزند آقا میرزا محمدباقر مجتهد، صدرالعلماء تهران و داماد آیت‌الله بهبهانی بود. برخی منابع این ماجرا را منسوب به کمیته می‌دانند و ظاهراً این اقدام پیش از هماهنگی با سران کمیته صورت گرفته‌است.
نظمیهٔ تهران توسط کمیسر ۸ بازار در روز ۷ ژوئن ۱۹۱۷ ترور آقا میرزا محسن مجتهد را به این شرح گزارش داد: «ساعت ۱۰:۲۰ صبح آقا میرزا محسن را در حالی که وارد منزل می‌شد کشته‌اند. به محض دریافت این گزارش از میرزا باقرخان پدر، کمیسر تأمینات در محل حادثه حضور
پنجمین قربانی کمیته، منتخب الدوله خزانه دار کل بود که قتل او برای سران کمیته مشکل ساز و سرانجام به انهدام تشکیلات آن‌ها منجر شد. ترور وی در ۹ تیر ۱۲۹۶ برابر با ۸ ژوئن ۱۹۱۷ در خیابان امیریه اتفاق
از دیگر افرادی که توسط کمیته مجازات ترور شدند، میرزا احمدخان استوار معروف به ماژور استوار، احمدخان صفا و سردار رشید است. این ترورها مورد نظر تمام اعضا نبود.<ref name="
== بیانیه‌های کمیته ==
بیانیه‌های کمیته که به مانیفست این جمعیت مشهور است، نشانه
در بخشی از مانبفست دوم کمیته آمده‌است.
خط ۴۶:
همچنین در مانیفست سوم آمده‌است:
... ای مردم! ای ساکنین کره ارض بشنوید و به دیگران بگویید که سیاست روس و انگلیس در خانه ما این بوده و بازو و سرنیزه و اقتدار مجازات را حق کسانی معمول می‌دانستند که نسبت به وطن خود خیرخواه و از دزدی و خیانت احتزار داشته باشند. شکر خدا که دیگر غضب الهی از آه مظلومین و سوز دل ملل صغیره به جوش آمده دست قهار طبیعت از آستین بیچارگان دنیا صورت دول طمع و زر دنیا را نیلگون و آن روز خواهد رسید که بیرق دول جابره را در ممالک دیگران سرنگون نماید
== عمادالکتاب ==
مأموریت نوشتن شب‌نامه‌های این کمیته با عمادالکتاب بود اما گزارشی از انجام ترور توسط او ثبت نشده‌است. کمیته مجازات با خیانت یکی از اعضاء از هم پاشید و سران آن دستگیر و اعدام شدند. عمادالکتاب هم به پنج سال حبس محکوم شد. در سال ۱۳۰۰، در ۶۰ سالگی از زندان آزاد شد.<ref>خط، خوشنویسی و تاریخچهٔ آن</ref> عمادالکتاب مأمور به توقف در قم گردید و مدت‌ها در آنجا تحت نظر بود تا آنکه در عهد سلطنت [[رضاشاه پهلوی]] آزاد و در دفتر مخصوص دربار مأمور تحریرات گردید.<ref>فرهنگ دهخدا</ref>
خط ۸۵:
* [[کمیته مجازات (فیلم)]]
* [[لژ بیداری]]
* [[انجمن
== پانویس ==
{{پانویس|۲}}
== منابع ==
* [[علی حق‌شناس]]، کمیته مجازات؛ محفل
* معین، محمد، فرهنگ فارسی، جلد ششم
* [http://khatt.blogfa.com/post-4.aspx خط، خوشنویسی و تاریخچهٔ آن]
* دهخدا، علی اکبر، فرهنگ دهخدا، ذیل عنوان عماد الکتاب
| |||