سازمان چریکهای فدایی خلق ایران: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
برچسب: خنثیسازی |
تکمیل. ارجاع دقیق به گفته مازیار بهروز. |
||
خط ۷۳:
| پانوشت =
}}
'''سازمان چریکهای فدایی خلق ایران''' سازمانی [[سیاست|سیاسی]] و نظامی [[مارکسیسم|مارکسیستی]] بود که در سال ۱۳۵۰ برای مبارزه با حکومت [[محمدرضا پهلوی]] تشکیل شد. این سازمان از اتحاد دو گروه [[چپگرا|چپ]] زیرزمینی بهوجود آمد و در نیمه نخست دهه ۱۳۵۰، با اعتقاد به مشی چریکی، به چندین عملیات مسلحانه و ترور<ref name=":1">{{یادکرد کتاب|عنوان=چریکها وارداتی نبودند، مازیار بهروز، مهرنامه، شماره ۴۱، اردیبهشت ۹۴، صفحه 187.}}</ref> جهت شعلهور ساختن انقلاب در ایران دست زد. سازمان چریکهای فدایی خلق ایران از مهمترین و تأثیرگذارترین گروههای مسلح در جریان [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران]] بود، این سازمان اگرچه در رسیدن به هدف ناکام ماند و بسیاری از اعضای خود را از دست داد، تأثیر زیادی در روشنفکران ایرانی هم نسل خود گذاشت. فدائیان پس از شکلگیری توانستد چندین عملیات و ترور مهم و پر سر و صدا مانند حمله به پاسگاه سیاهکل، ترور سرلشکر فرسیو رئیس دادرسی ارتش و ترور [[محمدصادق فاتح یزدی]] به عنوان یکی از بزرگترین کارخانهداران ایران را انجام دهند.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=چریکی که نبود|نشانی=https://www.tejaratefarda.com/بخش-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-36/36969-%DA%86%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%AF|وبگاه=هفته نامه تجارت فردا|بازبینی=2021-11-15|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=سیاهکل: "شکستی که حماسه شد"|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran/2011/02/110204_l13_siahkal_masoud_fathi|وبگاه=BBC News فارسی|تاریخ=2011-02-04|بازبینی=2021-11-15|کد زبان=fa}}</ref> فداییان خلق با به حرکت درآمدن موج انقلاب سال ۱۳۵۷ و آزادی زندانیان سیاسی، در موقعیت بهتری قرار گرفته و به جذب نیروهای جدید به ویژه در بین جوانان و انبارکردن سلاح پرداختند و در ۲۰–۲۲ بهمن ماه ۱۳۵۷ (تقریباً در هشتمین سالگرد [[قیام سیاهکل|واقعه سیاهکل]])، هنگام پایان کار حکومت پهلوی، آخرین تیرهای خلاص خود را به سوی حکومت شلیک کردند.<ref>آبراهامیان، ایران بین دو انقلاب، ص۶۱۰–۶۱۱ و ۶۵۱–۶۵۲</ref><ref>مازیار بهروز، ص۱۳۰</ref>
در میان سازمانهای گوناگون مارکسیستی پس از انقلاب، فداییان به صورت بزرگترین آنها ظاهر شد. در سالهای ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹ به عنوان بزرگترین سازمان منتقد حکومت جدید (جمهوری اسلامی) محسوب میشد و بیش از نیم میلیون هوادار قابل اعتماد داشت.<ref>مازیار بهروز، ص۱۸۳</ref> با اینحال در این سالها به دلیل وجود دو دیدگاه متفاوت در این سازمان در نحوه برخورد با جمهوری اسلامی، انشعابی در آن روی داد و اکثریت اعضا و هواداران، سیاست حمایت از «جناح مترقی» جمهوری اسلامی را که سیاست [[حزب توده ایران]] بود، پذیرفتند. جناح مذکور [[سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)]] نام گرفت و جناح مقابل که به [[سازمان فدائیان خلق (اقلیت)|اقلیت]] معروف شد، به مبارزه مسلحانه با جمهوری اسلامی روی آورد. در اوایل سال ۱۳۶۲ و تغییر فضای سیاسی و رویکرد جمهوری اسلامی، سازمان اکثریت نیز مانند دیگر احزاب، غیرقانونی اعلام و سرکوب شد.<ref>مازیار بهروز، ص۱۸۴–۲۰۶</ref><ref>saeed rahnama, in "Reformers and revolutionaries" cp11, p254, 265</ref>
کتاب '''[[ماهی سیاه کوچولو]]'''، مدتها نقش [[بیانیه|مانیفست]] و بیانه غیررسمی سازمان چریکهای فدایی خلق ایران را بازی میکرد.<ref name="Guerilla Odyssey">{{cite book|last1=Vahabzadeh|first1=Peyman |title=Guerilla Odyssey: Modernization, Secularism, Democracy, and the Fadai Period ...|date=2010|publisher=Syracuse University Press|location=Syracuse|page=134}}</ref><ref>{{cite book|last1=Milani |first1=Abbas |title=Eminent Persians Vol. 2.|date=2008|publisher=Syracuse University Press|location=Syracuse|pages=838–842}}</ref>
[[مازیار بهروز]] استاد دانشگاه و تاریخنگار احزاب چپ در ایران، فعالیتهای انجام شده فدائیان خلق را نه «تروریسم» به معنای سیاسی، بلکه «عمل تروریستی» میداند.<ref name=":1" />
== پیشینه ==
|