== ویژگیهای دستوری ==
این گویش از نظر تقریب نزدیکی بیشتری با پارسی دری دارد تا فارسی معیار نوین. در این گویش مانند فارسی پیش از عهد [[مغول]] پیشوندهایی مانند "بـ " یا "می" به صورت غیر ضروری می توانند جلوی افعال بایستند. در برخی حالات التزامی و امر نیز برعکس فارسی نو و بر راه فارسی ادبی دورههای پیشین پیشوندی جلوی فعل ظاهر نمی شود. صرف امر منفی نیز بجای "ن" از "م" استفاده میشود که حالت قدیمیتر آن است.برخی از افعال قدیمی که در گذشته استفاده می شده و امروز در زبان عوام متروک شده در این گویش رایج است. ▼
این گویش از نظر تقریب نزدیکی بیشتری با پارسی دری دارد تا فارسی معیار نوین.
=== اسم ===
جمع بستن اسم جانداران در فارسی شوشتری با پسوند «ون» که معادل «ان» در فارسی معیار است انجام میشود. جمع بستن غیر جانداران معمولا با پسوند «آ» یا «ها» انجام میشود. مانند: لُرون، عربون، خوبون، زشتون، کتابا، زِمینا، مَرویزا.
در این بین حالتهای خاص نیز وجود دارد:
الف) اگر اسم منتهی به صدای آ یا هاء غیر ملفوظ باشد باشد با «هون» جمع بسته میشود، مانند: دوناهون یا دونُهون (دانایان)، آغاهون یا آغُهون (آقایون)، زندِهون (زندگان)، مُردُهون (مردگان)
ب) اگر اسم به -و (ou) یا واو صامت ختم شود با ««وون» جمع بسته میشود. مانند: دالووون (پیرزنان)، خالووون (خالوها)، گُوون (گاوان)، دیوون (دیوها) <ref>{{یادکرد وب | نشانی= | عنوان= کتاب فارسی شوشتری، نوشته عبدالله وزیری، ص ۵۶ تا ۵۹| ناشر=انتشارات وزیری، ۱۳۶۴}}</ref>
==== معرفه و نکره ====
اسمهای نکره در فارسی شوشتری همچون فارسی معیار معمولا با افزودن (ای) به آخر واژهها یه افزودن (یَ: به معنای یک) قبل از واژهها به دست میآید.{{سخ}}
* یَ روز: یک روز{{سخ}}
* کتابی : یک کتاب {{سخ}}
اسمهای معرفه در فارسی شوشتری گاهی همچون فارسی معیار علامتی ندارند و از قرائن باید آنها را شناخت. گاهی نیز برای معرفه کردن اسمها پسوند «کَ» در انتهای آن قرار میگیرد. مثل:{{سخ}}
* دخترکَ (دختره){{سخ}}
* میرکَ (مَرده){{سخ}}
این واژههای معرفه در نواحی شمالی و مرکزی ایران با افزودن (ه) مثل دختره و پسره و در نواحی جنوب ایران معمولا با افزودن (و) مثل پسرو و دخترو ساخته میشود. <ref>{{یادکرد وب | نشانی= | عنوان= کتاب فارسی شوشتری، نوشته عبدالله وزیری، ص ۵۰ و ۵۱| ناشر=انتشارات وزیری، ۱۳۶۴}}</ref>
=== ضمیر ===
ضمیر در گویش شوشتری به گونههای شخصی، اشاره، تاکیدی، پرسشی و مبهم به کار میرود.<ref>{{یادکرد وب | نشانی= | عنوان= کتاب فارسی شوشتری، نوشته عبدالله وزیری، ص ۵۶ تا ۵۹| ناشر=انتشارات وزیری، ۱۳۶۴}}</ref>
=== صفت ===
در فارسی شوشتری صفت تفضیلی همچون فارسی دری با پسوند «تر» به کار میرود. اما صفت عالی با پسوند «ترین» چندان متداول نیست. مثلا «من مُسن ترین شما هستم» معمولا با صفت تفضیلی و بصورت «مو اَ همَتون مُسِنتَرُم» به کار میرود.
در فارسی شوشتر همچون فارسی معیار معمولا صفت بعد از موصوف قرار میگیرد. در برخی حروف کسره بین صفت و موصوف به حالت سکون درمیآید.<ref>{{یادکرد وب | نشانی= | عنوان= کتاب فارسی شوشتری، نوشته عبدالله وزیری، ص ۵۶ تا ۵۹| ناشر=انتشارات وزیری، ۱۳۶۴}}</ref>
=== فعل===
▲در این گویش مانند فارسی پیش از عهد [[مغول]] پیشوندهایی مانند "بـ " یا "می" به صورت غیر ضروری می توانند جلوی افعال بایستند. در برخی حالات التزامی و امر نیز برعکس فارسی نو و بر راه فارسی ادبی دورههای پیشین پیشوندی جلوی فعل ظاهر نمی شود. صرف امر منفی نیز بجای "ن" از "م" استفاده میشود که حالت قدیمیتر آن است.برخی از افعال قدیمی که در گذشته استفاده می شده و امروز در زبان عوام متروک شده در این گویش رایج است.
صرف فعل امر:در فعل امر همان بن مضارع به عنوان امر بکار می رود.در حالت منفی "م" میگیرد.
== ادبیات شوشتری ==
[[شوشتر]] در دورههای دور [[ادبیات]] داشته است. مثلا در ترجمان البلاغه می خوانیم می خوانیم که [[ابوالعلای شوشتریابولعلاءشوشتری]] از نخستین کسانی است که در جنوب غرب [[ایران]] به پارسینویسی پرداخته است.<ref>گنجینهٔ سخن-دکتر ذبیح الله صفا-جلد دوم-صفحه 92</ref> در دورههای متاخر هم شاعران و نویسندگانی از این دیار بوده اند اما نشان کسی که به محلی بنویسد را احتمالاً در نیمههای قرن سیزدهم هجری قمری باید در آثار ملاحسن شوشتری ملقب به " حسنا" بیابیم. شاعران دیگری مانند [[محب شوشتری]] و عیدی شوشتری را نیز می توان به این جمع افزود. به عبارتی دوران [[زندیه]] و دورههای آغازین [[قاجار]] را می توان آغاز ادبیات شوشتری دانست. <ref>دیوان اشعار ملاحسن شوشتری-به کوشش سعید شیرین بیان-نشر خوزستان1375- صفحه 15</ref> نمونهای از اشعار ملاحسن شوشتری به لهجهٔ محلی شوشتر در دوران قاجار :
::بدخلقی و ری چرکنی او کس که ازم کرد
[[رده:زبانهای ایرانی نو جنوب غربی]]
[[رده:گویشهای زبان فارسی]]
[[رده:زبان فارسیلری]]
|