استان آذربایجان شرقی: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌شده][نسخهٔ بررسی‌شده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Patricia Mannerheim (بحث | مشارکت‌ها)
۵ تغییر آخر متن رد شد (توسط Shahr e kian) و برگردانده شد به نسخهٔ 33225748 توسط Shahnamk
برچسب: واگردانی دستی
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷۰:
}}
 
'''استان آذربایجان شرقی''' یکی از استان‌های [[ایران]] است که با مرکزیت [[تبریز]] در منطقهمنطقهٔ [[آذربایجان]] ایران واقع شده و زمان حکومت پهلوی '''آذربایجان خاوری''' نامیده می‌شد. این استان بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین استان ناحیهٔ شمال غربی ایران محسوب می‌شود. استان آذربایجان شرقی از سمت شمال به جمهوری‌های [[جمهوری آذربایجان|آذربایجان]]، [[ارمنستان]] و [[ارمنستانجمهوری خودمختار نخجوان|نخجوان]]، از سمت غرب و جنوب غرب به [[استان آذربایجان غربی]]، از سمت شرق به [[استان اردبیل]] و از سمت جنوب شرق به [[استان زنجان]] محدود شده‌است. این استان دارای آب و هوای سرد کوهستانی بوده و کلّکل محدودهٔ استان را کوه‌ها و ارتفاعات تشکیل داده‌اند. مساحت استان آذربایجان شرقی ۴۵٬۴۹۱ کیلومتر مربع است، این استان، یگانه استان [[ایران]] است که با [[ارمنستان]] هم‌مرز است و همچنین تنها استان کشور است که هم با خاک اصلی [[جمهوری آذربایجان]] و هم با [[جمهوری خودمختار نخجوان]] که [[برون‌بوم|برون بومی]] متعلق به [[جمهوری آذربایجان]] است، مرز مشترک دارد.
 
این استان آذربایجان شرقی محل اتصال دو رشته کوه مهم و اصلی کوه‌های ایران، یعنی [[البرز]] و [[زاگرس]] است و بلندترین نقطهٔ آن، قلهٔ کوه [[سهند]] است. مرکز استان آذربایجان شرقی، کلان‌شهر [[تبریز]] است. از شهرهای مهم و اقماری این استان می‌توان به(دارای [[مراغهفرمانداری ویژه]]،) شامل [[مرندمراغه]]، [[اهرمرند]] و [[میانه (آذربایجان شرقی)|میانه]] اشاره کرداست. آذربایجان شرقی رتبهٔ اول صادرات غیرنفتی در کشور را داراست.<ref name="Ebtekar">{{یادکرد وب|عنوان=آذربایجان شرقی رتبهٔ اول صادرات غیر[[نفت]]ی کشور|ناشر=روزنامهٔ ابتکار|نشانی=http://www.ebtekarnews.com/ebtekar/News.aspx?NID=28485|تاریخ بازدید=۱۳ مهٔ ۲۰۱۱|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120702110851/http://www.ebtekarnews.com/ebtekar/News.aspx?NID=28485|archivedate=۲ ژوئیه ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> همچنین این استان امن‌ترین و کم‌جرم‌ترین استان ایران به‌شمار می‌رود.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=9005160040 رئیس پلیس آگاهی آذربایجان شرقی: آذربایجان شرقی امن‌ترین استان کشور است]</ref>
 
== تاریخ ==
[[پرونده:Azerbajan in Azerbaijan-Abbasid Caliphate.jpgpng|بندانگشتی500px|چپ|[[استان آذربایجان]] در دوره خلافت [[عباسیان]].]]
=== پیش از اسلام ===
استان آذربایجان شرقی در گذشته بخشی از سرزمین تاریخی [[ماد]] بوده که به «[[ماد کوچک]]» شهرت یافته بود. در زمان حکمرانی [[اسکندر مقدونی]] بر [[ایران]] در ۳۳۱ سال پیش از میلاد، شهربان منطقهٔ ماد کوچک که سرداری به‌نام [[آتروپات]] بوده، علیه [[اسکندر مقدونی]] قیام کرده و با انعقاد پیمانی دست [[یونان]]یان را از آذربایجان کوتاه ساخت. اسکندر مقدونی نیز آتروپات را به شرط پیروی از امپراتوری او، در این منطقه باقی نگه داشت.<ref name="Pishineh">{{یادکرد وب|عنوان=سابقهٔ تاریخی استان|ناشر=وبگاه استانداری آذربایجان شرقی|نشانی=http://www.ostan-as.gov.ir/?PageID=4|تاریخ بازدید=۱۴ مارس ۲۰۱۰}}</ref>
خط ۸۴:
با حمله مغولان و با ورود [[هولاکو خان]]، آذربایجان مرکز شاهنشاهی مغولان از [[خراسان]] تا [[شام (سرزمین)|شام]] شده بود. پس از مغولان، خاندان ترک‌های [[قراقویونلو]] و [[آق‌قویونلو]] بر این منطقه تسلط یافتند. در زمان [[صفویه]]، [[شاه اسماعیل یکم|شاه اسماعیل اول]] شهر [[تبریز]] را پایتخت [[ایران]] اعلام کرد. در دوران حکومت [[قاجاریان]] بعد از [[فتحعلی‌شاه قاجار]]، شهر تبریز ولیعهد نشین شد و به این ترتیب [[ناصرالدین شاه]]، [[مظفرالدین شاه]] ،[[محمدعلی شاه]] و[[احمدشاه قاجار|احمدشاه]] دوران ولایت عهدی خود را در این شهر گذراندند. [[رضاخان]] در سال ۱۳۰۰ سیطره حکومت مرکزی ایران را بر این منطقه برقرار کرد. با شروع [[جنگ جهانی دوم]] در سال ۱۳۲۰، نیروهای [[اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی|شوروی]] وارد آذربایجان شدند. این نیروها در اردیبهشت ۱۳۲۵ به دنبال طرح مسئله آذربایجان در [[سازمان ملل متحد]]، آذربایجان را تخلیه کردند.<ref>{{یادکرد وب | نشانی = http://www.ostan-as.gov.ir/?PageID=4l | عنوان = سابقه تاریخی استان آذربایجان شرقی}}</ref>
 
=== تاریخچهتاریخچهٔ تقسیمات کشوری ===
در سال ۱۳۱۶ که [[ایران]] به ده [[استان]] تقسیم شده بود، بخش اعظم این استان از جمله [[تبریز]] به همراه [[استان اردبیل]] و [[شهرستان آستارا]]، [[استان سوم]] (به مرکزیت [[تبریز]]) را تشکیل می‌دادند. [[شهرستان مراغه]] و بعضی شهرستان‌های پیرامون کنونی اشکنونی‌اش بخشی از [[استان چهارم]] (به مرکزیت [[ارومیه]]) بودند. [[شهرستان مراغه]] و شهرستان‌های پیرامون کنونی اشکه بعدها به این استان ملحق گردیدند، اماگردیدند. [[شهرستان آستارا]] در ۱۳۳۹ از آذربایجان شرقی جدا و به [[استان گیلان]] ملحق شد،شد. [[استان اردبیل]] نیز تا سال ۱۳۷۲ بخشی از آذربایجان شرقی بود که در این سال از این استان جدا و به استانی مستقل تبدیل گردید.
 
== جغرافیا ==
خط ۹۹:
 
== تقسیمات کشوری ==
استان آذربایجان شرقی دارای ۲۱ [[شهرستان]] (۱۸ نهاد [[فرمانداری]] و ۳ نهاد [[فرمانداری ویژه|فرمانداری ویژهٔ]] [[شهرستان مراغه|مراغه]]، [[شهرستان مرند|مرند]]، [[شهرستان میانه|میانه]]) و ۴۸ [[بخش (تقسیمات کشوری)|بخش]] (نهاد [[بخشداری]]) است:
[[پرونده:Administrative Divisions of East Azerbaijan.png|چپ|700px]]
* '''[[شهرستان آذرشهر]]'''
خط ۱۰۵:
** [[بخش گوگان]]
** [[بخش ممقان]]
* '''[[شهرستان اهر]]'''
** [[بخش مرکزی شهرستان اهر|بخش مرکزی]]
** [[بخش فندقلو]]
* '''[[شهرستان اسکو]]'''
** [[بخش مرکزی شهرستان اسکو|بخش مرکزی]]
** [[بخش ایلخچی]]
* '''[[شهرستان اهر]]'''
** [[بخش مرکزی شهرستان اهر|بخش مرکزی]]
** [[بخش فندقلو]]
* '''[[شهرستان بستان‌آباد]]'''
** [[بخش مرکزی شهرستان بستان‌آباد|بخش مرکزی]]
خط ۴۴۵:
 
== جستارهای وابسته ==
* [[جمعیتفهرست شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی]]
* [[جمعیتفهرست شهرهای استان آذربایجان شرقی]]
* [[فهرست رودخانه‌های استان آذربایجان شرقی]]
* [[فهرست کوه‌های استان آذربایجان شرقی]]