آبادان: تفاوت میان نسخه‌ها

|نام‌محلی=آبودان،عبادانآبودان، عبادان

|نام‌های‌دیگر= ، آبودان، اوادان،عباداناوادان، عبادان

|ره‌آورد=خرما، ماهی، ادویه و کالای ته لنجیته‌لنجی

'''آبادان''' شهری در [[استان خوزستان]] و جنوب غرب [[ایران]]، مرکز [[شهرستان آبادان]] و از [[مناطق آزاد بازرگانی]] ([[منطقه آزاد تجاری-صنعتی اروند]]) ایران است که بر [[جزیره آبادان|جزیره‌ای هم‌نام خود]] در ۵۳ کیلومتری [[خلیج فارس]] در نزدیکی با مرزهای [[عراق]] و [[کویت]] جای گرفته‌است. این شهر همچنین دارای فرودگاه و [[بندر]] است و به دلیل داشتن [[پالایشگاه نفت]] و پتروشیمی راهبردی بودن و هم‌مرزی با کشور [[عراق]]، از زمان [[جنگ جهانی دوم]] یکی از مهم‌ترین شهرهای [[خاورمیانه]] و ایران بوده‌است. یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های نفت جهان ([[پالایشگاه نفت آبادان]]) در این شهر قرار دارد. نفت از اغلب مناطق خوزستان با لوله به این شهر می‌رسد و پس از تصفیه به کلیه جهان صادر می‌شود. نزدیکتریننزدیک‌ترین شهر به آبادان، [[خرمشهر]] است که حدود ۱۵ کیلومتر با این شهر فاصله دارد.

برخی مورخان بر این باورند که پیش از روزگار [[هرودت|تاریخ‌نگار یونانی هرودت]]، منطقهٔ آبادان سکونت‌پذیر بوده‌است. «بهمن‌شیر» یا «بهمن‌اردشیر» یا «وهمن‌اردشیر»، برگرفته از نام نخستین شاه [[ساسانی]] ([[اردشیر بابکان]])،<ref>{{یادکرد|کتاب=نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان|نویسنده = مهرالزمان نوبان|ناشر =انتشارات ما|شهر=تهران|صفحه=۲۵۹|سال=۱۳۷۶|شابک=964-6497-00-4}}</ref> نام پیشین شهری بندری بوده که اکنون آن را آبادان می‌شناسیم،<ref name="تاریخ و فرهنگ ایران زمین">[http://irantarikh.com/taarikh.htm امیر حسین خنجی، سابقه تاریخی اسکان قبایل و عشایر عرب در خوزستان، ص۶]</ref> و [[اردشیر بابکان]] در این بخش ایران اقدامات بسیار انجام داده بود.<ref name="یاقوت حموی">[یاقوت حموی، ج۱، ص ۷۷۰؛ ابن بلخی، ص ۶۱]</ref> این شهر در تاختن اعراب به خوزستان به کلی نابود شده و یک پادگان به جای آن برپابر پا شد. چون که نخستین فرمانده این پادگان مردی بنام عباد ابن حصین حبطی بود، شهر کوچکی در اطراف این پادگان ایجاد شد، به این مرد منصوب شده و ''عبادان'' نام گرفت.<ref name=autogenerated1>[http://irantarikh.com/taarikh.htm امیر حسین خنجی، سابقه تاریخی اسکان قبایل و عشایر عرب در خوزستان، ص۷]</ref><ref name="انساب الاشراف">[انساب الاشراف، ۳۷/۱۳]</ref>

[[امپراتوری عثمانی]] همواره بر روی آبادان و خرمشهر ادعای مالکیت داشت و در دوره ناصرالدین‌شاه این دو شهر را اِشغالِ نظامی کرد. [[امیرکبیر]] به نمایندگی از دولت ایران به مذاکره با امپراتوری عثمانی برای بازپسباز پس گرفتن خرمشهر و آبادان رفت. عثمانی‌ها به فکر تطمیع شیوخ قبایل عرب افتادند و وعدهٔ معاف کردن از پرداخت مالیات در صورت الحاق به عثمانی دادند و متقابلاً دولت ایران اطمینان داشت که عرب‌های ساکن این شهرها خواهان بازگشت به ایران هستند و برای قدرت‌نمایی جلوی دولت عثمانی اعلام کرد که اگر شیوخ عرب گفتند که خواهان بازگشت به ایران هستند، مبلغ سنگینی بر مالیات سالیانهٔ آن‌ها افزوده خواهد شد. با این وجود قبایل عرب خواهان بازگشت به ایران شدند و به این ترتیب در سال [[۱۸۴۷ (میلادی)|۱۸۴۷]] در جریان [[عهدنامه ارزروم]] عثمانی‌ها حق حاکمیت مطلقهٔ دولت ایران بر این شهرها را به رسمیت شناختند و از تمامی ادعاهای خود دست کشیدند.<ref>{{یادکرد دانشنامه| نام خانوادگی=بعلبکی|نام=منیر|پیوند نویسنده=منیر بعلبکی|مقاله =Abadan|دانشنامه=[[دانشنامه المورد]]|جلد=۱|سال=۱۹۸۰|ناشر=[[دارالعلم للملایین]]|مکان=بیروت|صفحه=۱۸}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= قیم|نام=عبدالنبی |کتاب=پانصدسال تاریخ خوزستان | ناشر= |سال= |مکان= |شابک=}}</ref> در قرن بیستم، [[عبدالکریم قاسم]] پس از آن که با کودتا به ریاست دولت عِراق رسید، ادعا کرد که عهدنامه ارزروم باید باطل شود و خرمشهر و آبادان باید از ایران جدا شده و به عراق الحاق بشوند. قاسم،عبدالکریم، این دو شهر و نیز کشور کویت را متعلق به عراق نامید و در [[اتحادیه عرب]] نیز تقاضای الحاق این‌ها به عراق را ارائه کرد.<ref name="auto6">Farhang Rajaee, ''The Iran-Iraq War'' (University Press of Florida, 1993), pp. 111-112.</ref> صدام حسین با همین انگیزه به ایران تجاوز نظامی کرد و این دو شهر را به اشغال خود درآورد. آثار جنگ ایران-عراق هنوز بر روی این شهرها باقی مانده‌است.

آبادان تا سال ۱۳۵۵ خورشیدی از نظر جمعیت شهر نخست استان [[خوزستان]] بود و پس از آن سالسال، جای خود را در رتبه یکم به [[اهواز]] داد.<ref>حاتمی‌نژاد، حسین: تحولات جمعیتی شهرهای خوزستان. در: نشریه: «علوم جغرافیایی». بهار ۱۳۸۵ - شماره ۱. ص۱۱۹.</ref>