حدود العالم: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
نظم دادن به مطالب
←‏اهمیت: افزودن چاپهای فارسی
خط ۴۴:
}}
 
'''حُدودالعالم من المشرق الی المغرب'''، کتاب‌ فارسی جغرافیا [[سده ۴ (قمری)|سدهٔ ۴ ه‍.ق]] ([[۳۷۲ (قمری)|۳۷۲ ه‍.ق]] برابر با ۳۶۱ ه‍.ش / ۹۸۲ م.) این کتابکه بیش از ۵ قرن قبل از کریستف کلمب زمین را کروی دانسته است.
 
== مولف ==
برخی آن را به [[ابویوسف پیشاوری]] نسبت داده‌اند. به گفتهٔ [[ولادیمیر مینورسکی]]، خاورشناس روس، ممکن است توسط شخصی به نام «اشعیا ابن فریغون» . کتاب به امیر «ابوحارث محمد ابن فریغونی»، از حکمرانان سرزمین گوزگان،گوزگان،در شمال افغانستانخراسان اهدا شده و احتمالاً جهت راهنمایی حکمران بوده استباشد.
نام مؤلف کتاب معلوم نیست اما برخی آن را به [[ابویوسف پیشاوری]] نسبت داده‌اند.
 
به گفتهٔ [[ولادیمیر مینورسکی]]، خاورشناس روس، ممکن است شخصی به نام «اشعیا ابن فریغون» . کتاب به امیر «ابوحارث محمد ابن فریغونی»، از حکمرانان سرزمین گوزگان، شمال افغانستان اهدا شده و احتمالاً جهت راهنمایی حکمران بوده است.
 
== نسخهٔ امروزی ==
تنهااین نسخۀ این کتاب در سال ۱۸۹۲ م. یافت شده که به وسیلهٔ کاتبی بنام «ابو الموید عبدالقیوم بن الحسین بن علی الفارسی» در سال ۱۲۵۷ م. از روی نسخه‌های قدیمی‌تر رونویسی شده‌است. این نسخه شامل ۷۸ صفحه می‌باشد؛ در ابعاد ۲۸ در ۱۸ سانتی‌متر و هر صفحه ۲۳ سطر دارد.
 
== چاپهای فارسی ==
نخستین بار [[جلال‌الدین تهرانی|سید جلال الدین تهرانی]] در پایان تقویم سال ۱۳۱۴ شمسی آنرا بچاپ رساند.
 
حدود العالم را [[منوچهر ستوده]] در تهران به چاپ رساند. ترجمه و شرح کتاب را [[ولادیمیر مینورسکی]] به انگلیسی منتشر کرد.
 
== اهمیت ==
بخشهایی از رساله جغرافیایی آن که حاشیه های جهان اسلام را توصیف می کند ، دارای بیشترین اهمیت تاریخی هستند.
 
* بخشهایی از رساله جغرافیایی آن که حاشیه های جهان اسلام را توصیف می کند ، دارای بیشترین اهمیت تاریخی هستند.
این اثر همچنین شامل توصیفات اولیه مهم از مردم ترک در آسیای مرکزی است که در مبحث پان ترکیسم بکار میاید.
 
این اثر همچنین* شامل توصیفات اولیه مهم از مردم ترک در آسیای مرکزی است که در مبحث پان ترکیسم بکار میاید.
 
همچنین* زبان و سبک قدیم فارسی آن قابل توجه است و به بررسی تکامل تاریخی زبان فارسی کمک میکند.
 
* این کتاب در ۹۸۲ میلادی زمین را کروی میداند که دو قطب شمال و جنوب دارد <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=منوچهر ستوده ـکتاب فارسی حدود العالم ص۸ انتشارات طهوری ۱۳۶۲}}</ref>. از خلیج فارس نام میبرد <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=منوچهر ستوده ـ کتاب فارسی حدود العالم ص۱۲ انتشارات طهوری ۱۳۶۲}}</ref>و نیز نظریه ابوریحان بیرونی مبنی بر وجود قاره امریکا را عنوان میکند
 
* از [[دریاچه پریشان]] بعنوان دریای ارزن (شاید بخاطر دشت ارژن) نام میبرد و آنرا منبع ماهی شهر شیراز میخواند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=منوچهر ستوده ـ کتاب فارسی حدود العالم ص۱۶ انتشارات طهوری ۱۳۶۲}}</ref>
 
== منابع ==