شباهنگ (ستاره): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
MNadi (بحث | مشارکت‌ها)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
ابرابزار
خط ۶۷:
طلوع او همزمان با تازش دوبارهٔ چشمه‌های آب است. برای برآمدن و طلوع او باید گوسپندی یکرنگ را قربانی و بریان کرد؛ آنگاه او طلوع خواهد کرد. در ده شب نخستین به پیکر مردی جوان و پانزده ساله در آسمان خواهد درخشید. در ده شب دوم به پیکر گاوی زرین‌شاخ خواهد درخشید. در ده شب سوم به پیکر اسبی سپید با گوش‌های زرین و لگام زرین خواهد درخشید و آنگاه به دریای فراخکرد خواهد رفت، با اپوش‌دیو خواهد جنگید و نخست از او شکست خواهد خورد و سپس به یاری هرمز بر او پیروز خواهد شد. آنگاه دریا را به موج، جنبش، خروش و طغیان در خواهد آورد و ابر از دریا برخواهد خاست و باد آن ابر را به بوم‌ها خواهد راند و باران خواهد بارید.<ref>[[مهرداد بهار]]، [https://drive.google.com/file/d/0B2_N6WLdkppoNVg4a2gwMnhKejA/view?usp=drive_web کتاب پژوهشی در اساطیر ایران]، صص 62</ref>
 
در منطقه خور و بیابانک (جندق و بیابانک) همزمان با [[کنار روزی]] (طلوع سالانه) شباهنگ، جشن شلغم برگزار می‌شد.
== تاریخچه رصدی ==
 
شباهنگ به عنوان پرنورترین ستارهٔ آسمان شب در نخستین سوابق رصدی، ثبت شده‌است. این ستاره هر سال هفتاد روز ناپدید می‌شود تا دوباره پیش از طلوع خورشید به آسمان شب بازگردد. موقعیت این ستاره نسبت به [[دائرةالبروج]] باعث می‌شود تا این کنار روزی نسبت به ستاره‌های دیگر بسیار منظم باشد. دورهٔ زمانی چرخش ظاهری این ستاره به گرد زمین با دقت بالایی تقریباً ۳۶۵٫۲۵ روز است و بنابراین آن را نسبت به [[سال اعتدالی]] ثابت نگه می‌دارد. این کنار روزی در قاهره روز ۱۹ جولای ([[گاه‌شماری میلادی|میلادی]]) دیده می‌شود که آن را درست پیش از [[انقلاب تابستانی]] و شروع طغیان رود نیل در دوران باستان قرار می‌داد. به دلیل بی‌نظمی خودِ سیل، دقت بسیار بالای بازگشت ستاره، آن را برای [[مصر باستان|مصری‌های باستان]] مهم کرده بود و آن‌ها شباهنگ را به عنوان [[خدایان مصر باستان|ایزدبانو]] سوپدت می‌پرستیدند، کسی که باعث حاصلخیزی زمین‌های‌شان می‌شد.
در میانه ایران کشاورزان قدیمی با این ستاره به خوبی آشنا هستند و چون طلوع آن همزمان است با عبور از نیمه تابستان و کاهش دما و خنک شدن نسبی هوا و اصطلاح ستاره خنک را بر آن نهاده‌اند.
 
در آمریکای جنوبی و تمدن مایاها و اینکاها، اعتقاد شدیدی به ستاره‌شناسی وجود داشته‌است به طوری که خورشید، ماه و ستاره شعرا، اصلی‌ترین منابع انرژی بودند که مورد تقدیس قرار می‌گرفتند.<ref>https://shabahang.ir/ستاره-شباهنگ،-پرنورترین-ستاره-آسمان-ش/</ref>
 
== تاریخچه و تقویم رصدی ==
شباهنگ به عنوان پرنورترین ستارهٔ آسمان شب در نخستین سوابق رصدی، ثبت شده‌است. شباهنگ از قطب جنوب تا نهایتاً مدار ۷۳ درجه شمالی قابل مشاهده بوده و در ۱۱ دیماه (۱ ژانویه) نسبت به همه این عرضهای جغرافیایی به [[مقابله (اخترشناسی)|مقابله]] (اوج نیمه شبی) می‌رسد.
 
این ستاره برای [[مصر باستان|مصری‌های باستان]] اهمیت ویژه داشته و آن را به عنوان [[خدایان مصر باستان|ایزدبانو]] سوپدت باعث حاصلخیزی زمین‌های‌شان می‌شد. [[کنار روزی|طلوع سالانه]] آن در نیمه تابستان، مبدأ سال مصری و همزمان با طغیان رود نیل بوده‌است. از افق شمال مصر و میانه ایران در بیشتر شبها آشکار بوده، [[کنار شبی|غروب سالانه]] آن نیمه خرداد بوده و پس از حدود دو ماه ناپیدایی [[کنار روزی|طلوع سالانه]] آن نیمه مرداد و می‌باشد که پیش از طلوع خورشید به آسمان شب بازمی‌گردد.<ref>https://www.farsnews.ir/isfahan/news/14000516000009/عبور-از-نیمه-تابستان-و-کاهش-دما-با-ستاره-شباهنگ-فلسفه-ستاره-خنک-چیست</ref><ref>از افق نجومی شهر قاهره: بصورت هندسی غروب سالانه آن 18 خرداد (۸ ژوئن) کمی پس از غروب خورشید (غروب رصدی و قابل مشاهده آن آن چند روز قبل)؛ و طلوع سالانه آن در 2 مرداد (۲۴ ژوئیه) اندکی قبل از طلوع خورشید (طلوع رصدی و قابل مشاهده آن آن چند روز بعد) می‌باشد</ref>
 
== نام‌های مختلف ==
سطر ۸۵ ⟵ ۹۳:
 
{{Sky|06|45|08.9173|-|16|42|58.017|9}}
[[رده:شباهنگ (ستاره)| ]]
[[رده:اجرام آسمانی شناخته‌شده از قدیم]]
[[رده:اجرام اچ‌آر]]
سطر ۹۳ ⟵ ۱۰۱:
[[رده:اجرام کاتالوگ هنری دراپر]]
[[رده:اجرام گلیز و جی‌جی]]
[[رده:ستارگان]]
[[رده:ستارگان دارای نام خاص]]
[[رده:ستارگان دوتایی]]
[[رده:ستارگان رشته اصلی کلاس A]]
[[رده:ستارگان]]
[[رده:ستاره‌های موجود در فهرست نظرسنجی بن]]
[[رده:سگ‌های اساطیری]]