گیلگمش: تفاوت میان نسخه‌ها

'''گیل‌گَمِش،''' {{lang-sux|𒀭𒄑𒉋𒂵𒈨𒌋𒌋𒌋}} (گیلگمش) یا {{lang-sux|𒀭𒉋𒂵𒈩}} (بیلگمش){{efn|{{IPAc-en|ˈ|ɡ|ɪ|l|ɡ|ə|ˌ|m|ɛ|ʃ}},<ref dir=ltr>[http://www.dictionary.com/browse/gilgamesh "Gilgamesh"]. ''Random House Webster's Unabridged Dictionary''.</ref> {{IPAc-en|ɡ|ɪ|l|ˈ|ɡ|ɑː|m|ɛ|ʃ}})<ref dir=ltr>{{Cite book |last=George |first=Andrew R. |title=The Babylonian Gilgamesh Epic&nbsp;– Introduction, Critical Edition and Cuneiform Texts |date=2010 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0198149224 |edition=reprint |volume=vol. 1 and 2 |location=Oxford |page=163 |language=en, akk |oclc=819941336 |orig-year=2003}}</ref> {{cuneiform|𒄑𒂅𒈦}}, ''گیلگمش'', در اصل ''بیلگمش'' ({{lang-sux|𒀭𒉋𒂵𒈩}}). معنای تقریبی نام او: "نیا مردی جوان [است]",<ref dir=ltr>{{Cite book |last=Hayes |first=J.L. |url=http://enenuru.net/pdfs/Hayes_Sumerian_Grammar_2000.pdf |title=A Manual of Sumerian Grammar and Texts |access-date=21 May 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180522111644/http://enenuru.net/pdfs/Hayes_Sumerian_Grammar_2000.pdf |archive-date=22 May 2018 |url-status=dead}}</ref> از ''بیل.گَ'' "نیا", بزرگتر<ref name="Sum.Lexicon" />{{rp|33}} and ''مس/مش'' "جوان-مرد".<ref dir=ltr name="Sum.Lexicon">{{Cite book |last=Halloran |first=J. |title=Sum.Lexicon}}</ref>{{rp|174}} See also [http://psd.museum.upenn.edu/epsd1/nepsd-frame.html The Electronic Pennsylvania Sumerian Dictionary].}} یکی از قهرمان‌های اصلیِ اسطوره‌های بین‌النهرین باستان بود و شخصیت اصلی [[حماسه گیلگمش]]، [[حماسه|شعری حماسی]] که به [[زبان اکدی]] در اواخر هزاره‌ی دوم [[گاه‌شماری دوران مشترک|پیشا دوران مشترک]] مکتوب گشت. احتمالا وی پادشاهی تاریخی از [[دولت‌شهر|شهر-دولت]] [[سومر|سومری]] [[اوروک]] بوده که پس از مرگ به [[ایزدانگاری|مقام خدایی]] می‌رسد. فرمانروایی او احتمالا به ابتدای «دوره‌ی آغازین دودمانی بین‌النهرین» بازمی‌گردد، گرچه او در زمان [[سلسله سوم اور]] است که گونه‌ای افسانه‌ای می‌یابد. روایت‌های شاهکارهای افسانه‌ای گیلگمش در پنج شعر سومری باز مانده است. قدیمی‌ترین آن‌ها احتمالا "گیلگمش، انکیدو، و جهان زیرین"<ref dir=ltr>{{Cite web|title=Gilgamesh, Enkidu and the nether world: translation|url=https://etcsl.orinst.ox.ac.uk/section1/tr1814.htm|access-date=2021-03-18|website=etcsl.orinst.ox.ac.uk}}</ref> است، که در آن گیلگمش به یاری ایزدبانو [[اینانا]] می‌آید و درختِ (''هولوپو'') او را از گزند موجودات حفظ می‌کند. اینانا به او دو شی ناشناخته، یک ''میککو'' و یک ''پیککو'' می‌دهد، که هر دوی‌شان را از دست می‌دهد. پس از مرگ [[انکیدو]]، روح او به گیلگمش درباره‌ی شرایط تیره‌وتار [[ایرکالا|جهان زیرین]] ‌می‌گوید. سرود "گیلگمش و آگا" توصیف قیام گیلگمش بر پادشاهی با نام «آگا» است. سایر سرودهای سومری بازگوکننده‌ی شکست [[هومبابا]] به دست گیلگمش و کشته شدن «گاو [نر] بهشت» به دست او هستند؛ سرود پنجم که در وضعیت خوبی باقی نمانده، روایتگر مرگ و به‌خاک‌سپاری وی است.

، بر پایهٔ فهرست شاهان [[سومر]]، پنجمین شاه [[اوروک]] و پسر [[لوگالاندا]] بود. [[افسانه]]‌ها مادر او را [[ایزدبانو|ایزدبانویی]] به نام [[نینسون]] دانسته‌اند.