علوم خفیه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''علوم خَفیّه''' یا '''علوم غریبه''' به معنای وسیع تر، غیبت مقوله‌ای از عقاید و اعمال خارق‌العاده است که شامل چنین پدیده‌هایی شامل عاملیت اخروی مانند عرفان، معنویت و جادو است. بیشترین این علم دست یهود است. همچنینهم‌چنین می‌تواند به ایده‌های ماورا طبیعی مانند ادراک خارج حسی و فراروانشناسی اشاره کند. استفاده از این اصطلاح به عنوان صفت اسمی به ویژه از اواخر قرن بیستم توسعه یافته‌است. در همان دوره، غیبت و فرهنگ با هم ترکیب شدند.

اصطلاح علوم غیبی در قرن شانزدهم برای اشاره به [[طالع‌بینی|طالع بینی]]، [[کیمیا|کیمیاگری]] و [[تردستی|جادوی طبیعی]] استفاده شد که امروزه [[شبه‌علم|شبه علوم]] محسوب می‌شوند. اصطلاح غیبت در قرن نوزدهم در فرانسه ظهور کرد، جایی که این اصطلاح با گروه‌های مختلف باطنی و فرانسوی [[الیفاس لوی]] مرتبط شد و در سال ۱۸۷۵ توسط [[هلنا بلاواتسکی]] باطنی‌شناس به زبان انگلیسی وارد شد. در طول قرن ۲۰، این اصطلاح توسط طیف وسیعی از نویسندگان متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما در قرن ۲۱ معمولاً استفاده می‌شد - از جمله توسط محققان دانشگاهی باطنی - برای اشاره به طیف وسیعی از جریانات باطنی که در اواسط قرن ۱۹ توسعه یافتند و فرزندان آنهاآن‌ها از غیبت، غالباً برای دسته‌بندی سنت‌های باطنی مانند [[معنویت|معنویت گرایی]]، [[حکمت الاهی|تئوسوفی]]، [[حکمت انسانی|آنتروپوزوفی]]، نظم هرمتی طلوع طلایی و عصر جدید استفاده می‌شود.

ایده «علوم غیبی» در قرن شانزدهم توسعه یافت.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=Hanegraaff, Wouter J. (2006). Dictionary of Gnosis & Western Esotericism. Leiden: Brill. p. 716. ISBN 9789004152311.}}</ref> این اصطلاح معمولاً سه عمل را شامل می‌شد - [[طالع‌بینی|طالع بینی]]، [[کیمیا|کیمیاگری]] و [[تردستی|جادوی طبیعی]] (تردستی) - گرچه گاهی اوقات اشکال گوناگونی [[پیش‌گویی|پیشگویی]] نیز به جای این که تحت تردستی قرار بگیرند، در آن گنجانده شده بودند. اینها با هم گروه‌بندی شدند، به گفته محقق هلندی Wouter Hanegraaff دربارهٔ [[هرمسیه]]، «هر یک از آنها در یک بررسی سیستماتیک از طبیعت و فرایندهای طبیعی، در چارچوب، چارچوب‌های نظری که عمدتاً به اعتقاد به خصوصیات، فضایل یا نیروهای غیبی تکیه داشتند، درگیر شدند.» اگرچه زمینه‌هایی برای همپوشانی این علوم مختلف غیبی وجود دارد، اما آنهاآن‌ها از هم جدا هستند و در بعضی موارد یکدیگر را به عنوان نامشروع رد می‌کنند.<ref name=":0"/>

در دوران عصر روشنگری، غیبت به‌طور فزاینده ای به عنوان ذاتی با مفهوم علم ناسازگار تلقی می‌شود.<ref name=":0"/> از آن زمان به بعد، استفاده از «دانش (های) غیبی» حاکی از یک جدال آگاهانه علیه علم جریان اصلی است.<ref name=":0"/> با این وجود، مایکل دامت، فیلسوف و مورخ بازی با ورق، که تحلیل شواهد تاریخی حاکی از آن بود که پیشگویی و تفسیرهای غیبی با استفاده از کارتها قبل از قرن هجدهم ناشناخته بودند، گفت که اصطلاح علم غیبت بی جا نبوده زیرا "افرادی که به امکان رونمایی از آینده یا استفاده از قدرتهای خارق العاده این کار را انجام می‌دهد زیرا کارآیی روشهایی که آنهاآن‌ها به کار می‌برند با برخی برداشتهای سیستماتیک که از نحوه عملکرد جهان بر آنهاآن‌ها منطبق است … هرچند مبنای تجربی آن ناچیز است. "<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Dummett 1980, p. 93.}}</ref>