اسفنج دریایی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اسفنج هایاسفنج‌های دریایی''' یک [[فرمانرو]] عظیم از [[سلسله]] [[جانوران]] و [[فرمانرو]] بی مهرگان هستند. سه ویژگی مهم اسفنج‌ها اینست که وسیله حرکتی ندارند، [[ناجنبندگی (جانورشناسی)|ناجنبنده‌اند]] و شکل معینی ندارند. این موجودات قدیمی ترینقدیمی‌ترین و اولین [[جانوران]] منقرض نشده هستند . اسفنج‌های دریایی از نظر علمی شاخه‌ای از جانوران را تشکیل می‌دهند که اسفنج‌تباران (Spongiaria) یا روزنک‌تباران (Porifera) نامیده می‌شود. این شاخه، شاخه‌ای از جانوران آبزی غالباً دریازی [[پالیده‌خوار]] است که استخوان‌بندی آن‌ها از رشته‌های کلاژنی و [[سوزنه]]‌های (spicules) کلسیمی یا سیلیسی تشکیل شده‌است و یاخته‌های تخصصی آن‌ها به‌صورت بافت سازماندهی نشده‌است.<ref>واژه‌های مصوّب فرهنگستان تا پایان دفتر یازدهم فرهنگ واژه‌های مصوّب</ref>

اسفنج‌ها، موجوداتی بی‌مهره هستند که در دریا زندگی می‌کنند. تا قرن گذشته بعضی از مردم اسفنج‌ها را به اشتباه جزو گیاهان می‌دانستند، امّا در اصل اسفنج غذاسازی نمی‌کند و بنابراین اسفنج‌ها در دستهٔ جانوران محسوب می‌شوند و چون غذاسازی ندارند مصرف کنندهمصرف‌کننده و هترو تروف شامل می شوند می‌شوند. این جانوران از هر لحاظ ساده هستند. اسفنج‌ها به‌طور کلّی توانایی حرکت ندارند امّا در نمونه‌های نادر در حال خزیدن دیده می‌شود. این جانوران نه اندامی برای بینایی دارند و نه اندامی برای شنوایی؛ امّا باز هم در نمونه‌های نادر توانایی عکس‌العمل در برابر نور و روشنایی را دارند.

اسفنج‌ها، [[جانوران|پریاختگانی]] هستند که به حالت ثابت زیست نموده و دارای اسکلت داخلی کلسیتی یا سیلیسی می‌باشند. پدیده‌های جانشینی مانند سیلیسی شدن و کلسیتی شدن تا حدودی تشخیص انواع فسیل‌های آهکی اسفنج‌ها را از اسفنج‌های سیلیسی مشکل می‌نماید.

به‌طور کلی اسفنج‌ها در دریاها (آب‌های شور) یا( (آب‌های شیرین) زندگی می‌کنند. اکثراً دریازی هستند و برخی در اب شیرین زندگی میکنند می‌کنند. در کف دریاهای کنونی توده‌های عظیمی از اسفنج‌ها پراکنده هستند. انواع مختلفی از اسفنج‌های آهکی در تمام مناطق کره زمین زندگی می‌کنند. اسفنج‌ها چون از جانوران ثابت هستند به اجسام سخت احتیاج دارند؛ بنابراین تجمع آن‌ها در حوضچه‌هایی که کف آن از قلوه‌سنگ، تخته سنگ، ریگ و شن و ماسه پوشیده شده باشد بیشتر است.

شکل اسفنج‌ها نسبت به محیط زیست‌شان متغیر است. شکل اسفنج‌های داخل خلیج‌ها بادبزنی با صفحات چین‌خورده، در آب‌های متلاطم به شکل انگشتی و اسفنج‌های مناطق کم‌عمق، پوستی یا بالشی می‌باشند. در زمان جزر و مد دریاها موقعی‌که اسفنج‌ها در خشکی قرارگیرند، دهان‌هایشان را می‌بندند تا از خروج آب از بدن‌شان جلوگیری شود. به‌طور کلی اسفنج‌های امروزی در منطقه کرانه‌ای تا نسبتاً عمیق دریا زندگی می‌کنند و هیچ‌وقت کلنی حقیقی را تشکیل نمی‌دهند. مطالعهٔ اسفنج‌ها در گذشته نشان می‌دهد که زندگی اسفنج‌ها در گذشته از نظر عمق‌سنجی با انواع کنونی فرق می‌کند.می‌کند؛ مثلاً در سنگ‌های دوره [[کرتاسه]] غالباً در رخساره‌های ساحلی پیدا می‌شوند ولی در زمان‌های بعدی به‌تدریج به اعماق زیادتر مهاجرت نموده‌اند؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که اسفنج‌ها در گذشته از اعماق کم به اعماق زیادتر مهاجرت داشته‌اند. از طرفی اسفنج‌های امروزی غالباً انفرادی هستند ولی در انواع گذشته زندگی آن‌ها به حالت کلنی و آبسنگی بوده‌است و سنگواره‌های آن‌ها با آبسنگ‌های مرجانی و [[خزه زیان|خزه‌زی]] و غیره همراه می‌باشند. در علم [[دیرینه‌شناسی]] از فسیل سوزن اسفنج‌ها در تشخیص نوع محیط رسوبی استفاده می‌کنند. اسفنج‌ها ساده‌ترین حیوانات پر سلولی هستند و به عبارت دیگر پست‌ترین یا ابتدایی‌ترین جانوران پر سلولی‌اند. به‌طور کلی محیط زیست آن‌ها آبی و غالباً دریایی بودند و به جسم خارجی متصل‌اند. بدن اسفنج‌ها شبیه یک کیسه تو خالی است که در قاعده به وسیله یک پایه یا بدون پایه به جسمی متصل شده‌است. دیواره آن پر از سوراخ‌های ریز است و از این جهت به آن‌ها روزنک‌تباران می‌گویند. نکات مهم دربارهدربارهٔ ی اسفنج هااسفنج‌ها =تنوع سلولی در اسفنج هااسفنج‌ها خیلی کم است مشخصمشخص‌ترین ترین سلول هاسلول‌ها در دیواره داخلی بدن اسفنج هااسفنج‌ها -سلوا هایسلواهای یقه دار هستند- این سلول هاسلول‌ها با حرکات تازک هایتازک‌های خود اب و مواد غذایی را از اب گرفته و به درون سلول میبردمی‌برد و مواد زاید را از طریق یک منفذ خروجی بزرگ به بیرون میرانند می‌رانند

کارتون هاییکارتون‌هایی هم مثل باب اسفنجی شلوار مکعبی بسیار زیبا شهرت این گیاه دریایی را بیشتر کرده استکرده‌است.

اسکلت خارجی این جانوران به‌طور معمول از جنس آهک است. امّا رنگ‌های اسفنج‌ها رنگ‌های گوناگونی دارند و در یک یا دو رنگ منحصر نمی‌شوند. البتّه این رنگ‌ها بستگی به زیستگاهشان هم دارد.دارد؛ مثلاً اسفنج دریاهای مناطق گرمسیر رنگ‌های بسیار درخشانی دارند.

اسفنج‌ها، از روی ظاهرشان به سه ردهٔ ''شیشه‌ای''، ''آهکی'' و ''بزرگ'' تقسیم می‌شوند. اکثراً ردهٔ شاخی که به صورت شاخه شاخه است و اعضای آن با مرجان‌های شاخه‌ای اشتباه گرفته می‌شوند؛ردهمی‌شوند؛ رده جدید به نام اسفنج‌های همگون‌سوزنه نیز پذیرفته شده‌است.