ولایت زابل: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۷۵:
احتمالاً برگرفته از نام '''زُنبیل''' (تشابه ''زابُل'' و ''زُنبیل'' شاید اتفاقی باشد)، رجوع شود به [[کابل‌شاهان]]، لقب فرمانروایان پیرو [[هفتالیان]] جنوبی؛ به‌نظر می‌رسد مناطق مرتفع [[زابلستان]] پایتخت تابستانی آن‌ها بوده‌باشد.{{سخ}} این نام نخستین بار در نسخهٔ [[زبان ارمنی|ارمنیِ]] [[شهرستان‌های ایرانشهر (کتاب)|کتاب شهرستان‌های ایرانشهر]] به شکل '''زاوَلِستان''' [https://web.archive.org/web/20090305174906/http://www.humanities.uci.edu/sasanika/pdf/Shahrestan.pdf یاد شده]؛<ref name="web.archive.org">{{یادکرد وب |url=http://www.humanities.uci.edu/sasanika/pdf/Shahrestan.pdf |title=شهرستان‌های ایرانشهر، برگردانِ تورج دریایی |accessdate=۵ مارس ۲۰۰۹ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090305174906/http://www.humanities.uci.edu/sasanika/pdf/Shahrestan.pdf |archivedate=۵ مارس ۲۰۰۹ |dead-url=yes}}</ref>{{سخ}}-در منابع اسلامی به‌صورت '''زاوُلِستان''' (توسط [[مقدسی]]) و '''زابُلِستان''' نیز آمده‌است.</small><ref>C. E. Bosworth, 2002, ''ZĀBUL, ZĀBULISTĀN'', The Encyclopaedia of Islam (Volume XI: W-Z), 371.</ref>
==
زابل از شمال با ارزگان و غزنی، از غرب با قندهار و از جنوب با قندهار و مرز پاکستان و از شرق با غزنی و پکتیکا هم مرز است. جنوب شرق این ولایت با پاکستان هم مرز است. مساحت این استان ۱۷۲۹۳ کیلومتر مربع است. دو پنجم استان کوهستانی یا نیمه کوهستانی (۴۱٪) است در حالی که بیش از یک چهارم این منطقه را زمین های مسطح (۲۸٪) تشکیل می دهند. منطقه اصلی این استان کوهستان های مرکزی افغانستان است. پوشش گیاهی رایج درختچه های مناطق خشک و پسته ذکر شده است. کوههای بلند بخش شمالی استان در منطقه علفزار کوهستانی غور-هزارجات قرار دارد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Terrestrial Ecoregions -- Central Afghan Mountains xeric woodlands (PA1309)|نشانی=https://web.archive.org/web/20100308074056/http://www.nationalgeographic.com/wildworld/profiles/terrestrial/pa/pa1309.html|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2010-03-08|بازبینی=2021-09-13}}</ref>
== تقسیمات اداری ==
خط ۹۲:
* [[ولسوالی میزان|میزان]]
* [[ولسوالی نوبهار|نوبهار]]
== حمل و نقل ==
در سال ۲۰۰۶، اولین [[فرودگاه|میدان هوایی]] این ولایت در نزدیکی قلات افتتاح شد که توسط [[اردوی ملی افغانستان|ارتش ملی افغانستان]] اداره می شود، اما همچنین برای استفاده در حمل و نقل هوایی تجاری نیز استفاده می شود. ولایت زابل در مسیر شاهراه حلقوی افغانستان قرار دارد و مسافرانی که از طریق این شاهراه در مسیر قندهار و کابل می روند معمولاً از این ولایت عبور می کنند. در ۴ سپتامبر ۲۰۱۶، دست کم ۳۸ نفر در جریان تصادف جاده ای بین یک تانکر حمل سوخت و یک اتوبوس، کشته و ۲۸ نفر زخمی شدند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=At Least 38 Killed In Afghanistan After Fuel Tanker Collides With Bus|نشانی=https://www.huffpost.com/entry/at-least-38-killed-in-afghanistan-after-fuel-tanker-collides-with-bus_n_57cc0435e4b0e60d31df80ae|وبگاه=HuffPost|تاریخ=2016-09-04|بازبینی=2021-09-13|کد زبان=en}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|عنوان=Fuel tanker, bus collision in Afghanistan kills 38, injures 28|نشانی=https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-crash-idUSKCN11A08H|کوشش=Reuters|تاریخ=2016-09-04|تاریخ بازبینی=2021-09-13|زبان=en|نام=Reuters|نام خانوادگی=Staff}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Bus, fuel tanker collision kills 38 in Afghanistan|نشانی=https://www.abc.net.au/news/2016-09-04/bus-fuel-tanker-collision-kills-38-in-afghanistan/7812962|وبگاه=www.abc.net.au|تاریخ=2016-09-04|بازبینی=2021-09-13|کد زبان=en-AU}}</ref>
== آموزش ==
نرخ کلی سواد (۶+ سال) از یک درصد در سال ۲۰۰۵ به ۱۹ درصد در سال ۲۰۱۱ افزایش یافته است. نرخ کلی ثبت نام خالص (۶ تا ۱۳ سال) از ۳۱.۳ درصد در سال ۲۰۰۵ به ۵ درصد در سال ۲۰۱۱ کاهش یافت.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=Wayback Machine|نشانی=https://web.archive.org/web/20100106021053/http://www.mrrd.gov.af/nabdp/Provincial%20Profiles/Zabul%20PDP%20Provincial%20profile.pdf|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2010-01-06|بازبینی=2021-09-13}}</ref>
== بهداشت ==
درصد خانوارهای دارای آب آشامیدنی تمیز از صفر درصد در سال ۲۰۰۵ به ۳۲ درصد در سال ۲۰۱۱ افزایش یافته است. درصد زایمان هایی که توسط یک مامای ماهر انجام شده است، از یک درصد در سال ۲۰۰۵ به ۵ درصد در سال ۲۰۱۱ افزایش یافت.<ref name=":0" />
== مردم ==
از سال ۲۰۲۱، کل جمعیت استان حدود ۸۵۰۰۰۰ نفر است، که بیشتر یک جامعه قبیله ای روستایی است. بر اساس دانشکده تحصیلات تکمیلی نیروی دریایی، جمعیت عمدتا پشتون است و در حدود ۲۵۰۰ روستای دورافتاده پراکنده شده است. گروههای اصلی قبیله ای شامل توخی و هوتکی غیلجی و نورزایی و پنجپای درانی است. پشتو زبان غالب در این منطقه است. اقلیتی از مردم این ولایت به زبان فارسی سخن می گویند. مردم زابل اکثراً مسلمان سنی هستند. مشاغل اصلی در زابل کشاورزی و دامداری است.<ref>{{یادکرد وب|وبگاه=ادارۀ ملی احصائیه و معلومات|نشانی=https://www.nsia.gov.af:8080/wp-content/uploads/2020/06/%D8%A8%D8%B1%D8%A2%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%DB%B1%DB%B3%DB%B9%DB%B9-%D9%86%D8%B3%D8%AE%DB%80-%D8%A7%D9%88%D9%84.pdf|عنوان=برآورد نفـوس کشور ۱۳۹۹}}</ref><ref name="MRRD">{{یادکرد وب|url=http://www.mrrd.gov.af/nabdp/Provincial%20Profiles/Zabul%20PDP%20Provincial%20profile.pdf|title=Ministry of Rural Rehabilitation and Development<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->|accessdate=۱۲ مارس ۲۰۱۰|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100106021053/http://www.mrrd.gov.af/nabdp/Provincial%20Profiles/Zabul%20PDP%20Provincial%20profile.pdf|archivedate=۶ ژانویه ۲۰۱۰|dead-url=yes}}</ref>
== نگارخانه ==
سطر ۱۰۴ ⟵ ۱۱۶:
== جستارهای وابسته==
[[ولایت‌های افغانستان]]
[[قلات (افغانستان)|قلات]]
شاهراه حلقوی افغانستان
[[زابلستان]]
== منابع ==
| |||