نبرد ادسا: تفاوت میان نسخه‌ها

در زمان شاپور اول سه امپراتور روم به ایران تاخت آوردند. نخستین آن‌ها [[گوردیان سوم|گوردیانوس جوان]]<ref group="یادداشت">به [[زبان لاتین|لاتین]]: Marcus Antonius Gordianus</ref> بود که در سال ۲۴۲ میلادی کشته شد. دیگری [[فیلیپ عرب]]<ref group="یادداشت">به [[زبان لاتین|لاتین]]: Marcus Julius Philippus</ref> بود که در برابر شاپور ناچار به تسلیم شد و پذیرفت که سالیانه به ساسانیان برای حملات پی‌درپی‌ای که به آنجا نموده و خساراتی که وارد کرده بود، باج بپردازد.<ref group="یادداشت">فیلیپ عرب علاوه به پرداخت باج ۵۰۰هزار دیناری، ایالت‌های ارمنستان و بین‌النهرین را نیز به امپراتوری ساسانی واگذار کرد.</ref> در پایان [[والرین]] بود که در سال ۲۶۰ میلادی با ۷۰ هزار سرباز و سناتور رومی اسیر ساسانیان شد.<ref>{{پک|آشتیانی|۱۳۸۸|ک=تاریخ ایران از مادها تا انقراض ساسانیان|ص=۲۸۴}}</ref><ref>{{پک|آژند|۱۳۸۵|ک=ایران باستان|ص=۱۴۴}}</ref> در همین راستا شاپور دستور داد تا سنگ‌تراشان سنگ‌نگاره‌های متعدد و باشکوهی را با دقت و هنرمندی خیره‌کننده در گذرگاه‌های اصلی و شاهراه‌های عبور و مرور قشون و مردم کنده‌کاری نموده و با ظرافت رویدادهای مهم تاریخی دوران حکومت قدرتمند خویش را بر دل صخره‌های محکم کوه حک نمایند، تا مردم آن دوران از این فتوحات و دستاوردهای ساسانیان آگاه شده و از آن پند بگیرند.<ref>{{پک|آژند|۱۳۸۵|ک=ایران باستان|ص=۱۴۴}}</ref>

 

[[پرونده:Darabgard_rock-face_Sahand_Ace.jpg|بندانگشتی|چپ|۱.[[دارابگرد]], [[داراب]]]]

در چهار کیلومتری جنوب داراب در دامنه کوهی به نام «پهنا»، نقش‌برجسته‌ای از دوران ساسانیان وجود دارد. در این نقش، شاپور یکم سوار بر اسب در میان سنگ‌نگاره به گونه تمام‌رخ دیده می‌شود و سه امپراتور رومی در جلوی او قرار دارند. این نگاره در بالای [[چشمه آب]] و برکه‌ای پر از نی قرار دارد. این نگاره ۹٫۱۰ در ۵٫۴۰ متر است. در این نگاره شاپور تاجی شبیه تاج پدرش [[اردشیر بابکان|اردشیر اول]] بر سر دارد.<ref>{{پک|جوادی، شاد قزوینی|۱۳۸۸|ک=سنگ‌نگاره‌های ساسانی |ص=۲۱۹}}</ref> دست چپ شاپور بر سر والرین است و در دست راستش چیزی مسطح و چهارگوش دارد. اسب به زیبایی تمام توسط هنرمند حجاری شده‌است. زیر پای اسب گوردیان سوم افتاده‌است، که در سن ۱۹ سالگی در میشه<ref group="یادداشت">Misiche, Mesiche, یا Massice</ref> در کرانه [[فرات]] کشته شد. در این نگاره نیز به اقتضای سن کم او بدون ریش است. پشت سر شاپور ۱۸ شخص بلندپایه ایرانی ایستاده‌اند. سمت راست شاه یعنی مقابل او، رومی‌ها هستند که با نگرانی به شاپور نگاه می‌کنند.<ref>{{پک|J. Church|2015|ک=Helmet and Spear: Stories from the Wars of the Greeks and Romans|ص=۲۹۹}}</ref> قیصر دیگری به سوی شاپور می‌شتابد و دست‌های خود را ملتمسانه به سوی شاپور دراز کرده، فیلیپ عرب است که پس از مرگ گوردیان، صلح را به مبلغ نیم میلیون دینار از شاپور خریداری کرد.<ref>{{پک|آشتیانی|۱۳۸۸|ک=تاریخ ایران از مادها تا انقراض ساسانیان|ص=۲۸۶}}</ref><ref>{{پک|جوادی، شاد قزوینی|۱۳۸۸|ک=سنگ‌نگاره‌های ساسانی |ص=۲۱۹}}</ref>

در کیلومتر ۱۵جاده [[سلماس]] به [[ارومیه]] در نزدیکی روستای خان‌تختی و روی کوه پیرچاووش واقع شده، سوار سمت چپ اردشیر اول است و سوار سمت راست شاپور اول ساسانی که در مقام ولیعهدی است و تاجی همانند پدرش دارد.]]